محققان با دنبالکردن داوطلبان در حالت استراحت، تمرینات شدید و برنامههای استقامتی دریافتند که کلیهها نقش کلیدی و پنهانی در هدایت واکنش بدن به ورزش دارند. این اندام مهم، در پاسخ به فعالیتهای بدنی، مقدار قابلتوجهی از متابولیت بتائین را تولید میکند که تعادل بدن را بازمیگرداند، سلولهای ایمنی را جوان میکند و التهاب را کاهش میدهد. شگفتآور اینکه مصرف بتائین به تنهایی میتواند بسیاری از مزایای تمرینات طولانیمدت را ایجاد کند، ازجمله بهبود عملکرد شناختی و کاهش التهاب مزمن.
مولکولی که ورزش را تقلید میکند
مطالعهای جدید که در ژورنال «سل» منتشر شد و توسط آکادمی علوم چین و بیمارستان «ژوانژو» دانشگاه کاپیتال انجام گرفت، نشان میدهد که ورزش چگونه به بدن کمک میکند جوان بماند. در این مطالعه، بتائین بهعنوان متابولیتی که در کلیه تولید میشود، معرفی شده است. این ماده میتواند بسیاری از اثرات مفید ورزش طولانیمدت، مانند تقویت سیستم ایمنی، بهبود متابولیسم و کاهش التهاب را شبیهسازی کند. بتائین یک مولکول کوچک است که هم در غذاهایی مانند چغندر و اسفناج یافت میشود و هم بدن قادر به تولید آن است. این ترکیب نقش سیگنالدهنده مهمی دارد که هماهنگی اثرات ضدپیری ورزش طولانیمدت را در کل بدن به عهده میگیرد.
واکنش بدن به ورزش تیم تحقیقاتی، ۱۳مرد سالم را طی
شش سال دنبال کرد تا واکنش بدن به تمرینات کوتاهمدت و طولانیمدت را بررسی کند. با استفاده از روشهای مرسوم رویایی که ژنها، پروتئینها، متابولیتها و باکتریهای روده، بدن در سه حالت مورد بررسی قرار گرفت: استراحت، بعد از یک دوی ۵ کیلومتری و پس از یک برنامه ۲۵ روزه دویدن.نتایج نشان داد که کلیه نقش مرکزی در پاسخ بدن به ورزش دارد. در طول تمرینات مستمر، تولید بتائین توسط کلیه بهشدت افزایش یافته و این سیگنالها به سراسر بدن ارسال میشوند و اثرات محافظتی و ضدپیری ایجاد میکنند.
حل تناقض ورزش
این مطالعه همچنین به توضیح پارادوکس ورزش کمک میکند: این تناقض که یک تمرین شدید کوتاهمدت باعث استرس میشود اما تمرینات طولانیمدت بهطور کلی سلامت بدن را بهبود میبخشد. دویدن کوتاه باعث التهاب موقتی و بینظمی متابولیک میشود، در حالی که تمرینات منظم و طولانیمدت تعادل بدن را بازمیگردانند و سیستم ایمنی را تقویت میکنند.
ورزش منظم موجب بهبود فلور روده، تقویت دفاع آنتیاکسیدانی و بازگرداندن تغییرات مرتبط با سن در سلولهای T میشود. این اثرات با تثبیت DNA و تنظیم علائم اپیژنتیک مانند کاهش بروز ETS۱ (فاکتورهای یک ژن پروتئینی) تحقق مییابند.کلیه نیز با فعالیت آنزیم CHDH تولید بتائین را افزایش میدهد. جالب اینجاست که مصرف بتائین به تنهایی خیلی از همین مزایا را ایجاد میکند، از جمله: بهبود متابولیسم، عملکرد شناختی بهتر، کاهش رفتارهای شبیه افسردگی در موشهای پیر و کاهش التهاب مزمن در بدن.
چگونگی کاهش التهاب توسط بتائین
محققان دریافتهاند که بتائین به TBK۱ (آنزیمی در بدن که چربی را برای زمان قحطی ذخیره میسازد و به عدم کاهش وزن میانجامد) متصل میشود و فعالیت آن را مسدود میکند. بتائین با مهار این مسیرها، باعث کاهش التهاب مزمن میشود، که عامل اصلی بسیاری از بیماریهای مرتبط با پیری است. این مکانیسم به توضیح پارادوکس ورزش کمک میکند: فعالیت کوتاهمدت مسیرهای بقا مانند کورتیزول را فعال میکند،در حالی که ورزش طولانیمدت سیستم کلیه ــ بتائین TBK۱ ــ را فعال میسازد که موجب جوانسازی و بهبود عملکرد سیستمهای بدن میشود.
بتائین: جایگزینی بالقوه برای ورزش
با توجه به اینکه بتائین ایمن و مؤثر است، میتواند برای افرادی که قادر به ورزش منظم نیستند، مفید باشد. دکتر لویی ژانگژوی، همکار نویسنده اصلی این مطالعه میگوید: «این مطالعه مفهوم «ورزش بهعنوان دارو» را دوباره تعریف میکند. این تحقیق راه تازهای برای هدف قرار دادن عملکرد بدن با ترکیبات شیمیایی ارائه میدهد و افق تازهای پیش روی درمانهای محافظتکننده در برابر پیری قرارمیدهد که میتوانند همکاری و هماهنگی چندین اندام را بهطور همزمان بهبود بخشند.» این یافتهها نشان میدهند که فرآیندهای ضدپیری فراگیردرکل بدن، دیگرتنها به ورزش وابسته نیستند بلکه ترکیبات طبیعی مانند بتائین هم میتواند بسیاری از مزایای ورزش را برای بدن فراهم کند.
ورزش، سلامت و جوانسازی کل بدن
مطالعه حاضر نشان میدهد که ورزش طولانیمدت نه فقط روی قلب و عضلات اثر میگذارد، بلکه سیستم ایمنی، التهاب و عملکرد شناختی را نیز بهبود میبخشد. مصرف بتائین میتواند بسیاری از این اثرات را تقلید کرده و بهعنوان یک مکمل ضدپیری و تقویتکننده سلامت کل بدن عمل کند.با توجه به افزایش سن جمعیت و مشکلاتی مانند عدم امکان انجام ورزش منظم برای همه افراد، این کشف میتواند راهکار عملی و علمی جدیدی برای افزایش طول عمر سالم و کیفیت زندگی فراهم کند. بهعبارت دیگر، اکنون میتوان با کمک مولکولهایی مانند بتائین، اثرات مثبت ورزش را حتی برای کسانی که محدودیت حرکتی دارند یا زمان کافی برای تمرین منظم ندارند، بازسازی کرد.
مرکز فرماندهی پنهان
این مطالعه نشان میدهد که ورزش طولانیمدت و منظم، سیستم ایمنی را جوان میکند، تعادل متابولیک را بازمیگرداند، التهاب مزمن را کاهش میدهد و عملکرد شناختی را تقویت میکند. کلیهها نقش مرکز فرماندهی پنهان در این فرآیند را دارند و بتائین بهعنوان پیغامرسان ضدپیری عمل میکند. این یافتهها دریچهای به روی توسعه داروها و مکملهای ضدپیری باز میکنند که میتوانند اثرات ورزش را شبیهسازی کنند.
در نهایت، این پژوهش درک ما از ورزش بهعنوان دارو را تغییر داده و نشان میدهد که حتی بدون ورزش منظم، میتوان با استفاده از ترکیبات طبیعی مانند بتائین، بسیاری از مزایای سلامت و جوانسازی بدن را بهدست آورد.