آفریقا؛ سرزمینی که به تاراج می‌رود

آفریقا قاره‌ای است که کمتر توانسته است از ثروت‌های خود برای پیشرفت و توسعه برخوردار شود و استعمار همواره با ضعیف نگاه داشتن این قاره به دنبال غارت ثروت‌های این قاره بوده است.

شاید بتوان گفت آفریقا قاره ثروتمندی است که ثروتش موجب فقر آن شده است. مراسم پنجاهمین سالگرد تاسیس اتحادیه آفریقا با 54 کشور عضو در حالی در اتیوپی برگزار شد که این قاره با چالش‌های گسترده‌ای مواجه است.

روزی آفریقا در اندیشه تاسیس ایالات متحده آفریقا بود، اما اکنون چنان با بحران مواجه شده که نه‌تنها این امر محقق نشده بلکه هر روز چالش‌های جدیدی فراروی این کشورها قرار می‌گیرد.

در کنار چالش‌های گسترده داخلی بویژه پیامدهای فقر و بی سوادی در این قاره عوامل فرامنطقه‌ای نیز تاثیرات بسیاری بر این قاره داشته که نتیجه آن نیز تشدید بحران‌های امنیتی در آفریقاست.

مهم‌ترین مسأله برای آفریقا رویکرد استعماری غرب است. غربی‌ها در دو سال گذشته تمام طرح‌های خود را به سمت آفریقا سوق داده‌اند و بهانه‌های بسیاری برای نظامی‌گری یافته‌اند که اشغال لیبی، مالی، تلاش برای اشغال نیجریه و نیجر ازجمله این رفتارهاست.

این امر چنان بوده است که کشوری مانند انگلیس قتل مشکوک سرباز خود در لندن را به اتباع نیجریه نسبت می‌دهد تا طرح اشغال این کشور را اجرایی سازد.

در باب رویکردهای اخیر غرب به آفریقا چند محور قابل توجه است.

نخست آن که کشورهای غربی در چند دهه گذشته در کنار ادامه استعمار و استثمار آفریقا محور تحرکات خود را به خاورمیانه معطوف ساخته بودند، اما به مرور این فرآیند با دگرگونی‌هایی همراه شده است.

از یک سو شرایط اقتصادی نامطلوب اروپا و آمریکا این کشورها را به سمت یافتن منابع ارزان و سهل‌الوصول سوق داده است و از سوی دیگر موج بیداری اسلامی در خاورمیانه شرایط نابسامانی را پیش روی این کشورها قرار داده است به گونه‌ای که آنها از جایگاه چندانی در خاورمیانه برخوردار نمی‌باشند.

بر این اساس است که غرب نگاه ویژه خود را به آفریقا معطوف می‌کند. هدف غرب آن است که از یک سو از تکرار تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا و بیداری اسلامی جاری در این مناطق در سایر کشورهای آفریقایی جلوگیری نماید و از سوی دیگر با حضور نظامی گسترده تر در منطقه به تامین منافع خود بویژه در حوزه انرژی بپردازد.

لازم به ذکر است 50 درصد جمعیت آفریقا را مسلمانان تشکیل می‌دهند که در فرآیند بیداری اسلامی می‌توانند نقشی اساسی ایفا نمایند لذا غرب در جنگی پیشدستانه به مقابله با آن روی آورده است. نکته قابل توجه دیگر آن که غرب همچنان ادعای مبارزه با تروریسم را مطرح می‌کند و در این چارچوب آنها از یک سو ادعا می‌کنند که در مبارزه با تروریسم در خاورمیانه پیروز بوده‌اند و از سوی دیگر برای تکمیل این پیروزی‌ها باید حوزه فعالیت خود را به آفریقا گسترش دهند.

دوم آن که همواره یکی از منابع درآمدی غرب فروش تسلیحات بوده است. ایجاد جنگ‌های داخلی، بحران‌سازی در روابط کشورها و نیز اقدام نظامی مستقیم در آفریقا از جمله تحرکات غرب برای فروش تسلیحات در آفریقا است.

امری که فضایی بحرانی در این قاره به همراه داشته است.غرب برای جنگ افروزی در آفریقا ادعای کمک‌های بشردوستانه را مطرح می‌کند در حالی که در لوای آن ضمن استعمار منطقه طرح‌های تسلیحاتی و نظامی خود را نیز اجرا می‌کند.

سوم آن که آفریقا که زمانی محل تاخت و تاز غرب بود در سال‌های اخیر با رویکرد به بازیگران جدیدی نظیر، چین، هند، روسیه، برزیل و... در مسیر دوری از استعمار و برقراری روابط برابر با سایر کشورهاست. این امر عملا تهدیدی برای منافع غرب است بر این اساس غربی‌ها با ایجاد فضای ناامنی در آفریقا و نیز سلطه‌گری نظامی بر این قاره برآنند تا از حضور بقیه بازیگران در آفریقا جلوگیری کنند تا در لوای آن به اهداف استعماری خود ادامه دهند.

قاسم غفوری - جام جم