چگونه فراموشی نگیریم

در مواردی اطلاعات در مغز پذیرش می‌شود، اما ماندگار نمی‌ماند که مربوط به ضبط اطلاعات در حافظه دور یا نزدیک است زیرا حافظه شامل 3 مرحله بسیار نزدیک، نزدیک یا کوتاه‌مدت، دور یا طولانی‌مدت است.

حافظه بسیار نزدیک توانایی تکرار اعداد تا 7 رقم را بدون فعال‌سازی حافظه فعال دارد. این حافظه در اثر عدم تمرکز روی موضوع، مختل می‌گردد، مثلا اگر هنگام به خاطر سپردن شماره تلفن به موضوعات دیگر نیز فکر کنیم و به حافظه فعال نسپاریم، بسرعت فراموش می‌گردد. ضایعات موضعی قشر پیشانی نیز روی حافظه تاثیر منفی می‌گذارد.

حافظه کوتاه‌مدت یا اخیر شامل قدرت در تثبیت و یادآوری عنوان‌های خاص مثل کلمات و اتفاقاتی است که چند دقیقه یا چند ساعت از دریافت آن گذشته است.

حافظه درازمدت به اطلاعات دریافت شده قدیمی اطلاق می‌گردد، مانند خاطرات دوران کودکی، نام اولین معلم و....

فراموشی محل زندگی و به یاد  نیاوردن اسامی افراد، خانواده بیمار را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. اختلال در خلق و اضطراب نیز گاهی  وجود دارد که این مشکلات در طول زمان و طی سال‌ها بدتر  و تبدیل به تحریک‌پذیری، بی‌قراری، پرخاش، توهمات و حالات هذیانی می‌شود. با پیشرفت بیماری‌ اختلال در تکلم، مشکلات فردی و حتی اختلالات هوشیاری هم ایجاد می‌شود.

در مواردی که بیماری فراموشی ثانویه با بیماری‌های دژنراتیو چونMS ، آلزایمر، پارکینسون و یا بیماری‌های عروقی  یا متابولیک تشدید می‌شود، درمان اختصاصی است و حتما باید تحت نظر پزشک متخصص از درمان‌های دارویی چون آگونیست (Agonist)‌‌های کولینرژیک مثل دانپزیل، آگونیست‌های کاتل آمین‌ها مثل آمانتادین و دزیپرامین نوتروپیک‌ها مثل پیراستام و نوروپپتیدها مثل وازوپرسین کمک گرفت.

باید توجه داشت  مصرف این داروها بدون تجویز پزشک متخصص اکیدا ممنوع است  اما نوعی از اختلال حافظه که اکنون بسیار شایع است، فراموشی کاذب است که در اثر مشکلات روحی و عصبی، اشتغال فکری زیاد و عدم تمرکز بر  موضوع خاص ایجاد می‌شود.

در این موارد دوری از استرس، دوری از آلودگی‌های صوتی و محیط‌های پرسر و صدا مثل گوش کردن موسیقی با صدای بلند، داشتن تغذیه مناسب به خصوص مصرف حبوبات و پروتئین به میزان کافی، مصرف میوه و سبزیجات و داشتن خواب به موقع و کافی و اجتناب از شب‌بیداری به منظور تمرکز بهتر در روز از عوامل پیشگیری‌کننده‌اند.

دکتر بهروز نیکنام
متخصص مغز و اعصاب