در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
هماکنون در کنار بسیاری از نمایشگاهها و دوسالانهها، نمایشگاهی با عنوان سوگنگارهها به دبیری امیر عبدالحسینی در موزه هنرهای معاصر تهران و نیز سوگواره پوسترهای عاشورایی در حوزه هنری برپاست که با نگاهی کوتاه به شیوه برگزاری این دو نمایشگاه مهم به بررسی نقش هنر در ارائه مفهوم عاشورا پرداختهایم.
این روزها آثار نقاشی، نگارگری و خیالینگاری هنرمندان بزرگی چون صداقت جباری، پرویز کلانتری، مرتضی ممیز، غلامحسین نامی، محمد تجویدی، جلیل جوکار و... در نمایشگاه سوگنگارهها به نمایش گذاشته شده است؛ نمایشگاهی که با موضوع حماسه کربلا در موزه هنرهای معاصر تهران و حوزه هنری برگزار شده است.
تمامی آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه با همکاری هنرمندان نقاش و نهادهایی چون حوزه هنری، موزه امام علی(ع)، موسسه صبا و مجموعههای شخصی گردآوری شده و در نهایت ۱۶۵ تابلو نقاشی از ۹۰ هنرمند در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است.
مجلس تعزیه«جوادیپور»قدیمیترین سوگنگاره
قدیمیترین نقاشی این نمایشگاه، تابلوی «مجلس تعزیه» اثر محمود جوادیپور است که سال ۱۳۳۳ خلق شده است. همچنین آثار رحیم ناژفر و محمدحسین حلیمی که مربوط به سال ۴۹ هستند در کنار آثاری از هنرمندان نقاش معاصر بعد از انقلاب با موضوع عاشورا و محرم در معرض دید عموم قرار گرفته است.
دو اثر ارزشمند «حر» و «ذوالجناح» اثر کاظم چلیپا، تابلوهای «فرات» و «ابوالفضل» حسین خسروجردی و اثر«ذوالجناح» ایرج اسکندری و تابلوی «عاشورا»ی مصطفی گودرزی هم ازجمله آثار شاخص حوزه هنری هستند که در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شدهاند.
تابلوهای «شمایل» و «عاشورا» اثر صادق تبریزی، تابلو «محرم» اثر رضا بانگیز و آثاری از احمد خلیلیفرد، احمد وکیلی و جمشید حقیقتشناس در کنار آثاری از علی ذاکری، محمدحسین ذبیحی، حسن سلطانی، اکبر نیکانپور و رضا لواسانی که محصول برگزاری یک کارگاه هنری با موضوع عاشورا بودهاند هم از جمله آثاری هستند که در این نمایشگاه به نمایش درآمدهاند.
نگارگری و خیالنگاری هم به عاشورا پیوستند
یکی از موضوعات قابل اهمیت در نمایشگاه سوگنگاره، حضور پررنگ نگارگران برجستهای است که آثارشان نگاه هر بینندهای را به خود جلب میکند؛ بزرگانی از جمله محمدباقر آقامیری، امیرحسین آقامیری، هادی آقامیری، حسین عصمتی، خشایار قاضیزاده، جلیل جوکار و جمشید سرحدی.
همچنین در بخش خیالنگاری و نقاشی قهوهخانهای نیز 2 اثر از عباس بلوکیفر و محمد تجویدی در معرض دید علاقهمندان قرار گرفته است.
آثار تجسمی عاشورایی از دل هنرمندان برآمده است
محمود شالویی رئیس مرکز هنرهای تجسمی معتقد است: نمایشگاههایی که تاکنون با موضوع عاشورا برپا شده و میشوند بیشتر به پوستر، آثار گرافیک و عکس اختصاص داشته و دارد، اما این نمایشگاه به آثار نقاشی هنرمندان با موضوع عاشورا توجه کرده و فرصت نمایش این آثار در موزه هنرهای معاصر فراهم شده است.
وی ادامه میدهد: هنرمندان بهعنوان بخشی از جامعه عظیم اسلامی به طور برجسته و با ظرافت هرچه تمام حوادث و وقایع را دنبال کردند. نقش هنرمندان در چنین عرصههایی تاثیرگذار است و شاید کمتر نمایشگاهی باشد که این گونه مورد توجه هنرمندان قرار گیرد، چرا که اگر یاری این هنرمندان و بزرگان نبود، چنین نمایشگاهی نمیتوانست در موزه هنرهای معاصر شکل بگیرد.
شالویی میافزاید: در این مجموعه آثار هنرمندان برجسته در گالریهای موزه هنرهای معاصر تهران بهدیوارها آویخته شده که به طور قطع با دیدن این آثار بهسوختگی عمق دل و جان هنرمندان پی خواهیم برد.
مدیر مرکز هنرهای تجسمی، این نمایشگاه را نوعی عزاداری و گرامیداشت یاد و خاطره شهدای کربلا میداند و میگوید: هنرمندان به عنوان بخشی برجسته و حساس و با ظرفیتها و قابلیتهای هنری ویژه خود میتوانند تقویم اسلامی کشور را نظارهگر بوده و به رسالت واقعی خود در بهتصویرکشیدن ارزشهای والای اسلامی و انسانی جامهعمل بپوشانند.
راهیابی تابلوهای نقاشی به مساجد
گرچه رویکرد اصلی نمایشگاه سوگنگاره به مقوله نقاشی است، اما با این حال آثار مربوط به نگارگری هم بهدرستی انتخاب شدهاند به گونهای که مسوولان برگزاری این نمایشگاه برای حفظ شأن موزه به سراغ آثار ناب و شاخص هنرمندان معاصر رفته، بخشی را نیز از گنجینه مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری و بخشی را هم از گنجینه هنری موزه امام علی(ع) انتخاب و به دیوارهای این نمایشگاه آویختهاند.
مهدی توکلیان رئیس موزه هنرهای دینی امام علی(ع) درباره نمایشگاه سوگنگارهها میگوید: این نمایشگاه بهضرورت ارائه آثار معنوی در سطح جامعه اشاره کرده که بهنظر من یکی از موفقترین نمایشگاههایی است که در زمینه هنر مذهبی و آیینی و ارائه آثار ناب و برجسته از هنرمندان صاحبنام با موضوع حماسه کربلا برگزار شده است.
وی ادامه میدهد: این امکان وجود دارد که با حمایت مدیران فرهنگی و هنری آثار این نمایشگاه منتشر شود. حتی بسیاری از آثار، قابلیت چاپ به صورت پوستر و در تیراژ بالا را دارد که باید این امر اتفاق بیفتد و تصاویر این نمایشگاه به صورت چاپی و تکثیری به مساجد، حسینیهها و تکایا راه پیدا کند تا عموم مردم از همدلی زیبای هنرمندان در ترسیم حماسه کربلا بهرهمند شوند.
توکلیان انتقال برخی از آثار به نمایش در آمده در نمایشگاه سوگنگارهها از مجموعه موزه امام علی(ع) به موزه هنرهای معاصر را مثبت ارزیابی کرده و میگوید: همکاریهای موزه امام علی(ع) و موزه هنرهای معاصر تهران با مشارکت در برگزاری نمایشگاهها و رویدادهای ارزشمند و طراز اول هنری به بهترین صورت ممکن برنامهریزی و اجرا خواهد شد. همچنین برای ما باعث افتخار است که توانستیم در ارائه برخی آثار نقشی داشته باشیم.
از سوگنگارهها تا سوگوارههای عاشورایی
در کنار برگزاری نمایشگاه سوگنگارهها، مسوولان تجسمی حوزه هنری نیز ششمین سوگواره پوسترهای عاشورایی را با همکاری خانه هنرمندان ایران، کانون انفورماتیک، موسسه رهنما، سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران، موسسه توسعه هنرهای تجسمی ارشاد و دوهفتهنامه تندیس در حوزه هنری برگزار کردهاند.
مرتضی گودرزیدیباج مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری درباره این سوگواره میگوید: همیشه یکی از دغدغههای من به عنوان محقق و دانشجوی هنر، پیدا کردن چنین محفلهایی است که علاقهمندان هنر دور هم جمع میشوند و اثر هنری میآفرینند. به نظر من نسل امروز نیازمند آشنایی با تاریخ و فرهنگ گذشته خودش است. وقتی به عقب برمیگردیم و به تاریخ خود نگاه میکنیم، آنچه اتفاق افتاده مایه افتخار و مباهات ماست.
راه جدید شناساندن واقعه عاشورا از طریق پوستر
دیباج معتقد است که باید تلاش کنیم عرض شانه هنر را با خطکش خلاقیتهای هنری به جهانیان معرفی کنیم و به سراغ آثار هنریای برویم که مثل گوهر همه تاریخ را بهدوش میکشد. با نگاه کردن به دوران صفویه، زندیه، قاجار و سایر دورههای تاریخ همیشه به دنبال پیدا کردن نقاط درخشان هنری آن هستیم و بیشک 100 سال آینده نیز نسلهای آن دوران کارهای ما را زیر ذرهبین قرار خواهند داد.
سوگواره پوسترهای عاشورایی که هر ساله بهترین پوسترها با موضوع عاشورا را در خود جای میدهد امسال وارد ششمین سال خود شده است و به نظر میرسد مسوولان برگزاری آن با سابقهای شش ساله توانستهاند به ثبات در چگونگی برگزاری آن برسند.
دیباج میگوید: ما در برگزاری این سوگوارهها به دنبال نوآوری و شناساندن زوایای جدیدی از واقعه عاشورا هستیم و باید بدانیم که در برگزاری این برنامه به دنبال چه هستیم و اگر 10 دوره نیز برگزار شود آیا اهدافمان محقق شده است.
وی میافزاید: مهمترین مساله ما عاشوراست. بر این اساس نسل جدید باید برای درک کردن وقایع عاشورا به تحقیق و تفحص بپردازد زیرا تنها از این طریق میتواند پیام عاشوا را درک کند و به خلق اثر هنری بپردازد.
اگر این شناخت و آشنایی وجود نداشته باشد بیشک یا اثری خلق نخواهد شد یا آن اثر از نظر هنر فاقد ارزش است.
نمایشگاههای موضوعی، محفلی برای مخاطب عام
یکی از شاخصههای نمایشگاههای مناسبتی توفیق نسبی اغلب آنها در جذب مخاطب عام است. شاید از آنجا که آثار مناسبتی و موضوعی، از مهمترین بخشهایی هستند که جامعه هنری میتواند با مخاطب عام ارتباط برقرار کند، در جامعه ما هر ساله نمایشگاههای مناسبتی فراوانی برگزار میشود. بهترین فرصتی هم که مخاطب عام و توده مردم میتوانند با آثار هنری ارتباطی شایسته و بایسته برقرار کنند، در زمان برگزاری نمایشگاههای مناسبتی به دست میآید.
به گفته مسوولان، همیشه مردم بیش از هنرمندان از چنین نمایشگاههایی استقبال میکنند، پس بهتر است تا با نگاهی هنرمندانه و با سنجش نیاز مخاطب چنین نمایشگاههایی ساماندهی شود تا پل ارتباطی مناسبی میان جامعه هنری و مخاطب باشد.
سحر طاعتی / جامجم
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
جام جم آنلاین گزارش میدهد
جام جم آنلاین گزارش میدهد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد؛
یک فعال سیاسی:
یک نماینده مجلس:
در گفتوگوی «جامجم» با استاد حوزه و مبلغ بینالملل بررسی شد
گفتوگو با موسی اکبری،درخصوص تشکیل کمپین«سرزمین من»وساخت و مرمت۵۰خانه در منطقه زنده جان