بادها، تندرستی را با خود می‌برد

دکتر محمدرضا اسپهبد، رئیس سابق مرکز چرخه سوخت هسته‌ای سازمان انرژی اتمی در گفتگو با «جام‌جم» در این باره می‌گوید: بخشی از اورانیوم به کار رفته در موشک‌های اورانیومی پس از برخورد به هدف، وارد چرخه حرارتی نمی‌شود بلکه در قالب اکسید اورانیوم تا هزاران سال در هوا و خاک باقی می‌ماند و محیط زیست را آلوده می‌کند.

مدیر سابق اکتشاف زمین‌شناسی هسته‌ای سازمان انرژی اتمی با تایید احتمال وجود مواد رادیو اکتیو در توفان‌های گرد و غباری که امسال، میزان ذرات معلق آنها در برخی مناطق به چند ده برابر حد مجاز رسیده است، تاکید می‌کند: بعید نیست بخشی از اورانیومی که خاک را آلوده کرده، به واسطه فرسایش بادی حمل شود و بادهایی که از عراق می‌گذرند مقداری از آن را به داخل ایران بیاورند که در این صورت، تاثیراتی هولناک بر سلامت ساکنان منطقه خواهد داشت.

بادها، نفس مردم را گرفتند

مهندس مسعود زندی، معاون سرپرست دفتر آلودگی هوای سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به این که بیشترین بادهای حامل گرد و غبار امسال در خوزستان وزیده‌اند، اعلام می‌کند: حجم گرد و غبار بادهای موسمی ورودی به استان‌های غربی، امسال 2 تا 22 برابر حد مجاز بوده و گاهی جریان آنها تا مرکز ایران نیز ادامه داشته است.وی با بسنده کردن به این جواب که اظهارنظر درباره وجود مواد رادیواکتیو در بادهای  پرگرد و غبار تا زمان اعلام نتایج آنالیز این ذرات ممکن نیست، ‌از پاسخ قطعی درباره احتمال آلوده بودن بادها خودداری می‌کند.همچنین فاطمه واعظ‌جوادی، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به پرسش «جام‌جم» مبنی بر احتمال آلودگی رادیواکتیوی بادهای غربی تاکید می‌کند:  نه! اورانیومی وجود ندارد و از طرفی،  همه این بادها از جانب عراق نیستند. بخشی از آنها نیز از سوی عربستان می‌وزند.

وی اضافه می‌کند: جنگ در بخش‌های مرکزی عراق بوده ولی این بادها از جنوب عراق می‌آیند؛ پس نباید آلوده باشند.

با وجود ادله عجیب واعظ‌جوادی، واضح است که در صورت بروز آلودگی زیست محیطی در عراق، تمامی خاک این کشور آلوده شده و تخمین محل درگیری‌ها در آن هیچ ربطی به آلوده بودن یا نبودن بخش‌های مختلف خاک عراق ندارد.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: این ماجرا در حد شایعه است اگر نتیجه آنالیزی دارید به ما هم نشان بدهید تا ببینیم.

روزنامه، دستگاه آنالیز گرد و غبار ندارد

خواسته شوخ‌طبعانه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از خبرنگار ما برای ارائه آنالیز، در شرایطی مطرح می‌شود که هیچ یک از آزمایشگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست و اداره هواشناسی مجهز به دستگاه‌های پرتوسنجی و دوزیمتری برای تشخیص مواد رادیو اکتیو نیستند و این سازمان قادر نیست درباره نبود آلودگی رادیواکتیو در بادهای ورودی به کشورمان نظر قطعی بدهد، مگر این که  درخواستی را برای آنالیزذرات معلق به سازمان انرژی اتمی  که مجهز به تجهیزات سنجش آلودگی‌های رادیواکتیوی است  ارائه کند.

دکتر اسپهبد هشدار می‌دهد: به نظر می‌رسد سازمان حفاظت محیط زیست باید آنالیز ذرات گرد و غبار را از سازمان انرژی اتمی خواستار شود تا اگر آلودگی رادیو اکتیو در بادها وجود دارد، برای کاهش اثرات منفی‌اش با آگاهی اقدام کنیم.

در انتظار پاسخ‌

هرچند دلیل علمی و قانع کننده‌ای برای نبود رادیو اکتیو در بادهای غربی از سوی مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست ارائه نشده است، اگر همه گفته‌های رئیس این سازمان را بی‌چون و چرا درست در نظر بگیریم و بپذیریم جریان‌های گرد و غبار، آلودگی رادیو اکتیوی ندارند، بادهای ورودی به ایران از سمت غرب،  همچنان به دلیل غلظت بالای ذرات معلق، خطرناکند. به طوری که بنا بر گزارش خبرنگار «جام‌جم» در خوزستان، مرکز فوریت‌های پزشکی  این استان تنها طی یکی از این جریان‌های گرد و غبار،  از بستری شدن بیش از 200 شهروند در مراکز درمانی خبر داده است و زندی نیز اذعان می‌کند: حجم بالای گرد و غبار در این بادها در طولانی مدت سبب ابتلا به سرطان‌های تنفسی می‌شود.

خشکسالی و کاهش چسبندگی خاک، افزایش درجه حرارت زمین، قطع درختان مرزی در زمان جنگ، همگی از عواملی هستند که می‌توان از آنها به عنوان دلایل افزایش بادهای حامل گرد و غبار یاد کرد. اما به نظر می‌رسد مهمترین عامل افزایش حجم ذرات معلق در این بادها، سهل‌انگاری کشورهای مجاور ایران در مهار تپه‌های شنی است که منبع اصلی گرد و غبار بادهای غربی محسوب می‌شوند.

واعظ جوادی، در این‌باره می‌گوید: مکاتباتی با سازمان‌های جهانی داشته‌ایم تا برای مهار تپه‌های شنی و بادهای پرگرد و غبار اقدام کنیم، اما از آنجا که مکاتبات بین‌المللی زمان‌بر است، هنوز منتظر پاسخ هستیم.