باد خنکم آرزوست!

چند سالی طول کشید تا این پنکه‌های بزرگ و ثابت، به لطف فناوری جدید، کوچک‌تر و قابل حرکت‌تر شود و خیلی طول نکشید که با شروع ‌فصل گرما مردم پوشش پارچه‌ای روی پنکه‌ها را برمی‌داشتند تا صدای خاطره‌انگیز آنها بار دیگر فضای اتاق را پر کند. کولرهای آبی هم همان موقع‌ها آمدند و شاهکاری در خنک‌سازی خانه‌ها محسوب می‌شد. اما به گفته آزیتا دادگستری، کارشناس تاسیسات ساختمانی تنها می‌توانست حدود 5 درجه هوا را خنک‌تر کند. از آن‌سو از پایتخت که به جنوب می‌رفتید همانقدر که هوا داغ و داغ‌تر می‌شد، بر رطوبت آن هم افزوده می‌گشت تا جایی که در همان زمان هم کولرهای آبی در خوزستان و هرمزگان خریداری نداشت. از همان موقع‌ها کولرهای گازی پشت پنجره‌ای بود که با تمام شدن نوروز و برچیده‌شدن سفره هفت‌سین، مغازه‌ها را پر می‌کرد تا خنکی را به ساکنان جنوبی کشور هدیه کند. کولرهایی که مثل چاه ویل برق مصرف می‌کرد، پر سر و صدا بود و همه همتشان منجر به خنک شدن یک اتاق از خانه‌ای می‌شد، اما رفته‌رفته که دنیا پیشرفت کرد و فناوری‌های نوین به خدمت گرفته شد، کولرهای گازی که اصطلاح مهندسی‌ترش می‌شود سیستم‌های سرمایش تراکمی‌ از یک جعبه کوچک ساده به انباری از انواع و اقسام فناوری تبدیل شدند تا بهار را به خانه‌های تفتیده ما در تابستان‌های داغ و دم‌کرده هدیه کنند. امروزه کیفیت هوای خنک تولیدی توسط این کولرها و میزان متعارف برق مصرفی آنها آنقدر بهینه شده که تقریبا دارد به انتخاب اول خریداران کولر تبدیل می‌شود. مخصوصا بعد از چند سال خشکسالی در کشور و مشاهده رقم نجومی ‌مصرف آبی که می‌شد آن را نوشید توسط کولرهای قدیمی‌ آبی، خیلی‌ها را تشویق کرد تا با استفاده از فناوری نوین به عبور کشور از وضعیت بحرانی کم‌آبی کمک کنند.

گویا دیگر زمانه کانال‌های هوا و دریچه‌های بزرگ کولرهای آبی روی در و دیوار گذشته است. امروزه سیستم‌های تهویه مطبوع یکپارچه‌ای بر پایه سامانه‌های تراکمی‌ برای کل ساختمان و حتی برج‌ها ساخته شده که می‌تواند علاوه بر کاهش بسیار زیاد مصرف برق، در فضای مورد نیاز برای نصب تجهیزات نیز صرفه‌جویی کرده و زیبایی را به ساختمان‌ها بازگرداند. پکیج‌های یکپارچه نصب شده در پشت‌بام مایع مبرد را سرد یا گرم کرده و آن را از طریق لوله‌های باریکی به مصرف‌کنندگان در هر طبقه می‌رساند. موقع مصرف هم کافی است با انتخاب یک کولر زیبا (ARTCOOL) و اتصال لوله مبرد به آن از زیبایی و هوای مطبوع توامان لذت ببرید. این موضوع بخصوص در ساختمان‌های بزرگ که دارای واحدهای آپارتمانی متعدد است، هزینه و زمان ساخت را بشدت کاهش داده و موجب رفاه بیشتر ساکنان نیز می‌شود. آزیتا دادگستری معتقد است استفاده از این سامانه مدرن و جدید موجب صرفه‌جویی  30 درصدی در زمان ساخت و 60 تا 70 درصدی در مصرف انرژی می‌شود. او برای مثال از برج‌های دوقلوی کیش مثال می‌آورد که با استفاده از این فناوری نوین آسایش را در کنار قیمت مناسب‌تر به ساکنان خود هدیه داده‌ است.

امروزه کولرهای تراکمی‌ آنقدر از فناوری‌های متنوعی استفاده می‌کند که اگر کاربرد و تعریف هرکدام از آنها برایتان مشخص نباشد، می‌تواند منجر به صرف هزینه بیشتر برای موضوعی شود که شما اصلا به آن نیاز نداشته‌اید یا غافل ماندن از یک فناوری جدیدی که اتفاقا شما خیلی هم به آن احتیاج داشته‌اید. در کنار توجه به فناوری‌های نوین، ابعاد، قدرت سرمایشی و میزان مصرف برق یک کولر نیز باید یکی از معیارهای اصلی برای انتخاب یک مدل از کولر گازی باشد.

کولرهای آبی را که روشن کنید دیگر هیچ کنترلی روی میزان سرمای تولیدی آن ندارید. حداکثر می‌توانید دور موتور آن را کم یا زیاد کنید. اما کولرهای گازی از همان قدیم که وارد شد قابلیت این را داشت که دمای اتاق را روی آنچه میل مصرف‌کننده است تنظیم کند و این کار را با یک ترموکوپل انجام می‌داد. کمپرسور این کولرها آنقدر با حداکثر توان خود کار می‌کرد تا دمای اتاق به میزان تنظیم شده کاهش یابد و بعد خاموش می‌شد. سیستم کنترلی صبر می‌کرد تا دمای اتاق چند درجه‌ای گرم شود و سپس مجددا کمپرسور را روشن می‌کرد. اما مهندس آزیتا دادگستری، کارشناس تاسیسات ساختمانی معتقد است موضوع صفر یا یک بودن موتورهای کمپرسور باعث می‌شده کولرهای گازی قدیمی‌ برق خیلی زیادی مصرف کند. امروزه یک فناوری نوین به نام اینورتر معرفی شده است که شرکت ال.جی برای اولین بار آن را در سیستم‌های برودتی صنعتی و تاسیسات ساختمان‌های مرتفع به ایران وارد کرده است. این سیستم جدید با مجهز بودن به موتورهای دور متغیر و تنظیم قدرت کمپرسور بین صفر تا حداکثر توان ضمن حفظ دمای اتاق در محدوده مورد نظر تا 60درصد برق کمتری مصرف می‌کند.

دادگستری معتقد است این تازه ابتدای کار است و اگر این موضوع به جای کولرهای یک به یک (یک کولر برای یک واحد مسکونی) در تاسیسات کل ساختمان لحاظ شود، می‌تواند برق مصرفی را تا 70 درصد کاهش دهد و این یعنی حرکت شانه به شانه با کولرهای آبی که ضمن مصرف تقریبا همین میزان برق، آب زیادی هم مصرف می‌کند. سیستم‌های صفر و یک قدیمی‌ علاوه بر مصرف بالای برق، به دلیل روشن و خاموش شدن مداوم کمپرسور، استهلاک بیشتری نیز داشت که باعث کاهش طول عمر آنها می‌شد.

قدرت سرمایشی یک کولر را با واحد BTU می‌سنجند. در تئوری BTU مقدار انرژی گرمایی است که باید به نیم‌کیلوگرم آب داد یا از آن گرفت تا دمای آب نیم درجه سانتی‌گراد افزایش یا کاهش پیدا کند. هر چقدر میزان BTU کولر شما بیشتر باشد، یعنی قدرت سرمایشی آن بیشتر است. از آنجا که در یک اتاق ایده‌آل هر BTU 300 توان سرمایشی کولر می‌تواند فضای یک متر مکعبی را خنک کند، می‌توان فرض کرد که برای مثال سالن 40 متری خانه شما حداقل به یک کولر با قدرت سرمایش 30000BTU نیاز دارد، اما پرسش اساسی این است که این قدرت سرمایشی به چه قیمتی به دست می‌آید؟ در واقع پاسخ به این پرسش که کولر شما به ازای هر واحد قدرت سرمایشی چه میزان برق مصرف می‌کند، این روزها که قبض‌های برق بر بلندای آسمان ایستاده‌اند مهم‌ترین موضوعی است که باید ذهن شما را درگیر خود کند.

این عامل مهم که نشان‌دهنده راندمان کولر یا به عبارت ساده‌تر میزان مصرف برق کولر به ازای هر واحد تولید سرمایش است را ERR می‌نامند که می‌توانید در کاتالوگ محصول مورد نظرتان آن را پیدا کرده و با سایر رقبا مقایسه کنید. محاسبات مربوط به تعیین قدرت سرمایش کولر خیلی فنی و پیچیده است. اگر شما می‌خواهید بهینه‌ترین قدرت سرمایش کولر مورد نظر خود را محاسبه کنید حتما سری به وب‌سایت www.accapacity.ir بزنید و با وارد کردن متراژ خانه یا اتاقتان، BTU مورد نیاز خود را محاسبه کنید.