مقاصد گردشگری حلال

چند سالی می‌شود‌ مسئولان گردشگری کشور با تأکید بر مقاصد مذهبی ایران،‌ اعلام می‌کنند که می‌خواهند گردشگری مذهبی را راه‌اندازی کنند و به مقصد اول مسلمانان دنیا تبدیل شوند؛ اما در حالی که ما مشغول تأکید و برنامه‌ریزی هستیم، کشورهایی مانند ترکیه و مالزی تلاش کرده‌اند مقاصد گردشگری حلال خود را توسعه دهند و در عین حال، روی آنها تبلیغ گسترده کنند، کاری که ما در طول این سال‌ها انجام نداده‌ایم.

البته این‌که چندی پیش معاون گردشگری کشور به استناد آمار پلیس مهاجرت اعلام کرد: عراق، جمهوری آذربایجان و ترکیه سه کشور اول فرستنده‌ گردشگر به ایران هستند، تا حدودی نشان می‌دهد ایران برای مسلمانان منطقه خیلی هم ناشناخته نیست؛ ولی با توجه به گفته‌ آژانس‌داران کشور، سیستم ورود گردشگر از این کشورها هنوز ساماندهی نشده است و عموما گردشگران عراقی و آذربایجانی خودشان برای سفر به ایران اقدام می‌کنند، ضمن آن‌که انگیزه‌ بیشتر آذربایجانی‌ها برای سفر به ایران، خرید از بازارهای مرزی و منطقه‌ای و در مرحله‌ بعد، درمان است. به هر حال این شرایط،‌ نشان از نبودن یک حرکت منسجم و تبلیغات گسترده برای معرفی ایران به‌عنوان مقصد گردشگری مذهبی یا به اصطلاح «حلال» است.

در گزارشی که سایت یاهو منتشر کرد، نام کشورهایی مانند اردن، مصر، امارات، اندونزی، ترکیه، مالزی، مراکش، قطر، تونس و بحرین دیده می‌شود. هرچند معیار مشخصی برای تعیین این مقاصد اعلام نشده، اما تلویحا اشاره شده است که این کشورها به‌خاطر داشتن و معرفی چشم‌انداز‌ها و نقاط گردشگری مورد استفاده‌ مسلمانان، اجرای رسوم و آیین‌های مختلف مذهبی و اسلامی، داشتن مراکز عرضه‌ غذای حلال و برپایی جشنواره‌های مختلف در مناسبت‌های مذهبی مانند ماه مبارک رمضان و عید قربان انتخاب شده‌اند.

در گزارش سایت یاهو،‌ مرکز یا موسسه‌ای که این بررسی و انتخاب را انجام داده، اعلام نشده است؛ ولی مصطفی شفیعی‌شکیب ـ عضو جامعه‌ تورگردانان ایران و انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ـ که پیشینه‌ای طولانی در آوردن گردشگران خارجی و همچنین گردشگران مسلمان دارد، این احتمال را مطرح کرد‌ این گزارش را سایت‌ها یا موسسه‌های عربی تهیه کرده باشند که در این صورت، آنها تحت تأثیر شرایط حاکم بر منطقه‌ترجیح می‌دهند نام ایران در این فهرست نباشد.

ولی پرسشی که این گزارش به ذهن متبادر می‌کند،‌ صرف نظر از این‌که این گزارش را کجا و با چه رویکردی و بر چه اساس و معیاری تهیه شده، این است که آیا ایران اصلا جزو مقاصد گردشگری مذهبی یا حلال برای مسلمانان جهان به‌شمار می‌آید؟

تا چند سال پیش، ایران مقصد اصلی مسلمانان عربستان، عمان و بویژه کویت بود؛ اما حالا شرایط تا حدودی تغییر کرده است و گردشگران مسلمان این کشورها که اتفاقا پولدار هم هستند، مقاصد دیگری را برای سفر انتخاب می‌کنند.