اندوه بی‌دلیل نمی‌آید

از سوی دیگر این 420 میلیون نفر، فقط کسانی هستند که متوجه بیماری‌شان شده‌اند، اما کسانی وجود دارند که شاید تا پایان عمر هم از مشکل‌شان خبردار نشوند و نفهمند چرا از هیچ چیز در زندگی شاد نمی‌شوند، خانواده‌شان در حال فروپاشی است و کارایی‌شان افت کرده است.

افسردگی نه سن و سال می‌شناسد و نه جنسیت. البته این موضوع حقیقت دارد که بالغ‌ها بیشتر از کودکان، سالمندان بیشتر از جوان‌ها و زن‌ها 2 برابر مردها به آن مبتلا می‌شوند، اما به هر حال، مردها، جوان‌ها و کودکان افسرده هم کم نیستند.

بیشتر مردم خیال می‌کنند فقط کسانی افسرده می‌شوند که در زندگی حادثه‌ای ناگوار را تجربه کرده باشند، در حالی که افسردگی دلایل بسیاری دارد که حوادث ناگوار در زندگی فقط یکی از عوامل آن است. برخی دلایل افسردگی عبارتند از:

یکی از علل افسردگی وراثت است. معمولا وقتی بیماری افسرده به روانپزشک مراجعه می‌کند یکی از پرسش‌های اولیه‌ای که پزشک در گفت‌وگو با او مطرح می‌کند این است که آیا کسی از اعضای خانواده‌اش هم مبتلا به افسردگی هست یا نه، دلیلش این است که احتمال ابتلا به این اختلال، در مواردی که یکی از خویشاوندان نزدیک از آن رنج ببرد، در فرد بیشتر می‌شود.

دانستن این موضوع که ژن‌ها می‌توانند در ابتلا به افسردگی موثر باشند به شما هشدار می‌دهد که اگر در خانواده فردی مبتلا به افسردگی دارید باید بقیه اعضای خانواده را با دقت بیشتری زیر نظر داشته باشید و با بروز نخستین نشانه‌های افسردگی در آنها فورا از مشاور روان‌شناس و روانپزشک کمک بخواهید.

تغییرات میزان هورمون‌های بدن، در مبتلا شدن به افسردگی نقش دارد. تاکنون برای شما پیش نیامده است بدون آن که حادثه‌ای ناخوشایند برایتان رخ داده باشد، یک روز صبح از خواب بیدار شوید و احساس کنید حس خوبی ندارید؟ بغضی در گلویتان است؟ آسیب‌پذیر شده‌اید؟ تحمل رویارویی با مسائل مختلف زندگی را ندارید؟ و... شاید یکی از دلایل این حالت، تغییر در سطح هورمون‌هایتان باشد.

ابتلا به افسردگی بخصوص به دلیل نوسانات هورمونی، در زنان شایع‌تر است، برای مثال برخی زنان چند روز پیش از آغاز دوره عادت ماهیانه‌شان دچار افسردگی می‌شوند که به این حالت «سندرم پیش از قاعدگی» گفته می‌شود.

اگر علائم این سندرم به شکل خفیف ظاهر شود مبتلایان به آن شاید احساس کسالت، بی‌حوصلگی، خستگی و خشم کنند، اما در حالت شدید، ممکن است اندوه‌شان به حدی برسد که عوارض جسمی در آنها ظاهر شود. برای مثال دردهایی در اندام مختلف‌شان احساس کنند، به فکر خودکشی بیفتند و آنقدر عصبی شوند که دست به خشونت بزنند. یکی از راه‌های تشخیص سندرم پیش از قاعدگی این است که دقت کنید آیا در هر دوره پیش از عادت ماهیانه با همین مشکلات مواجه می‌شوید؟

اما این سندرم، تنها دلیلی نیست که منجر به نوسانات هورمونی در برخی زنان و ابتلای آنها به افسردگی دوره‌ای می‌شود. زندگی جنسی هر زنی، همیشه همراه با تغییراتی در هورمون‌هایش است که امکان درگیر شدن او با اختلال افسردگی را بیشتر می‌کند. برای نمونه یکی از افسردگی‌های شایع در زنان، افسردگی دوران یائسگی است؛ به این معنا که امکان دارد زنی به واسطه تغییر سطح هورمون‌هایش در این دوران، خلق و خوی متفاوتی از خود نشان دهد.

به همین دلیل است که معمولا گفته می‌شود دوران یائسگی یک زن، دوره‌ای بسیار حساس در زندگی اوست و باید همه اعضای خانواده از عوارضش آگاه باشند تا در شرایط مختلف واکنش‌هایی بجا داشته باشند.

نوع دیگر از افسردگی‌های زنانه، افسردگی در دوره بارداری و پس از آن است. علاوه بر آن که تغییرات هورمونی در این دوره سبب‌ساز ظاهرشدن اندوه در زن می‌شود، به هر حال، بارداری با تغییراتی در شکل ظاهری بدن هر زن و بویژه اضافه وزنش همراه است و از آنجا که همه زن‌ها به ظاهرشان اهمیت می‌دهند امکان دارد از وضعیت‌شان در دوران بارداری و پس از آن احساس نارضایتی کنند و این نداشتن رضایت، زندگی را برایشان ملال‌انگیز کند و بستری مناسب برای بروز افسردگی را در آنها فراهم کند.

چه کسی گفته بچه‌ها چیزی نمی‌فهمند و والدین و اطرافیان مجازند در برابر آنها هر نوع رفتاری را داشته باشند، فقط به این خیال که بچه‌اند و یادشان نمی‌ماند! از همین امروز بیشتر از گذشته مراقب بچه‌هایتان باشید و در رفتار با آنها دقت کنید چون رفتارهای امروز ما ممکن است زمینه روانی مناسب ابتلا به افسردگی را در بزرگسالی برای آنها فراهم کند.

بچه‌هایی که والدینشان از هم طلاق عاطفی گرفته‌اند یعنی گرچه زیر یک سقف زندگی می‌کنند، اما نسبت به هم عشقی ندارند، بچه‌هایی که از جانب پدر و مادرشان بی‌مهری می‌بینند، بچه‌هایی که در خانواده‌های پرخاشگر و زیر سایه مشاجره‌های دائمی پدر و مادربزرگ می‌شوند و دست آخر، بچه‌هایی که به دلایل مختلف از روابط اجتماعی با دیگران محروم می‌شوند، همان‌هایی هستند که امکان دارد در بزرگسالی با مشکلی به نام افسردگی روبه‌رو شوند.

گذشته از این دلایل، اعتیاد، سیگارکشیدن، زیاده‌روی در خوردن برخی مواد غذایی مانند انواع قندها، چاقی و مصرف برخی داروها هم می‌تواند در بروز افسردگی تاثیر داشته باشد.