هشدار درباره فروش زیرزمینی ترامادول

هشدار طاها طاهری درباره فروش غیرقانونی ترامادول به عنوان ماده‌ای مخدر و خطرناک در داروخانه‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که بررسی‌های «جام‌جم» نشان می‌دهد این ماده با حجمی بسیار زیاد در بازار سیاه ناصرخسرو به قیمتی بسیار ارزان فروخته می‌شود به گونه‌ای که هم اکنون هر خشاب 100 میلی‌گرمی این ماده، به قیمت 2000 تومان در این بازار فروخته می‌شود.

ترامادول برای فروشنده‌های غیرقانونی دارو، ماده غیرمجازی بسیار پیش پا افتاده است که در پرسه زدن‌های مان در ناصرخسرو، تقریبا تمام شان تایید کردند آن را در بساط شان دارند و اگر بخواهیم می‌توانیم در حجم زیاد نیز خریداری‌اش کنیم.

ترامادول یک داروی مسکن و شبه تریاک است که برای دردهای متوسط و شدید بویژه پس از برخی جراحی‌ها استفاده می‌شود.

ترامادول ماده‌ای مخدر به حساب می‌آید و بنابراین حالت‌هایی مانند سرخوشی، نشئگی خماری و وابستگی شدید روحی و جسمی را در معتادانش ایجاد می‌کند. این ماده به شکل قرص، کپسول و آمپول قابل استفاده است و فعلا در ایران، رایج‌ترین شیوه مصرف غیرقانونی آن به شکل قرص و کپسول است.

عوارض مصرف ترامادول بسیار شبیه به عوارض مصرف تریاک است و بنابر این وقتی معتادان مصرف ترامادول را به شکل ناگهانی ترک می‌کنند دچار علائم مشابه سندرم ترک در معتادان به تریاک می‌شوند، به طوری که اگر ترامادول به معتاد نرسد، معتاد دچار اضطراب، تعریق، بی‌خوابی، تهوع و لرز، اسهال، درد عضلانی، سندروم پای بی‌قرار، ترس و بیقراری، گرگرفتگی و گزگز اندام‌ها می‌شود. همچنین مصرف ترامادول به میزان زیاد ممکن است به تشنج شدید و مرگ نیز بینجامد.

یکی از دلایلی که باعث شده است مصرف ترامادول در میان جوان‌ها بشدت زیاد شود این است که توزیع‌کنندگان این ماده مخدر، آن را به جوان‌ها غیراعتیاد‌آور معرفی می‌کنند در حالی که این ماده هم مانند انواع دیگر مواد مخدر، اعتیادآور است.

دکتر محمدباقر صابری زفرقندی، روانپزشکی که بر صندلی مدیرکلی درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر تکیه زده است در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: همین باور نادرست به اعتیادآور نبودن ترامادول باعث شده است معتادان در حال ترک برای کاهش درد از این ماده استفاده کنند در حالی که پس از مدتی شکل اعتیاد آنها تغییر می‌کند و به این ماده معتاد می‌شوند.

اما همه مصرف‌کنندگان ترامادول معتادان در حال ترک نیستند. دو گروه دیگری که دروغ‌ها باعث شده است به ترامادول معتاد شوند، جوان‌هایی هستند که شمار زیادی از آنها تحصیلات دانشگاهی دارند و پیشتر سابقه مصرف هیچ ماده مخدری را نداشته‌اند. این گروه قربانیان دروغ دوم درباره ترامادول هستند.

دکتر محمدصادق شیرازی، درمانگر اعتیاد در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد که شمار زیادی از مراجعه‌کنندگان به کلینیکش جوان‌هایی هستند که ترامادول را برای کاهش اضطراب در شرایط بحرانی و بهبود فعالیت‌های جنسی مصرف کرده‌اند و هرگز باور نمی‌کرده‌اند به آن معتاد شوند.

این پزشک هشدار می‌دهد که هرچند شاید ترامادول همچون مسکن‌های دیگر تا حدی از میزان دلواپسی فرد بکاهد و حتی او را کرخت کند اما مساله این است که بیشتر مصرف‌کنندگان این حقیقت را باور نمی‌کنند که آرامش غیرطبیعی‌شان در لحظه نشئگی مصرف این مخدر به خماری دردناک بعدی با چند برابر اضطراب می‌رسد.

اما مصرف ترامادول برای فعالیت‌های جنسی از مصرف آن برای شب‌های امتحان بیشتر است. جام‌جم علت این باور را از یکی از معتادان به ترامادول که به کلینیکی در حوالی پل سیدخندان مراجعه کرده بود، جویا شد.

حامد، بیست‌وشش ساله و مهندس انفورماتیک است که نخستین بار پیشنهاد مصرف ترامادول را برای درمان زودانزالی در اینترنت از سوی دوستی ناشناس در یکی از اتاق‌های گفت‌وگوی مجازی دیده است. او می‌گوید: من با بیشتر جوان‌های معتاد به ترامادول مانند خودم گفت‌وگو کردم بیشتر آنها به همین منظور ترامادول را به عنوان یک ماده تاخیری مصرف می‌کردند.

او توضیح می‌دهد که در نخستین بار پس از مصرف، چنین خاصیتی را تجربه کرده است، اما در دفعات بعدی، مجبور شده، دوز ترامادول را بیشتر و بیشتر کند تا روزی که متوجه شده است این ماده دیگر اثری بر او ندارد و از سوی دیگر وقتی آن را نمی‌خورد، خمار می‌شود.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر بشدت این باور شایع میان جوان‌ها را رد می‌کند: ترامادول به هیچ وجه نقشی در درمان زودانزالی ندارد و کسانی که با این مشکل مواجه هستند باید به کلینیک‌های جنسی برای درمان مراجعه کنند.

گفته‌های صابری زفرقندی را دکتر رابرت فرنام، پژوهشگر و درمانگر اعتیاد نیز تائید می‌کند و توضیح می‌دهد که تاثیر ترامادول در درمان زودانزالی هنوز از نظر علمی اثبات نشده است و کسانی که ادعا می‌کنند صرفا به واسطه تلقین، تغییراتی را در خود احساس کرده‌اند. البته احتمال دارد آنها به علت مصرف این ماده خطرناک، اضطراب کمتری را احساس کرده‌اند که از زودانزالی‌شان نیز جلوگیری کرده است.

در دسترس بودن، ارزانی و تبلیغات دروغین درباره ترامادول باعث شده است این ماده به فراوانی در بازار سیاه توزیع شود.

ترامادول چنان چوب حراج خورده و در بازارها پخش شده است که حالا قاچاقچیان برای کلک زدن به یکدیگر نیز از آن استفاده می‌کنند به گونه‌ای که در یکی از پرونده‌های محرمانه پلیس قید شده است ترامادول، جزو اصلی تشکیل‌دهنده ماده‌ای بوده که به نام متادون (نوعی شبه مخدر) قاچاق در بازار پخش شده است.

به عبارتی دیگر، از آنجا که متادون گران است، قاچاقچیان از ترامادول برای ساخت نوع تقلبی متادون در بازار استفاده کرده‌اند.

به هر حال روند رو به افزایش شمار معتادان به ترامادول که به کلینیک‌های ترک اعتیاد مراجعه می‌کنند ثابت می‌کند، اگر بزودی فکری برای مبارزه با توزیع غیرقانونی و وسیع ترامادول در بازار سیاه نشود، این ماده مخدر به یکی از مواد مخدر اصلی مورد استفاده در کشور که جمعیت جوان و تحصیلکرده را هدف گرفته است، تبدیل شود و عنصر لازم برای شروع این مبارزه، ریشه‌یابی منشأ واقعی توزیع ترامادول غیرقانونی در کشور است.

مریم یوشی‌زاده - گروه جامعه