چرا اعتیاد؟

مورفین و سایر مواد مخدر از طریق اتصال به گیرنده‌های مخدری و افزایش آزادسازی دوپامین، علائم مصرف را ظاهر می‌کنند از طرفی مصرف مزمن مواد مخدر تعداد این گیرنده‌ها را زیاد می‌کند.

در بدن انسان به صورت طبیعی ماده‌ای به نام اندورفین ترشح می‌شود که با اتصال به گیرنده‌های مخدری باعث کاهش درد و ایجاد حالت نشاط می‌گردد، ولی با مصرف مزمن مواد مخدر، ترشح اندورفین در بدن فرد معتاد کاهش می‌یابد. کم شدن اندورفین و زیاد شدن گیرنده‌ها همراه با قطع مصرف مواد، باعث ایجاد علائم محرومیت می‌شود.

برای توجیه وابستگی به مواد مخدر و اعتیاد، نظریه‌های گوناگونی بیان شده است از جمله نظریه وجود ژن اعتیاد در افراد معتاد یا کمبود ترشح اندورفین در آنها یا کم بودن حساسیت گیرنده‌های مخدری ولی عوامل محیطی و یادگیری‌های اجتماعی نیز دخیل هستند.

عوامل مختلف فردی و محیطی مانند: وراثت، خصوصیت شخصی فرد ، عدم حمایت اطرافیان، اختلالات روانی چون اضطراب ، افسردگی و ناراحتی ‌های جسمانی مانند انزال زودرس ، کمردرد و غیره و همچنین وضعیت اقتصادی و شکست ‌های فرد در زندگی ، شرایط پرخطر و نداشتن مهارت ‌های زندگی ، شرایط سیاسی ، اجتماعی ، محیطی و خانواده و کمبود امکانات تفریحی، آموزشی و غیره. ولی هر شخصی که از یک ماده اعتیادآور استفاده می‌کند حتما معتاد نخواهد شد بلکه دلایل گوناگون و مرتبط با هم از جمله عوامل فردی و محیطی ممکن است با اولین مصرف، فرد را وارد مراحل اعتیاد کند بخصوص اگر مصرف مواد مخدر همراه با نتایج خوشایند و مطلوب باشد یا سبب تقویت روحی و روانی و اعتماد به نفس بیشتر شود یا مشکلات جنسی را برطرف کند.

افرادی که اعتیاد به مواد مخدر پیدا می‌کنند شاید کاملا از عوارض منفی این سوء مصرف آگاهی ندارند ، عوارضی مانند: تضعیف سیستم دفاعی بدن ، ناتوانی جنسی و کاهش تعداد اسپرم و عقیمی ، بیماری گوارشی و ریوی و سرطان ریه ، آسیب به کبد و معده ، افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی ، نوسانات فشارخون و قندخون ، کم‌خوابی و بدخوابی ، کمبود ویتامین ‌ها ، کمبود حافظه به علت تخریب سلول‌های مغز و عدم تمرکز کامل ذهنی ، ضعف و تحلیل عضلات ، خستگی مزمن ، نقص‌های مادرزادی و سقط جنین، دوره‌های قاعدگی نامنظم و همچنین افزایش عفونت‌های پوستی و عفونت ‌های خطرناک چون ایدز و هپاتیت و ایجاد اختلالات روانی شدید ، افسردگی ، بدبینی ، اضطراب و غیره.

اعتیاد دارای 6 مرحله شروع و ظهور، اثرات خوشایند، عوارض نامطلوب همزمان با انکار اعتیاد، تردید در اقدام به ترک، اقدام به ترک فعالانه و حفظ پرهیز است. درمان در هر فرد بستگی به مرحله بیماری داشته و ممکن است از چند روش به طور همزمان استفاده شود.

دکتر مهرانگیز توتونچی