یزد؛ عروس کویر

ما نیز به دنبال این جمعیت گردشگر که خودروهایشان زنجیروار جاده ی کاشان در استان اصفهان به سمت استان کویری یزد را می پیمود از شهرهای اردستان و نایین گذر کردیم و وارد این استان در قسمت مرکزی فلات ایران شدیم.

استان یزد با آب و هوایی گرم و خشک با مساحت تقریبی 132 هزار کیلومتر مربع و جمعیتی حدود یک میلیون نفر به وسیله ی استان های اصفهان، کرمان ، فارس، خراسان (شمالی، رضوی، جنوبی) و سمنان احاطه شده است.

با گذر از مهریز، به شهر اردکان و سپس میبد رسیدیم ، از این شهرها بازدید و شبی دل انگیز را در هتل "بهجت" میبد سپری کردیم. ابرکوه، تفت، طبس، صدوق، بافق، خاتم و یزد از دیگر شهرهای استان یاد شده هستند.

بر اساس پژوهش های تاریخی ، تاریخ بنای شهرهای استان یزد از جمله مهریز به پیش از اسلام بر می گردد. چشمه و تپه ی باستانی "غربالبیز" که متعلق به دوره ی اشکانیان و احتمالا یک معبد بوده است و نیز "پیر نارکی" یکی از زیارتگاه های زرتشتیان که گفته می شود نازبانو، دختر یزدگرد سوم از شاهان ساسانی، در این جا غیب شده است ، در مهریز قرار دارد.

از نظر بافت اجتماعی آن چه همواره در استان یزد و نیز کرمان وجود داشته همزیستی مسالمت آمیز مسلمانان و زرتشتیان بوده و هست. زرتشتیان ایران اهل توحیدند و به نظر نمی رسد ادیان چیزی بالاتر از "پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک" آورده باشند. از این رو "ابوالقاسم فردوسی" حکیم مسلمان در شاهنامه سروده است: "نگویی که آتش پرستان بدند (به فتح باء) - پرستنده ی پاک یزدان بدند" (به ضم باء)

مسجد جامع میبد که تاریخ ساخت بنای اولیه ی آن به صدر اسلام (قرن دوم هجری قمری) برمی گردد یکی از مکان های مورد بازدید ایرانگردان است و قدیمی ترین بخش بازمانده ی این اثر، ساختمان خشتی و گلی است که به نام مسجد حسنی شهرت دارد.

برج کبوترخانه نیز از دیگر آثار شهرستان میبد است، برجی دایره ای شکل و از درون دارای سه طبقه و مجهز به هزاران لانه برای پرندگان مهاجر است . چسبیده به میبد، اردکان واقع شده است که در آن مساجد و زیارتگاه های زرتشتیان قرار دارد ، همواره مهد علم و دانش بوده و به "یونان کوچک"  مشهور شده است.

با عبور از کنار "دروازه قرآن" شهرستان یزد که به تقلید و سبک و سیاق "دروازه قرآن" شیراز ساخته اند مسیر خود را به سمت و سوی بافت قدیمی و تاریخی این شهرستان - اولین شهر خشتی جهان و دومین شهر باستانی و دیدنی ایران پس از شیراز - و دارای کم نظیرترین آثار تاریخی دنیا، تغییر می دهیم. 

آن گونه که راهنمای مستقر در اداره ی میراث فرهنگی و گردشگری یزد در بافت قدیمی این شهر برای ایرانگردان داخلی و خارجی توضیح می داد استان یزد بیش از چهار هزار اثر تاریخی دارد که نزدیک به 550 اثر آن به ثبت ملی رسیده است.

یزد مکان های دیدنی و جاذبه های جهانگردی فراوان دارد که از مهم ترین آنها می توان به بقعه ی دوازده امام، زندان اسکندر(مدرسه ضیاییه)، خانقاه شیخ احمد فهادان، مسجد جامع کبیر، خانه ی لاری ها، بازارچه مشیرالممالک، کاروانسرای مشیر، حمام تاریخی، مسجد چهل محراب، مجموعه ی تاریخی باغ دولت آباد، برج و باروی قدیمی شهر، مسجد و تکیه ی امیرچخماق، بازار خان، موزه ی سکه، موزه ی آب ، موزه ی علوم یزد، آب انبار، بادگیر، دخمه و آتشکده زرتشتیان اشاره کرد.

همراه ایرانگردان ابتدا از بقعه ی دوازده امام بازدید کرده و عکس و فیلم گرفتیم. مطابق نوشته های حک شده بر کتیبه های آن ، این بقعه گنبدی است مربوط به سال 429 هجری (قرن پنجم) که قدیمی ترین بنای موجود در یزد در دوران اسلامی ایران است که به دلیل سبک بنا و نقش و نگار و کتیبه ی کوفی اش از ارزشی ویژه برخوردار است و مورد توجه متخصصان تاریخ معماری اسلامی است.

کتیبه ی رنگی موجود بر دیوار گچی جانب شرقی بقعه، نشان می دهد که گنبد به دستور دو برادر به نام ابویعقوب و ابو مسعود - که به روایتی از سرهنگان دستگاه حکومت علاء الدوله بوده اند - ساخته شده است.

در شهر یزد شهر بادگیرها و عروس کویر به بنایی وارد شدیم که مربوط به پیش از اسلام و دوران سقوط هخامنشیان بوسیله ی بیگانگان یعنی سربازان متجاوز اسکندر مقدونی بود و آن "زندان اسکندر" است.

اسکندر از اهالی مقدونیه که یونانیان آنان را "بربر" می نامیدند پس از تجاوز به ایران و ساقط کردن سلسله ی هخامنشی در این مکان و در عمق حدود 40 متری زمین در کنار چاهی، زندان بزرگی را با دیوارهای بلند برای حبس کردن شاهزاده های هخامنشی ساخت تا به این وسیله جلو رسیدن آنان به فرمانروایی مجدد بر ایران را بگیرد.

ادامه دارد......