میراث فرهنگی نگران تخریب آثار تاریخی

خانه پروین اعتصامی در محله تاریخی عودلاجان تهران (شهرداری منطقه 12) در سال 1384 به شماره 14619 به ثبت ملی رسید. خانه‌ای که بافت یکپارچه آن به 3 پلاک مجزا تفکیک شد.
 
طی سال‌های گذشته شهرداری تهران یک پلاک این بنا را خرید و در راستای حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد در حال حاضر در اختیار کمیته ملی موزه‌ها (ایکوم) برای بهره‌برداری قرار داده است.
 
2 پلاک دیگر خانه پروین اعتصامی در اختیار مالک خصوصی است که با مراجعه یکی از مالکان به دیوان عدالت اداری، حکم خروج خانه پروین اعتصامی از فهرست ثبت شده ملی صادر شد و مالک در حال حاضر با اخذ مجوز از شهرداری می‌خواهد مجتمع تجاری جای آن بسازد.

محمد ابراهیم لاریجانی مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران در گفت‌وگو با فارس گفت: با تخریب خانه پروین اعتصامی مخالفیم اما از نظر میراث فرهنگی خرید و فروش خانه تاریخی غیر قانونی نیست و مالکان بناهای تاریخی می‌توانند تغییر کاربری، مرمت و خرید و فروش در ملک شخصی خود داشته باشند.

وی افزود: حفظ اثر تاریخی برای ما مهم است حتی اگر در بنای تاریخی کار اداری انجام شود نیز ما مشکلی نداریم.

مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران درباره ویژگی خانه اعتصامی در محله عودلاجان می‌گوید: این ملک در 3 پلاک مجزا است یعنی یک خانه به 3 قسمت تقسیم شده است که شهرداری چندین سال پیش یک پلاک آن را خرید اما تخریبش کرد و پس از اعتراض‌های میراث فرهنگی، بنای ساختمان را همخوان با دو پلاک دیگر ساخت.یک پلاک از این خانه در اختیار دو خواهر و پلاک سوم در اختیار یک تراشکار است.

وی تأکید کرد: میراث فرهنگی نگران تخریب آثار تاریخی است، بناهای تاریخی نباید خراب شوند حال توسط هر کسی یا هر نهادی باشد فرقی نمی کند.

مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران افزود: مهم نیست چه کسی خانه پروین اعتصامی را می‌خرد هر کسی یا هر نهادی باشد، فقط این خانه تخریب نشود و از رانت استفاده نشود.

لاریجانی گفت: شهرداری الآن با هدف حفاظت اعلام کرده است که خانه پروین اعتصامی را می‌خرد که این همان مسئله‌ای است که میراث فرهنگی آن را اشاعه می‌دهد.
 
وی از مردم ودستگاه‌های مختلف می‌خواهد که اگر می‌توانند بناهای تاریخی را خریداری کنند تا از تخریب آن‌ها جلوگیری شود چون اعتبارات سازمان میراث فرهنگی پاسخگوی خرید تمام بناهای تاریخی نیست.

مالک: 2 سال پیش میراث‌فرهنگی مشکل را حل نکرد اما شهرداری می‌خواست خانه را بخرد

ناصر قاضی؛ فرزند یکی از مالکان خانه پروین اعتصامی اعلام کرده است که «۲سال پیش به سازمان میراث فرهنگی مراجعه کردیم تا مشکلات مربوط به فرسودگی و نیاز به مرمت خانه را حل کند که آنها توجهی نکردند. به هر دری رفتیم و شهرداری خواستار خرید خانه به قیمت واقعی زمین در محله عودلاجان شد.»

وی می‌گوید:«برای رفع مشکلاتمان به دیوان عدالت اداری مراجعه کردیم و اصلاً خود این آقایان این راه را پیش پای ما گذاشتند بنابراین در دیوان عدالت اداری مشکل خود را مطرح کردیم، چون واقعاً خانه قابل سکونت نبود و هنوز هم همین‌طور است. دو مرتبه به دیوان عدالت اداری مراجعه کردیم که حتی نماینده سازمان میراث فرهنگی در هیچ یک از جلسات حاضر نشد، دیوان عدالت اداری اعلام کرد که سازمان میراث فرهنگی به دیوان گفته است خانه پدری پروین اعتصامی از ثبت ملی خارج شده و آن سازمان خانه را نمی‌خواهد.»

فرزند یکی از مالکان خانه پروین اعتصامی تأکید کرد:«ما هیچ شکایتی نکردیم، فقط گفتیم یک مرجعی به داد مشکلات ما برسد و خودشان این راه را گذاشتند جلوی پای ما که برویم و مشکلمان را در دیوان عدالت اداری مطرح کنیم.»

احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران نیز گفت:  این خانه در گذشته به سه قسمت تقسیم شد که یک قسمت آن را شهرداری منطقه خریداری و بازسازی کرد و در حال حاضر نیز به عنوان یک کانون فرهنگی میراثی فعال است؛ دو قسمت دیگر نیز در اختیار بخش خصوصی قرار دارد.

وی افزود: این خانه علاوه بر اینکه متعلق به این شخصیت است از لحاظ ارزش‌های معماری بویژه معماری دوره انتقال نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است ضمن اینکه معماری آن تحت تأثیر بناهای جدیدی که در اروپا ساخته می‌شده قرار دارد.

عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران تصریح کرد: به طور معمول هنگامیکه بحث خرید چنین ملک‌هایی به میان می‌آید مالکان قیمت ملک را بی‌رویه افزایش می‌دهند ولی شهرداری در نظر دارد این خانه را با قیمت کارشناسی خریداری کند.

مسجد جامعی تأکید کرد: درست است که دیوان عدالت اداری این بناها را از ثبت خارج کرده است ولی شهرداری می‌تواند مجوز ساخت بنا را ندهد البته شهردار منطقه نیز قول داده است تمام تلاش خود را برای جلوگیری از تخریب این خانه انجام دهد.

خانه پروین اعتصامی تاریخی است یا زمین آن؟

خانه پروین اعتصامی به این جهت تاریخی است که بنای آن تاریخی است اما ظاهراً مرمت بناهای تاریخی با کوبیدن و از نو ساختن آن‌ها اشتباه گرفته شده است گویی زمین آن تاریخی است و باید حفظ شود!

اگر قرار است خانه تاریخی پروین اعتصامی حفظ شود یعنی بنای آن با مرمت‌های لازم حفظ شود نه اینکه یک بنا تخریب و تنها نمای آن هماهنگ با نمای قدیمی ساخته شود وگرنه چه فرقی دارد که بنا توسط مالک تخریب شود یا یک نهاد و دستگاه دیگری دست به تخریب آن بزند؟