از «سیب» بپرسید

علاوه براین در بعضی سریال‌ها دیده‌ام که فرد دچار مرگ‌ مغزی نفس می‌کشد و ضربان قلب دارد، اما اعلام می‌کنند که شخص مرده است. نکته دیگر این‌که گاهی فردی که دچار مرگ مغزی شده بعد از مدتی دوباره به زندگی بازگشته است. به همین دلیل چندبار تصمیم گرفتم کارت اهدای عضو بگیرم، اما با دیدن این صحنه‌ها و این تصورات منصرف شدم. آیا تصورات من درست است و خانواده گیرنده اعضا و گروه ‌درمانی منتظر مرگ بیماران هستند؟

دکتر کتایون نجفی‌زاده‌/‌ متخصص ریه

تصور شما درباره این‌که می‌گویید «اگر دچار سانحه یا بیماری شوید، پزشکان برای نجات جان شما تلاش نمی‌کنند تا شما فوت کرده و اعضای بدنتان را به دیگران اهدا کنند.» کاملا اشتباه است. اولا پزشکان براساس تعهدی که دارند، همه تلاش‌شان را برای نجات جان فرد حادثه دیده به کار می‌بندند. بنابراین کادردرمانی به هیچ عنوان در درمان هیچ بیماری کوتاهی نمی‌کنند تا او فوت کرده و اعضای او اهدا شود.

امکان اهدای عضو فقط زمانی وجود دارد که هیچ اقدام نجات‌بخشی برای بیمار امکان‌پذیر نباشد و مرگ‌مغزی او توسط گروه‌ درمانی تایید شده باشد. از طرفی گروه پزشکان نجات‌دهنده فرد از گروه پیوند عضو کاملا جدا هستند؛ پس هیچ پزشکی انتظار مرگ شما را نمی‌کشد.

مساله بعدی رضایت خانواده فرد دچار مرگ مغزی شده، برای اهدای عضو است. در کشور ما رضایت‌قانونی از خانواده فرد فوت شده، برای اهدای عضو ضروری است. بنابراین باوجود داشتن کارت اهدای عضو، تا زمانی که خانواده او رضایت به این کار نداشته باشند، موضوع منتفی است.

اما درباره آنچه در بعضی فیلم‌ها و سریال‌ها می‌بینید، این نکات را توضیح می‌دهم:

1ـ زندگی واقعی نیست: تا زمانی که به قلب اکسیژن‌رسانی شود، ضربان وجود دارد. بیمار مرگ مغزی، تنفس و ضربان قلبش واقعی نیست چون با مرگ مغزی «کرنر» کنترل تنفس و ضربان قلب در مغز از کار می‌افتد. ضربان و تنفسی که در بیمار مرگ مغزی می‌بینید، توسط دستگاه تنفس مصنوعی (ونیتلاتود) ایجاد می‌شود و با قطع دستگاه، بیمار تنفس و ضربان قلب نخواهد داشت.

2ـ حیات مجدد امکان ندارد: هیچ بیمار مرگ‌مغزی‌ دوباره زنده نمی‌شود. این اشتباهی است که متاسفانه در برخی فیلم‌ها و سریال‌های ما دیده می‌شود،‌ اما اگر فرد به «کما» برود، ممکن است به زندگی بازگردد؛ چون کما با مرگ مغزی متفاوت است. بنابراین بیمارانی که می‌بینید دوباره به زندگی بازمی‌گردند، دچار کما شده‌اند، نه مرگ مغزی.

3 ـ کما را بشناسیم: کما در واقع یک نوع اختلال در کارکرد مغز است که شخص دچار کاهش شدید «سطح هوشیاری» می‌شود. این فرد نمی‌تواند به هیچ‌یک از تحریکات اطرافش پاسخ دهد، در صورتی که در مرگ مغزی، بهبود غیرممکن است و فرد ظرف چند روز زندگی را بدرود می‌گوید.

4ـ متخصص تشخیص می‌دهد: این‌که بیمار دچار مرگ مغزی شده یا به کما رفته است؛ فقط توسط گروه پزشکی قابل تشخیص است. امیدوارم با توجه به نکاتی که ذکر کردیم، دیدگاه شما نسبت به آنچه درباره عملکرد گروه پزشکان و مرگ مغزی عنوان کردید، تصحیح شود.

مهتاب خسروشاهی