در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
حاملگی مولار به حاملگی اطلاق میشود که تخم بارور شده دارای ناهنجاریهای خاصی باشد که ممکن است به جنین تبدیل نشود و به آن مولار کامل میگویند یا این که به شکل غیرطبیعی رشد کرده باشد که در این صورت نمیتواند زنده بماند و به آن مولار نسبی میگویند. در صورتی که حاملگی از نوع مولار کامل باشد کروموزومهای مادر در تخم بارور شده وجود ندارد و کروموزومهای پدر نسخهای دیگر را تکثیر میکند و به این ترتیب دو نسخه از کروموزومهای پدر در تخم وجود دارد و جنین، کیسه جنینی یا هیچ بافت جفتی نرمالی وجود ندارد و تنها جفت، تودهای از کیسههای شبیه به خوشهانگور را تشکیل میدهد. در بسیاری از موارد تخم بارور شده علاوه بر کروموزومهای پدر، کروموزومهای مکمل مادر را نیز دارد، اما کروموزومهای پدر دوبرابر هستند. بنابراین به جای 46کروموزوم، 69 کروموزوم وجود خواهد داشت. در این حالت در میان توده بافت غیرطبیعی که شبیه خوشهانگور است چند بافت جفتی به وجود خواهد آمد، جنین رشد میکند؛ ولی رشدی غیرطبیعی خواهد داشت که زنده نمیماند.
عوامل موثر در ایجاد بچهخوره
حاملگی پوچ علت 50 درصد سقط جنین در 3 ماه اول بارداری است. طبق آمار جهانی از هر 1500 حاملگی در ایالات متحده آمریکا یک دوره حاملگی مولار مشاهده شده است این مساله در خاور دور و در منطقه جنوب شرقی آسیا 15 ـ 5 برابر بیشتر از کشورهای صنعتی و غربی شیوع دارد. طبق بررسی محققان مشکلات کروموزومی، نژاد و تغذیه میتواند در ایجاد این نوع حاملگی نقش داشته باشد. کمبود پروتئین، چربی حیوانی و کاروتن محلول در چربی از عوامل مهم تغذیهای در ایجاد مولار است. همچنین داشتن سابقه حاملگی مولار قبلی نیز بیتاثیر نیست. سن مادر از فاکتورهای بسیار مهم است. بارداری در سن پایین یا در سن بالا (بالای 40 سال) میتواند زمینهساز حاملگی پوچ باشد، ولی هنوز تاثیر سن پدر در ایجاد مولار ثابت نشده است.
تشخیص حاملگی پوچ
حاملگی مولار معمولا به وسیله سونوگرافی تشخیص داده میشود، چراکه خانم باردار تمام علائم حاملگی مانند تاخیر در قاعدگی و حتی تست بارداری مثبت را به دلیل افزایش سطح HCG دارد، اما با گرفتن سونوگرافی در ماه دوم بارداری (هفته هشتم بارداری) چنانچه ضربان قلب وجود نداشته باشد و در نمای سونوگرافی، شکلی مانند توفان برف مشاهده شود در این صورت میتوان به حاملگی مولار مشکوک شد.
با تکرار سونوگرافی و تایید حاملگی مولار باید با عمل کورتاژ ساکشن، بافت غیرطبیعی داخل رحم تخلیه شود. بیمار باید به مدت یک سال تحت کنترل قرار بگیرد. در این مرحله نیاز به گرفتن عکسبرداری از قفسه سینه است تا ببینند آیا سلولهای غیرطبیعی به ریهها انتشار یافتهاند یا خیر. به ندرت اتفاق میافتد که این سلولها به جاهای دیگر بدن انتشار یابند، اما اگر چنین شود، ریهها بیشتر از هر جای دیگری در معرض تهدید قرار میگیرند.
میزان HCG خون هفتهای یک بار باید توسط پزشک اندازهگیری شود تا اطمینان حاصل کند که در حال کاهش است. این کاهش بیانگر این است که دیگر بافت مولاری وجود ندارد. زمانی که سطح هورمون HCG به مدت چند هفته متوالی به صفر برسد، هنوز هم لازم است تا یک سال، هر دو ماه یکبار اندازهگیری شود. در صورتی که بیمار تصمیم به بچهدار شدن ندارد، پزشکان ترجیح میدهند که رحم را بردارند. با این کار خطر بازگشت سلولهای غیرطبیعی کمتر خواهد شد. چنانچه سلولهای غیرطبیعی همچنان باقی بماند، بیمار باید تحت شیمیدرمانی قرار بگیرد. با درمان سریع و کامل، تقریبا 100 درصد موارد این بیماری بهبود کامل پیدا میکند.
علائم بالینی حاملگی پوچ
رحم این افراد مثل حاملگی طبیعی در حال بزرگ شدن است و ممکن است مقداری خونریزی داشته باشد و اگر حاملگی تشخیص داده نشود و پیشرفت کند به ماه سوم یا چهام بارداری برسد، وزیکولهایی شبیه دانه انگور از رحم دفع میشود که از علائم حاملگی مولار است. در این صورت باید زن باردار سریعا در بیمارستان بستری شود و با عمل ساکشن کورتاژ محتویات داخل رحم تخلیه شود. ویار حاملگی معمولا در این افراد شدیدتر است چون سطح هورمون HCG در این افراد بالاتر از بارداری طبیعی است و در برخی موارد مشاهده شده که دچار کیستهای تخمدان بزرگی شدهاند. از دیگر علائم آن میتوان به اتساع شکم و اختلال تنفسی، پرکاری تیروئید و فشار خون بالا در ماههای اول بارداری اشاره کرد. چنانچه مول بدخیم وجود داشته باشد، اگر سن بیمار بالا باشد (بالای 40 سال) بهتر است رحم خارج شود، ولی در سنین پایینتر باید تحت نظر باشند و شیمی درمانی شوند.
زمان حاملگی مجدد
پزشکان توصیه میکنند که تا یک سال از روشهای جلوگیری از بارداری استفاده شود و بیمار تحت کنترل سطح HCG باشد تا این میزان به صفر برسد، چراکه اگر قبل از به صفر رسیدن سطح هورمون HCG حاملگی رخ دهد دیگر پزشک در صورت بازگشت بافت غیرطبیعی قادر به تشخیص نخواهد بود.
چنانچه حاملگی مولار از نوع بدخیم بود و شیمیدرمانی هم صورت گرفته باشد پس از درمان کامل هیچ منعی برای بارداری مجدد وجود ندارد و هیچگونه تاثیر سوء بر حاملگی مجدد نخواهد داشت. احتمال حاملگی مولار مجدد تنها یک تا 2 درصد است که این درصد بسیار ناچیزی است.
توصیه آخر
قبل از بارداری نمیتوان تشخیص داد که آیا بارداری از نوع مولار خواهد بود یا نه و این نوع حاملگی برای هر زنی ممکن است پیش بیاید، پس راه پیشگیری وجود ندارد، اما به تمام خانمها بعد از مثبت بودن تست بارداری توصیه میکنیم تحت نظر پزشک قرار بگیرند و در ماه دوم بارداری حتما سونوگرافی انجام دهند، چراکه بهترین راه تشخیص مول در حال حاضر سونوگرافی است. با توجه به اهمیت تغذیه در دوران بارداری، خانم باردار باید به تغذیه خود دقت کافی داشته باشد. تحقیقات نشان داده بهترین زمان برای بارداری سنین 30ـ 20 سال است پس به تمام خانمها توصیه میکنیم در سنین خیلی پایین و یا سنین بالا اقدام به بارداری نکنند، چون بارداری در این سنین، هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک است.
دکتر شهناز قاسمیان
متخصص زنان، زایمان و نازایی
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
یک نماینده مجلس:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»:
گفتوگوی «جامجم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر