آنها که نمی‌توانند دندان بکارند

در سال‌های نه‌چندان دور، کاشت دندان برای بسیاری از بیمارانی که مبتلا به بیماری‌های شایع زمینه‌ای چون بیماری‌های قلبی ـ عروقی، دیابت، نارسایی کلیوی، پوکی استخوان، بیماری‌های تیروییدی و آرتریت روماتوئید بودند، امکان‌پذیر نبود و این بیماران مجبور به استفاده از پروتزهای متحرک با مشکلات خاص خود بودند.

اما امروزه با پیشرفت ایمپلنت‌ها، قدرت اتصال آنها به استخوان افزایش یافته و این امکان فراهم شده که بیمارانی با مشکلات زمینه‌ای بتوانند درمان ایمپلنت را انجام دهند.

دکتر آرش خجسته، استادیار بخش جراحی دهان و فک و صورت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با «جام‌جم» می‌گوید: در صورتی که بیمار دارای هرگونه بیماری کنترل‌نشده‌ای باشد، امکان جراحی ایمپلنت وجود نخواهد داشت، اما با کنترل بیماری زمینه‌ای، این امکان فراهم خواهد شد.

متقاضی ایده‌آل برای کاشت دندان یا ایمپلنت کسی است که از نظر سلامت عمومی در شرایط مناسبی باشد و میزان استخوان کافی برای نگهداری ایمپلنت و لثه‌های سالم و عاری از التهاب برای نگهداری ایمپلنت داشته باشد. همچنین ارزیابی درست ناحیه بی‌دندانی، انتخاب نوع ایمپلنت و جراحی آن در دستیابی به نتیجه مطلوب در کاشت دندان تعیین‌کننده است.

در حال حاضر تنها گروه‌هایی که برای کاشت دندان مناسب نیستند، شامل بیمارانی است که به نوعی دچار ضعف سیستم ایمنی هستند، به عنوان مثال بیمارانی که رادیوتراپی داشته‌اند، به مدت 2 سال نمی‌توانند ایمپلنت کنند. همچنین افرادی که به سیگار (بیش از 5 سیگار در روز) و مواد مخدر اعتیاد دارند، نمی‌توانند کاشت دندان داشته باشند. پس برای رسیدن به نتیجه مطلوب در کاشت دندان داشتن لثه‌ای سالم با خون‌رسانی مناسب و سیستم ایمنی مناسب ضروری است.

دکتر خجسته می‌افزاید: بیمارانی که دچار بیماری‌های سیستمیک چون بیماری‌های قلبی ـ عروقی هستند، در صورتی که مشکلات قلبی‌شان، از نارسایی عروق کرونر گرفته تا فشار خون و... کنترل شده باشد و تحت مشاوره پزشکی قرار گرفته باشند، می‌توانند جراحی ایمپلنت کنند.

این جراح فک و صورت می‌گوید: طی درمان ایمپلنت در بیماران دیابتی علاوه بر مشکلات زمینه‌ای، احتمال مشکلات موضعی نیز در ناحیه جراحی وجود خواهد داشت. در این بیماران کنترل سطح قند خون، حداقل 3 ماه قبل از ایمپلنت لازم است. این بیماران حتی پس از جای‌گذاری ایمپلنت نیز در خطر ایجاد مشکلات پس از درمان خواهند بود. همچنین رعایت بهداشت دهان و کنترل سطح قند خون از نکات بسیار مهم در این دسته از بیماران است.

جراحان فک و صورت تاکید می‌کنند که در بیماران مبتلا به آرتریت روماتویید که سال‌های زیادی از داروهای کورتیکواسترویید استفاده می‌کنند، عواملی مانند افزایش قند خون و کاهش تراکم استخوان موجب افزایش مشکلات پس از کاشت ایمپلنت خواهد شد.

به گفته دکتر خجسته، توجه به داروهای مصرفی بیماران دارای پوکی استخوان، یا کاهش تراکم استخوان از نکات بسیار مهمی است که در جراحی ایمپلنت باید به آن توجه شود.

این پزشک متخصص تاکید می‌کند: این بیماران اغلب به جز کلسیم، از داروهای خاص دیگری نیز استفاده می‌کنند که به صورت هفته‌ای یک‌بار تجویز می‌شود و اغلب به علت عدم آشنایی بیماران با دارو‌های مکمل کلسیمی اشتباه گرفته می‌شود. این داروها به علت عوارض مخرب روی استخوان فک، از رژیم دارویی بسیاری از کشورها در حال حذف شدن است. باید توجه کرد در صورتی که این دسته از بیماران بیش از 3 سال از این دسته دارویی استفاده کرده باشند، باید با پزشک معالج در ارتباط با قطع یا جایگزینی این دسته دارویی مشورت شود و در صورت امکان تا 3 ماه درمان دارویی آنهابه تعویق بیفتد.

متخصصان کاشت دندان می‌گویند: در بیمارانی که مشکلات و بیماری‌های سیستمیک ندارند نیز ممکن است که استخوان‌های فک پس از کشیدن دندان، تحلیل برود که این میزان در سال اول پس از کشیدن دندان بیشتر از سال‌های بعد است. در افرادی که استخوان تحلیل رفته و نیاز به جایگزینی ایمپلنت دارند درمان موفق ایمپلنت میسر نخواهد شد، مگر با بازسازی استخوان، که این امر بر جایگزینی ایمپلنت اولویت دارد.

دکتر خجسته اضافه می‌کند: جایگزینی استخوان، یعنی یک نسج زنده اغلب دشوار‌تر از جایگزینی دندان است. در صورتی که به این امر توجه نشود ایمپلنت، چه به صورت فوری چه به صورت تاخیری حتی پس از چند سال دچار مشکل خواهد شد.

پونه شیرازی / گروه سلامت