در 28 مردادهای تاریخ چه گذشت

در این روز عوامل آمریکایی ـ انگلیسی به کمک سرلشکر فضل‌الله زاهدی و عوامل داخلی دیگر حکومت ملی دکتر محمد مصدق را ساقط و زمینه بازگشت دوباره محمدرضا پهلوی را به ایران فراهم کردند. این کودتا همواره به عنوان یکی از نقاط تاریک در روابط سیاسی ایران و آمریکا محسوب شده و عاقبت مادلین آلبرایت، وزیر امور خارجه دولت کلینتون بعد از گذشت چند دهه با پذیرش نقش کشور متبوع خود در کودتا، از دولت و ملت ایران عذرخواهی کرد.

ساختمان آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی در این روز و در زمان حکومت پهلوی دوم به سبکی که امروزه مشاهده می‌شود، ساخته و گسترش یافت. البته پیش‌تر نیز 2 بار تلاش‌هایی برای ساخت آن انجام شد.

اولین اقدام در زمان قیام کلنل محمدتقی خان پسیان در خراسان انجام شد. کلنل که به حکیم طوس عشق می‌ورزید از عارف و شاعر بزرگ مشروطه که از مشاوران وی نیز بود درخواست کرد تا کنسرتی برای تامین هزینه ساخت آرامگاه برپا کند. عارف نیز در سال 1300 کنسرتی در باغ ملی مشهد برگزار کرد که عواید آن برای این منظور در نظر گرفته شد، اما قتل کلنل پسیان مجالی برای ساخت این آرامگاه فراهم نکرد.بعدها در زمان حکومت پهلوی اول نیز تغییراتی در آرامگاه حکیم طوس داده شد و کنگره هزاره فردوسی در آن برگزار شد. بانو قمرالملوک وزیری نیز کنسرتی برای تامین هزینه ساخت این آرامگاه برگزار کرد.

پیمان نظامی بغداد به پیمان مرکزی «سنتو» تغییر نام داد. این پیمان نظامی سه‌جانبه که بین کشورهای ایران، عراق و ترکیه منعقد شده بود، ابتدا پیمان بغداد خوانده می‌شد که در این تاریخ به نام پیمان مرکزی سنتو تغییر نام داد.

شعبان جعفری (معروف به شعبان بی مخ)از کشتی‌گیران و ورزشکاران باستانی‌کار تهران بود که در میان این جامعه ورزشی نام و آوازه‌ای داشت. او که فردی عامی، بی‌سواد و احساساتی بود زود تحت تاثیر قرار می‌گرفت و عمدتا به عنوان ابزار برای سرکوب عمل می‌کرد. او از هواداران سرسخت یکی از طیف‌های سیاسی آن روزگار بود که به‌‌رغم مخالفت با شاه به حضور شاه در ایران اعتقاد داشت.بعدها در جریان عملیات کودتای آمریکایی ـ انگلیسی، از طرف سرلشکر فضل‌الله زاهدی مامور شد تا در روز 28 مرداد 32، به موازات عملیاتی که از جانب نیروهای نظامی وفادار به شاه سازمان داده شده بود، هدایت اراذل و اوباش و رجال‌گان تهران را در سرکوب آزادیخواهان و هواداران حکومت ملی دکتر مصدق بر عهده بگیرد. در این روز شعبان جعفری با دست‌پروردگان خود به خیابان‌ها ریختند و به ضرب و جرح مردم حامی دکتر مصدق اقدام نموده و به تخریب منازل افراد سرشناس سیاسی، دستگیری عناصر شناخته شده و آتش زدن دفاتر روزنامه‌های مخالف پرداختند. شعبان جعفری در سال‌های بعد از کودتا به یکی از عروسک‌های خیمه شب بازی حکومت تبدیل شد و مورد حمایت قرار گرفت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به آمریکا گریخت، از نگاه جالب زندگی این قداره‌کش حکومت پهلوی این است که انگار سرنوشت و زندگی او با این روز گره خورده بود. او که در چنین روزی به تداوم یک حکومت یاری رسانده بود در 28 مرداد 87 برای نجات زندگی خود از دام مرگ یاری‌کننده‌ای نیافت و طومار زندگی‌اش دقیقا در سالروز همان کودتا درهم پیچیده شد و در غربت چشم از جهان فروبست.