عملیات ناکام

عمر فاروق عبدالمطلب، مسافر 23 ساله نیجریه‌ای‌تبار این پرواز قصد منفجر کردن وسیله انفجاری کوچکی را قبل از فرود آمدن هواپیما داشت که توسط مسافران دستگیر شد.

مقامات پلیس فدرال آمریکا (FBI) اعلام کردند مسافر نیجریه‌ای خطوط هواپیمایی دلتا که قصد داشت وسیله انفجاری همراه خود را منفجر کند احتمالا هیچ دستیاری نداشته است و به تنهایی عمل کرده است. یک مقام ارشد پلیس فدرال آمریکا که خواست نامش فاش نشود در این باره اظهار داشت این فرد مظنون با بازجویان به خوبی همکاری کرده است.

آمریکایی‌ها ادعا دارند فرد مظنون اقرار کرده با گروه تروریستی القاعده ارتباط داشته و مواد منفجره و شیوه ساخت وسیله انفجاری را از عوامل القاعده در یمن به دست آورده است.

این مسافر هنگامی که سعی داشت هواپیما را منفجر کند خود را عامل القاعده معرفی کرده بود. این هواپیمای ایرباس 330 حامل 278 مسافر بود که پس از بازداشت فاروق به سلامت از هواپیما خارج شدند.

زمینه‌های مذهبی و انگیزه‌های اعتقادی عمر فاروق عبدالمطلب، نیجریه‌ای متهم به تلاش برای منفجر کردن پرواز 253، همچنان در پرده‌ای از ابهام قرار دارد اما کارشناسان می‌گویند احتمالا اقامت او در لندن می‌توانسته در شکل‌گیری دیدگاه ستیزه‌گرانه‌اش نقش مهمی داشته باشد.

لندن برای جوانان مسلمان مانند هیچ شهر دیگری در جهان نیست. فراوانی فرصت‌های شغلی و آموزشی و وجود آزادی از ویژگی‌هایی است که در کمتر نقطه‌ای از جهان برای مسلمانان سیاه‌پوست فراهم می‌شود. لندن برای آنها پناهگاهی است که می‌توانند در آن از آزادی‌های مذهبی بر خوردار باشند.

در حال حاضر لندن 600 هزار مسلمان از نقاط مختلف جهان را در خود جای داده است. در دهه اخیر افزایش تفکرات افراطی و خصمانه در میان مسلمانان ساکن لندن به‌شدت مسلمانان میانه‌رو و کارشناسان سیاسی را نگران کرده است.

مامون فندی، تحلیلگر موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک با اشاره به وضعیت خاص لندن می‌گوید «لندن، قبله آمال جهادی افراطیون است.» برای یافتن دیدگاه‌های اسلامی متفاوت شهر لندن مکان مناسبی است. مساجد فراوان لندن به راحتی کودکان و دانش‌آموزان را با تعالیم قرآن آشنا می‌کنند.

گروه‌هایی مانند حزب‌التحریر در تلاش هستند تا همانند سال‌های اول اسلام امت اسلامی را تحت حاکمیتی واحد درآورند. آنها کارت‌هایی را میان مسلمانان پخش می‌کنند و آنها را به جلسات هفتگی خود که در آن درباره جهاد صحبت می‌شود، دعوت می‌کنند.

یکی از معمول‌ترین مکان‌های برگزاری این جلسات هفتگی مسجد شرق لندن است که ظاهرا عمرفاروق در آن رفت و آمد زیادی داشته است. سوالی که می‌توان اکنون مطرح کرد این که لندن چه نقشی می‌تواند در شکل‌گیری تفکرات افراطی عمرفاروق، کسی که در مدرسه بین‌المللی نخبگان در توگو تحصیل کرده است، داشته باشد؟

مادر عمرفاروق یمنی است و او دوران کودکی خود را در آن کشور گذرانده است اما چهار سال اساسی که می‌توانسته در شکل‌گیری تفکرات او نقش داشته باشد در لندن سپری شده است. اقامت او در لندن مقارن شد با خشم عمومی مردم نسبت به جنگ عراق، انفجارهای بمب در مترو و اتوبوس لندن در جولای 2005.

همه این اتفاقات باعث شد تا دولت بریتانیا و در مقیاسی وسیع‌تر دولت‌های غربی تمهیدات سختگیرانه‌ای نسبت به مسلمانان اعمال کنند. دولت لندن اقدام به اخراج روحانیانی که مظنون به عضویت در گروهک‌های نظامی بودند کرد و اقامه خطبه‌هایی را که موجب گسترش خشونت می‌شدند ممنوع کرد.

در لندن جوانان مسلمانی وجود دارند که تلاش در راه خدا را تسکین‌دهنده خود نسبت به اقدامات دولت می‌دانند. به اعتقاد تحلیلگران، جوانان مسلمان از یک احساس طردشدگی رنج می‌برند. گمان می‌کنند که جهان در مقابل آنها قرار دارد و احساس می‌کنند تمام مردم جهان با آنها دشمن هستند. این احساسات در طول دهه اخیر به‌خصوص در شهر لندن به‌شدت افزایش یافته است.

یک مقام امنیتی می‌گوید عمرفاروق در فهرست سیاه دولت بریتانیا برای پیشگیری از اقدامات تروریستی قرار داشته است. درخواست او مبنی بر تحصیل در دانشگاه‌های دولتی رد شد.

چه اتفاقی در بریتانیا افتاده است؟ آیا این کشور و شرایط حاکم بر جامعه‌اش باعث شکل‌گیری تفکرات رادیکال و افراط‌گرایانه در او شده است؟

تحلیلگران عمرفاروق را نمونه‌ای کامل از افرادی می‌دانند که در محیط محدود و سخت بریتانیا تفکرات افراطی‌شان شکل گرفته است. بر اساس گفته‌های یکی از همکلاسی‌های عمرفاروق او در مدرسه فردی بسیار ساکت و مرتب بوده و همیشه بطور منظم در کلاس‌ها حاضر می‌شده است.

به گفته او، تصور این که عمرفاروق دست به اعمال تروریستی بزند برای او غیر ممکن است. در سال‌های 2004 و 2005 حدود 42هزار ویزای آموزشی برای دانش‌آموزان پاکستانی صادر شده است اما برای اولین بار در سال 2009 بود که فهرست سیاه دولت بریتانیا برای اعطای ویزاهای آموزشی مورد توجه قرار گرفت و برای کسانی که نامشان در فهرست بود ویزا صادر نمی‌شد.

یک تحلیلگر پاکستانی می‌گوید: دانشجویان خارجی تقریبا با هر فردی که در لندن مواجه می‌َشوند آنان را به رفتن به باشگا‌ه‌های شبانه ترغیب می‌کنند و در ابتدا به این پیشنهادها پاسخ مثبت می‌دهند. او می‌افزاید: در واقع آنها در تلاش هستند تا رویای زندگی در غرب را تجربه کنند اما بعد از یک سال زندگی در باشگاه‌های شبانه آنها به مساجد باز می‌گردند و به مسلمان‌های خوب و پاکیزه تبدیل می‌شوند.

بسیاری از مسلمانان نسبت به اتخاذ سیاست‌های دوگانه دولت بریتانیا مخصوصا در مورد مسلمانان خاورمیانه گله‌مند هستند. یک مسلمان انگلیسی فلسطینی‌تبار می‌گوید: وقتی یهودیان بریتانیا به اسرائیل می‌روند تا آنها را در جنگ علیه فلسطینی‌ها یاری دهند آنگاه که بازمی‌گردند به عنوان قهرمان مورد ستایش قرار می‌گیرند. وی می‌افزاید: در نقطه مقابل زمانی که یک فلسطینی برای کمک به هموطنان خود می‌رود زمانی که باز می‌گردد او را تروریست خطاب می‌کنند.

زمانی که در ماه ژوئیه دولت بریتانیا اعلام کرد خطر القاعده و حملات تروریستی آنها پایان یافته و نگرانی‌ها نسبت به آن کاهش یافته است اقدامات امنیتی و محدود کننده دولت نسبت به مسلمانان تا حدودی کاهش یافت اما با این حال دولت درصدد از بین بردن ریشه‌هایی است که گمان می‌کند در شکل‌گیری تفکرات افراطی جوانان نقش دارند برای مثال دولت از فعالیت حزب‌التحریر به اتهام تشویق جوانان به خشونت جلوگیری کرده است.

منبع : اشپیگل