زنان در قاب اردی‌بهشت

در هر حال برنامه‌های زنده تلویزیونی که موضوعات اجتماعی را بررسی می‌کنند، وظایف خطیرتری نسبت به موضوعات دیگر دارند. اگر این قبیل برنامه‌ها به موضوعاتی با محوریت زنان بپردازد، حساسیت بیشتری خواهند داشت؛ چون زنان نقش حساس‌تری در سلامت خانواده و جامعه به عهده دارند. برنامه «اردیبهشت» که مدتی است از شبکه 4 سیما به نمایش درمی‌آید، یکی از همین برنامه‌هاست که در روند کار خود، موفق نیز عمل کرده است.

توجه اردیبهشت به حوزه علوم انسانی

«اردیبهشت» برنامه‌ای است که چند سال است به شکل زنده از شبکه 4 سیما در حال پخش است. از همان ابتدا، پخش برنامه با استقبال زیادی روبه‌رو شد چون به ریشه‌یابی علل و عوامل موضوعات مختلف مرتبط به زنان می‌پردازد. 2 سال اول، برنامه با تهیه‌کنندگی خانم ولی مراد که مجری برنامه هم بود، روی آنتن رفت. اما 2 سالی هست که تهیه‌کنندگی برنامه را پروین اردلان به عهده گرفته است.

او ابتدای بحث، نگاه ما را به استودیوی پخش برنامه و تصاویر در حال تغییر در پس‌زمینه برنامه که به شکل پروژکشن بود، سوق می‌دهد و در این خصوص گفت: یکی از ویژگی‌های برنامه اردیبهشت در پروژکشن‌های آن است که این امکان را می‌دهد تصاویر در حال پخش در پس‌زمینه برنامه به شکل زنده و با توجه به موضوعات برنامه در حال تغییر باشد.

اردلان در خصوص طراحی میز برنامه نیز گفت: میزی که برای برنامه طراحی شده است، دو چرخ دارد اما 2 پایه دیگر آن چرخ ندارد. او تشبیه میز چرخ‌دار را نیاز ما برای پیشرفت و حرکت می‌داند و می‌گوید: مباحث ما در حوزه علوم انسانی اگر پیشرفتی کرده، اما پروسه تبدیل به راهکارهای عینی را پیدا نکرده است و ما در این برنامه در تلاشیم این نقصان را پر کنیم.

به اردلان می‌گویم،‌ درست است که نمی‌توان مسائل مختلف را بدون توجه به جنبه‌های سیاسی،‌ اقتصادی، فرهنگی و تاریخی آن مورد توجه قرار داد؛ اما حد و مرز تعیین کردن برای یک برنامه، آن را از به چالش کشیدن یا نقد سالم دور می‌کند، آن وقت برنامه به برنامه‌ای سرد و بدون راهکار تبدیل خواهد شد؛ اتفاقی که اکنون در برنامه در حال رخ دادن است.

تهیه‌کننده اردیبهشت در این‌باره می‌گوید: کار ما در این سری از برنامه این بوده که ابتدا چارچوب‌ها را تغییر دادیم و بعد برنامه را از کالبد سیاسی خارج کردیم. بیشتر به موضوعات از دید جامعه‌شناختی و روان‌شناختی نگاه کردیم؛ ولی جنبه‌های علمی و کاربردی آن را نیز لحاظ کردیم. وی در ادامه می‌گوید: مشکل ما این نیست که عده‌ای طرفدار تفکر سنتی راجع به زنان هستند یا نه، سوال ما این است که ماهیت تفکر سنتی درباره زن چیست؟ یا این‌که به این نمی‌پردازیم اگر کسی معتقد باشد زنان عینا مانند زنان قاجار باشند، سنتی هستند و اگر مانند زنان قاجار نباشند، مدرن هستند.

از او می‌پرسم که شاید همین دید باعث شود نقد و نظری متفاوت جایی برای ابراز پیدا نکند و از آنجا که طرح موضوع در یک رسانه جمعی تنها مساله ما نیست، بلکه ارائه راه‌حل و رسیدن به نتیجه ثمربخش قابل توجه است. رسیدن به نتیجه ثمربخش نیز جز با طرح و بحث آزادانه به نتیجه‌ای نخواهد رسید! دکتر اردلان در پاسخ می‌گوید: ما نیاز به آرامش داریم و به دنبال مقصر نمی‌گردیم؛ بلکه به دنبال حل مساله با همت همگانی هستیم و نمی‌خواهیم برنامه را سیاسی کنیم؛ چون تشخیص سره از ناسره در امور سیاسی سخت و دشوار می‌شود.

البته این نکته را می‌توان متذکر شد که سری اول برنامه، قصد سیاسی جلوه دادن موضوعات را نداشت؛ اما ریشه‌یابی موضوعات در آن برهه حساس، این ذهنیت را ایجاد کرد که برنامه قرار است سیاسی باشد.

از اردلان درباره تصمیم‌گیرنده‌های برنامه می‌پرسم، این‌که برنامه اتاق فکر دارد یا نه؟ وی در پاسخ می‌گوید: در ابتدا باید بگویم طبق آماری که ما داریم، این برنامه از برنامه صبح بخیر ایران هم پربیننده‌تر است و هیچ تفاوتی با سری اول آن به لحاظ تعداد بیننده نکرده است.

او ادامه می‌دهد: تمام اعضای تصمیم‌گیرنده برنامه عضو هیات علمی دانشگاه هستند و در رده‌های بالای علوم‌انسانی قرار دارند و پست‌های کلیدی دارند. 7 شورای علمی برای موضوعات وجود دارد که در زمینه‌های جامعه‌شناسی و روان‌شناسی، مسائل دینی و اخلاقی سررشته دارند.

از اردلان درباره پرداختن به زنان مسلمان کشورهای دیگر می‌پرسم؟ او می‌گوید: ما حتی به زنان کشور‌های اروپایی و زنان در آفریقا، ترکیه، اندونزی و... هم می‌پردازیم.

اما انتخاب نام برنامه که با ایده و نظر خانم ولی‌مراد صورت گرفته، بر چه اساس بوده است؟ و آیا تهیه‌کننده جدید نخواسته نام برنامه را تغییر دهد؟ و آیا با فرارسیدن فصل اردیبهشت قرار نیست ویژه‌برنامه‌ای در این رابطه پخش شود؟ اردلان در پاسخ به این سوالات می‌گوید: اردیبهشت ماه دوم بهار است و طبیعت زنان نیز به بهار شبیه است. اگر زنان نبودند، قانون طبیعت هم شیوه دیگری داشت. او می‌گوید: ارد مقدس است و از بهشت ساخته شده است و از قدیم گفتند نسبت‌هایی میان زنان و بهشت هست.

در پایان تهیه‌کننده درباره تغییرات جدید برنامه می‌گوید: قرار است تنوع برنامه بیشتر شود. تعداد مهمانان برنامه از 2 نفر به 3 نفر می‌رسد و گزارش‌ها و اخبار زنان بیشتر خواهد شد.