چرخش دوربین

حرکت آرام سر دوربین روی چشم‌اندازی وسیع را که در حکم نمای معرف است و اغلب در قاب‌های اکستریم لانگ‌شات (خیلی دور) مورد استفاده قرار می‌گیرد، نمای پانورامیک می‌نامند. مثل چرخش عمودی دوربین به سمت پایین یا بالا روی آسمانخراش به منظور نمایش ارتفاع آن و چرخش افقی برای انتقال عظمت محلی نظیر صحرا یا اقیانوس که گستردگی‌اش به مراتب بیشتر از محدوده یک قاب ثابت است.

قاب‌بندی مجدد (Reframing) به منظور تعقیب کنشی که در فضایی محدود صورت گرفته انجام می‌شود که نمونه آن در قاب نگهداشتن سوژه‌ای است که به اقتضای نیاز صحنه در حال حرکت به پیش‌زمینه و پس‌زمینه است و کارگردان قصد دارد همواره او را در مرکز دید و کانون توجه تصویر قرار دهد و در نتیجه فیلمبردار، لحظه به لحظه با قاب‌بندی مجدد، حرکت او را دنبال می‌کند و از این طریق پیوسته او را در همان ترکیب‌بندی نخست مورد نظر کارگردان نگه می‌دارد.

مورد استفاده این چرخش، زمانی است که میدان دید وسیع بوده و دوربین برای تعقیب کنش به حرکت زیادی نیاز دارد. اینجاست که چرخش دوربین، سریع‌تر از هر نوع حرکت دیگر قادر است فضاهای وسیع را تحت پوشش قرار دهد و نگذارد سوژه با هر میزان سرعت حرکتی که دارد از کادر خارج شود.

از چرخش دوربین که اغلب برای انتقال توجه مخاطب در جهت‌های افقی و عمودی استفاده می‌شود می‌توان برای هدایت توجه بیننده به عناصر نزدیک یا دوری که در عمق قاب چیده شده‌اند نیز بهره برد. به عنوان نمونه، وقتی در حال نشان دادن حرکت سوژه‌ای در پس‌زمینه هستیم و چرخش دوربین حرکت او را تا جایی دنبال می‌کند که یک سوژه دیگر در پیش‌زمینه وارد کادر می‌شود؛ سوژه‌ای که خود در حال نگاه‌کردن به حرکت سوژه اول در پس‌زمینه است. در این وضعیت، ما در عین حال، هم سوژه اصلی را تعقیب کرده‌ایم، هم با قاب گرفتن سوژه‌ای دیگر در پس‌زمینه به پیشبرد روند دراماتیک داستان کمک شده بدون هیچ‌گونه برش، فیدو دیزالو که اگرچه هر کدام در جای خود اهمیت و ارزش فراوان دارند، اما نمی‌توانند جایگزین حرکت دوربین مناسب و هوشمندانه‌ای نظیر آنچه در مثال مورد اشاره عنوان شد، باشند.

آزاد جعفری