زندگی ادامه دارد

مقدم در سال گذشته سریال «پایتخت» را ساخت؛ سریالی که روایتگر داستان زندگی نقی و خانواده‌اش بود. آنها با قرض خانه کوچکی در تهران می‌خرند و با اثاثیه راهی شهر تهران می‌شوند، اما بروز اتفاقات بسیار و پی در پی باعث می‌شود این خانواده عطای تهران را به لقایش ببخشند و به شهرشان علی‌آباد برگردند.

پایتخت در شرایطی ساخته شد که مدت زمان کمی تا نوروز باقی مانده بود. خانه‌ای کوچک نیز لوکیشن اصلی کار بود که همین کوچکی کار را سخت می‌کرد. زندگی پشت کامیونی هم که برای اولین‌بار در سریالی مورد توجه قرار گرفته بود کار را برای گروه سازنده دشوار می‌کرد، اما سیروس مقدم با همراهی گروهش توانست کار را پیش ببرد و موفق شود.

شاید زمانی که سیروس مقدم این سریال را می‌ساخت تصور نمی‌کرد مردم ایران از سراسر کشور با این خانواده همراهی کنند و سوار بر کامیون ارسطو دل به قصه‌های نقی بدهند، اما این استقبال تا جایی پیش رفت که مدیران تلویزیون تصمیم گرفتند یک‌بار دیگر خانواده نقی را با داستانی دیگر به خانه‌های مردم بیاورند و شادی سال نو را از این طریق دوچندان کنند.

دهم دی ماه امسال بود که خبر آمد سیروس مقدم و گروهش همراه بازیگران در شهر شیرگاه (یکی از شهرهای شمالی کشورمان) سری دوم پایتخت را کلید زده‌اند و قرار است مدتی در این لوکیشن بمانند. تصویربرداری آغاز می‌شود و حدود 30 درصد از سریال در این شهر و با حضور بازیگران اصلی سریال انجام شده، بعد از آن سیروس مقدم گروه را برای ادامه کار به تهران آورده و این روزها، یک خانه سالمندان در حواشی تهران محل تصویربرداری سریال «پایتخت 2» است.

برای رفتن به لوکیشن این سریال باید از میدان آزادی به سمت کرج بروی. چهارراه ایران خودرو را که رد کنی شاید حدود 200 متر جلوتر به سمت چپ بپیچی و بعد هم یک مسیر خاکی در پیش بگیری تا به خیابان سالمندان برسی. خیابان سالمندان هم خاکی است و هرچه بیشتر جلو می‌روی گرد و خاک بیشتری به پا می‌کنی. یک امامزاده با گنبد طلایی هم آنجاست که البته به دلیل کمبود وقت فرصتی برای زیارت باقی نمی‌ماند. چند تایی ساختمان جدا از هم به چشم می‌خورد. جلوی یکی از آنها چند نفر نشسته‌اند و تابلوی بزرگی هم با عنوان سرای سالمندان خودنمایی می‌کند. داخل ساختمان آدم‌ها بیشتر می‌شوند؛ پیرزن‌ها و پیرمردهایی دور هم زیر آلاچیقی گرم صحبت هستند. شاید در حال مرور خاطرات جوانی‌شان باشند. از آنها عبور می‌کنم.کمی جلوتر وارد سالن دیگری می‌شوم. تعداد زیادی تخت فلزی را کنار هم چسبانده‌اند. فکر کنم محل خواب سالمندان است. سمت چپ دو آینه گذاشته‌اند و وسایل روی میز متوجه‌ات می‌کند که آنچه می‌بینی متعلق به گروه گریم است، اما کسی در حال گریم نیست.

از اتاق می‌گذرم و به راهرویی می‌رسم. وسط راهرو میزی گذاشته‌اند و سفره هفت‌سین رویش چیده‌اند؛ آینه، سبزه، ماهی و... اطراف سفره هفت‌سین رفت و آمدهایی در جریان است که از حضور عوامل نشان دارد. اتاقی که میزها و صندلی‌هایی را کنار هم چسبانده‌اند و سیروس مقدم، علیرضا خمسه، محسن تنابنده همراه رمضان موسوی مقدم، قائم‌مقام سازمان صدا و سیما و چند نفر از نمایندگان مجلس دور آنها نشسته‌اند.

نمایندگان متعلق به شهرهای شمالی کشور هستند. آمده‌اند خیالشان راحت شود که مقدم و همکارانش کار را بخوبی پیش می‌برند. در ضمن این‌که لابه‌لای تعریف و تمجیدهایشان از سری اول پایتخت چند نکته را هم گوشزد می‌کنند، مانند توجه بیشتر به لهجه. طاهری یکی از نمایندگان مجلس می‌گوید: سال گذشته برخی جوسازی‌هایی علیه سریال پایتخت کردند و مطالبی گفتند. من حدود ۳۰ درصد از سریال را دیدم و به نظرم این اعتراضات بیهوده بود، چون کار بخوبی انجام شد و موفقیت‌آمیز بود.

در ادامه و پس از نکته‌هایی که آقای موسوی‌مقدم درباره ظرایف کار طنز عنوان می‌کند، حاضران به اقامه نماز جماعت می‌پردازند. بدین ترتیب تهیه گزارش می‌ماند برای بعد از ناهار و نماز...

تجدید خاطره با نقی

ضبط که شروع می‌شود، قبل از هر سکانس، محسن تنابنده که علاوه بر بازیگری، سرپرست نویسنده‌ها و بازیگردان مجموعه است همراه با بازیگران جلسات دورخوانی را اداره می‌کند و لحن‌ها و چگونگی ادای جملات را با تک‌تک آنها تمرین می‌کند. امروز قسمت هشتم مجموعه ضبط می‌شود. مهدی گلستانه، مدیر تولید پروژه می‌گوید: در این کار اصلا رج نزدیم و همه سکانس‌ها را به ترتیب می‌گیریم. به لحاظ تولیدی خیلی سخت و پیچیده است، اما چون کیفیت کار برایمان مهم‌تر بود، این‌گونه عمل کردیم.

گلستانه در مورد شکل‌گیری مجموعه توضیح می‌دهد: مجموعه پایتخت2 از چهارم دی‌ماه در لوکیشن قطار به مقصد قائمشهر کلید خورد و 40 روز در شهر شیرگاه (حوالی قائمشهر که لوکیشن اصلی و منزل نقی و بهبود است) متمرکز بودیم. پس از آن دو روز را در بابلسر، هفت روز در بابل و چهار روز در آب اسک ضبط می‌کردیم و بعد به تهران آمدیم. شش قسمت را خارج از تهران گرفتیم و قسمت هفتم به بعد را در تهران ضبط می‌کنیم.

مدیر تولید پایتخت2 در مورد مونتاژ کار می‌گوید: مونتاژ کار به صورت همزمان انجام می‌شود و تا الان پنج قسمت ابتدایی به طور کامل مونتاژ شده است.

علیرضا خمسه (بابا پنجعلی)، محسن تنابنده (نقی)، احمد مهرانفر (ارسطو)، ریما رامین‌فر (هما)، لیندا کیانی (شعله)، مهران احمدی (بهبود، شوهر خواهر نقی)، نسرین نصرتی (فهیمه خواهر نقی)، سارا و نیکا فرقانی اصل (دوقلوها) و بازیگران مهمانی چون اسماعیل سلطانیان، عزت‌الله رمضانی‌فر، مونا فرجاد (مامور بهداشت)، هومن حاجی عبداللهی و... در این مجموعه ایفای نقش کرده‌اند. سایر عوامل مجموعه عبارتند از تهیه‌کننده: الهام غفوری، سرپرست نویسنده‌ها: محسن تنابنده، نویسنده‌ها: کورش نریمانی و حسن وارسته، جانشین تولید: محمود اتحادی، تصویر‌بردار: فرشاد گل سفیدی، صدابردار: امیر پرتوزاده، مسئول صحنه: جواد فاضلی و...

سکانسی که الان در حال ضبط است در خانه شعله (سفارش‌دهنده گنبد و گلدسته) اتفاق می‌افتد. خانواده نقی به‌عنوان مهمان به اینجا آمده‌اند و در نبود صاحبخانه اتفاقات طنز جالبی می‌افتد.

سیروس مقدم (کارگردان): نذرم را ادا می‌کنم

در فرصت مناسب سراغ سیروس مقدم رفتم. از او درباره چگونگی پیدایش سری دوم این مجموعه می‌پرسم.

چه شد تصمیم گرفتید سری دوم پایتخت را بسازید؟

در یک کلام باید بگویم تا الان تمام آثارم یک نقطه آغاز و پایانی داشتند که پس از اتمامشان به نتیجه رسیده‌ام که قصه‌ای را کامل تعریف و خود و مخاطبم را اشباع کرده‌ام، اما بعد از سریال پایتخت احساس کردم هنوز قصه و حرفم به پایان نرسیده است؛ به همین خاطر پایتخت 2 را ساختم. همان زمان که سری اول تمام شد من و محسن تنابنده از این کار اشباع نشده بودیم و نمی‌توانستیم با این خانواده خداحافظی کنیم؛ چراکه تازه این خانواده را پیدا کرده و روابطشان را شناخته و به پختگی رسیده بودیم. تا آمدیم از آن بهره ببریم دیگر سریال باید تمام می‌شد. از طرفی بازخوردی که از مخاطبان داشتیم حاکی از این بود که چرا قصه اینقدر زود تمام شد و فهمیدیم آنها هم دوست دارند برای بار دوم خانواده نقی و معضلاتشان را ببینند. حتی دو سال پیش به بازبینی محل هم رفته و لوکیشن‌ها را دیده بودیم و قرار بود برای نوروز 91 سری دوم را بسازیم، اما چون محسن تنابنده در فیلم «محمد رسول‌الله» مجید مجیدی بازی می‌کرد، این اتفاق به امسال موکول شد.

قطعا نگران هستید که سری دوم به موفقیت سری اول لطمه بزند؟

همه ما این نگرانی را داشتیم و حتی جایی هم گفتم اگر مطمئن شوم پایتخت2 یک سر و گردن از پایتخت1 بالاتر است، کار را شروع می‌کنم و اگر احساس کنم در سطح سری اول است ترجیح می‌دهم خاطره خوش آن برای مردم بماند.

جریان گنبد، گلدسته و نذر شما از چه قرار است؟

قصه ما به این‌گونه است که شوهر خانم مومن سالمندی نذر کرده گنبد و گلدسته‌ای را به زادگاه خودش که در قشم است، ببرد و حالا که او فوت شده همسرش این کار را به نیابت از او انجام می‌دهد. به همین علت گنبد و گلدسته را به لیندا کیانی که مددکار اجتماعی است، سفارش می‌دهد و از او می‌خواهد اینها را به نیابت از خودش به قشم ببرد. خود من هم زمانی که فیلمنامه نوشته می‌شد به یاد نذری که سال‌ها پیش کرده بودم افتادم، چراکه در این مدت منتظر فرصتی بودم تا آن را به بهترین شکل ممکن انجام دهم. زمانی که گنبد و گلدسته را سفارش دادیم دو حالت داشتیم؛ یکی این‌که باید پس از پایان ضبط سریال آن را به فردی که سازنده آن بود بازمی‌گرداندیم، چراکه خواهانش بود یا این‌که استفاده بهینه‌ای از آن می‌شد. من دیدم الان بهترین فرصت است تا نذرم را ادا کنم، در مکانی که برای برپایی گنبد در نظر گرفته بودیم مسجد وجود دارد، اما توانایی برپا کردن گنبد و گلدسته را ندارند برای همین گفتم به این طریق نذر من ادا خواهد شد و مسجد مردم آن منطقه هم گنبد و گلدسته‌دار می‌شود.

تا چه میزان در بازی‌ها و تصاویر سعی کرده‌اید مخاطب حس کند این مجموعه ادامه سری اول است؟

سر و شکل این سری هم مثل سری اول است، چون با خانواده‌ای که در مازندران و گلستان زندگی می‌کنند سر و کار داریم که بزرگ‌ترین وجه اشتراکمان است. در وهله بعد کامیونی داریم که مشخصه سریال ماست. روابط، همان روابط گذشته است. دوست داشتن والدین، احترام به بزرگ‌ترها، رعایت حلال و حرام و حق‌الناس و... در روابط تمامی شخصیت‌های این مجموعه دیده می‌شود.

چه تفاوت‌هایی در کار دیده می‌شود؟

در پایتخت1، ما با مجموعه حوادث پرتنش و ملتهب روبه‌رو بودیم و شاید در یک قسمت دو، سه حادثه را می‌دیدیم، اما در سری دوم به خاطر موضوع کلی گنبد و گلدسته است که خود آرامش را به قصه و رفتار کاراکترها منتقل می‌کند.

فرشاد گل‌سفیدی (تصویربردار)‌: از تجربه پایتخت یک استفاده کردیم

ژتا بازیگران در حال دورخوانی برای سکانس‌های بعدی هستند از فرصت استفاده می‌کنم و سراغ فرشاد گل سفیدی (تصویر‌بردار) می‌روم. با گل سفیدی که برای بار سوم همکاری‌اش را با این گروه شروع کرده درباره این‌که چقدر تلاش کرده نوع قاب‌بندی‌ها، حرکات دوربین، نورپردازی و... به جنس کاری امیر معقولی (تصویربردار پایتخت یک) نزدیک شود، سوال می‌کنم که در پاسخ می‌گوید: بیشتر سعی کردیم حس‌ها را به طور واقعی بگیریم و در واقع در تصاویر، زندگی جریان داشته باشد و برای مخاطبان قابل باور باشد.

آن‌طور که دیدم شما در جاهایی از نور لامپ مهتابی استفاده کردید.

بله، گاهی اوقات در بعضی سکانس‌ها به نور کمی احتیاج داریم و نور لامپ مهتابی این نیاز ما را جواب می‌دهد. گاهی ممکن است از لامپ آفتابی یا حتی چراغ قوه هم استفاده کنم.

تعدد لوکیشن‌ها، تصویربرداری در کامیون و جاده و رفت و آمد سخت نیست؟

چرا، اتفاقا سخت‌ترین بخش کار همین تعدد لوکشین‌ها و سکانس‌های جاده است. ولی خوبی‌اش این است که می‌شود از تجربه‌ای که گروه در مجموعه اول داشته‌، استفاده کنیم و به این ترتیب خیلی از مشکلات پیش از این‌که به وجود بیاید، رفع می‌شود.

گزارش: مریم فیروزفر- مائده میری