قرمزی بازار، رنگ باخت

ارز و طلا که در هفته‌های گذشته روند صعودی و هیجانی را تجربه می‌کردند، این بار با روند اصلاح و نزول قیمت‌ها مواجه شدند اما بازار سهام برخلاف دو همتای ناآرامش سبزپوش ظاهر شد و شاخص کل بورس تهران دوباره کانال ۳میلیون واحد را پس گرفت. نوسان نرخ‌ها و صعود بازار سهام در حالی رخ داد که ایران دیروز به‌طور رسمی پایان قطعنامه ۲۲۳۱ را اعلام و تأکید کرد که همه مفاد آن شامل محدودیت‌های پیش‌بینی‌شده در مورد برنامه هسته‌ای ایران و سازوکارهای مربوطه، از این تاریخ خاتمه‌یافته تلقی می‌شود. با این حال، تا لحظه تنظیم این گزارش نرخ دلار در بازار آزاد غیررسمی و به‌عنوان شاخص این بازار با کاهش ۳۷۰۰تومانی (۳.۳۶درصد) نسبت به روز پنجشنبه هفته گذشته به کانال ۱۰۶هزار تومان عقب‌نشینی کرد. 
قیمت طلا و سکه در بازار تهران نیز پس از کاهش قیمت جهانی و افت شدید نرخ ارز در معاملات دیروز پس از چند روز رشد پی‌درپی وارد مسیر نزولی شد‌ به‌طوری که هر گرم طلای ۱۸عیار با افت ۴۲۵هزار تومانی نسبت به آخرین روز کاری هفته گذشته به محدوده ۱۰میلیون و ۸۴۰هزار تومان به فروش رسید و هر قطعه سکه طرح جدید با افت ۲/۲میلیون تومانی به کانال ۱۱۲میلیون تومان بازگشت. 
در ادامه این گزارش، روند تغییرات قیمتی ارز، طلا و بازار سهام و میزان بازدهی این بازارهای مالی را بررسی می‌کنیم. البته باید تأکید کرد هیجان ناشی از تنش‌ها در افزایش قیمت ارز نقش بسزایی داشته اما سهم اثرات اقتصادی بسیار کمتر بوده است.  
   
بازدهی دلار به ۹ درصد نرسید 
نرخ هر دلار آمریکا به‌عنوان شاخص بازار ارز در بازار آزاد غیررسمی روز گذشته تا کانال ۱۰۶هزار تومان عقب‌نشینی کرد. روند قیمت ارز از ابتدای شهریور امسال و با توجه به اقدام سه کشور اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه با هدف افزایش انتظارات تورمی در ایران، روند صعودی به خود گرفت‌ به‌طوری که نخستین روز شهریور ۱۴۰۴ نرخ هر دلار آزاد غیررسمی حدود ۹۴هزار و۱۰۰تومان بود اما در پایان این ماه درمحدوده ۱۰۴هزار تومان بسته شد.قیمت هر دلار در معاملات ۱۰مهر سال جاری با ثبت رکورد جدید حتی به ۱۱۸هزار تومان هم رسید اما دیروز (نخستین روز هفته) در بازار غیررسمی ارز، هر دلار به ۱۰۶هزار و ۳۵۰تومان(تا لحظه تنظیم این گزارش) رسیده است. فعالان بازار می‌گویند این روند نزولی همچنان ادامه خواهد داشت و خریداران به امید کاهش بیشتر قیمت‌ها در روزهای آینده تمایلی برای خرید ندارند. یعنی بازار با افزایش عرضه و افت تقاضا (بدون خرید) مواجه شده به‌طوری که حتی زیر قیمت‌های اعلامی در بازار غیررسمی نیز خریداری برای آن وجود ندارد.بررسی‌ها نشان می‌دهد بازدهی نرخ دلار به‌عنوان شاخص بازار ارز در بازار آزاد غیررسمی از ابتدای امسال تا دیروز به ۸.۷۶درصد رسیده است. نرخ دلار در پایان سال۱۴۰۳ در۹۷هزار و۷۸۰تومان بسته شد. درواقع کاهش آهنگ رشد نرخ دلار نشانه‌ای از تغییر بنیادین در انتظارات تورمی را ترسیم می‌کند. 
   
افت ۴ درصدی قیمت طلا در بازار تهران 
قیمت طلا روز گذشته در بازار تهران پس از عقب‌نشینی قیمت اونس جهانی طلا و فروکش کردن هیجانات ارزی با کاهش نرخ دلار در بازار داخل نزولی شد. هر گرم طلای ۱۸عیار در ابتدای امسال حدود ۷میلیون و ۹۳۸هزار تومان معاملات خود را آغاز کرد و در نخستین روز شهریور سال جاری در محدوده ۷‌میلیون و ۷۶۴هزار تومان بسته شد. با این حال هر گرم طلای ۱۸عیار در پایان ششمین ماه ۱۴۰۴ به ۹میلیون و ۳۶۰هزار تومان رسید. بهای این فلز گرانبها روز ۱۶مهر سال جاری تا ۱۱میلیون و ۴۶۶هزار تومان هم بالا آمد اما در معاملات دیروز حدود ۱۰میلیون و ۸۳۲هزار تومان به فروش رسید که نسبت به روز پنجشنبه هفته گذشته (آخرین روز هفته قبل) افت ۴۴۰هزار تومانی (بیش از ۴درصد) را تجربه کرد. هر گرم طلای ۲۴عیار نیز با کاهش ۵۹۸هزار تومانی نسبت به روز پنجشنبه گذشته به ۱۴میلیون و ۴۳۵هزار و ۷۰۰تومان رسید. با این حال بازدهی هر گرم طلای ۱۸عیار در سال جاری ۴۵/۳۶درصد بوده که بخش عمده افزایش قیمت طلا در بازار داخل ناشی از جهش قیمت جهانی این فلز زرد است که رکوردهای جدیدی را به ثبت رسانده. 
   
رکوردشکنی طلای جهانی 
با این حال قیمت هر اونس طلا در معاملات روز جمعه گذشته بازار جهانی (آخرین روز کاری هفته) پس از ثبت رکورد بالای ۴۳۷۹دلار و با تقویت ارزش دلار و عقب‌نشینی دونالد ترامپ در مقابل اعمال تعرفه برواردات کالاهای چینی‌۲.۶درصد کاهش یافت. بهای هر اونس طلا برای تحویل فوری پس از ثبت رکورد ۴۹۷۹دلاری اوایل معاملات روز جمعه، در پایان معاملات این روز با قیمت ۴۲۱۱دلار و ۴۸سنت بسته شد. با این حال افزایش هفتگی ۴.۸درصدی را تجربه کرد.قیمت هر اونس طلا در سال جاری میلادی (از ۱۱دی ماه ۱۴۰۳ تا دیروز) بیش از ۶۴درصد افزایش یافته که ناشی از تنش‌های ژئوپلیتیکی، خرید بانک‌های مرکزی، کنار گذاشتن دلار آمریکا و ورود شدید سرمایه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس طلا بوده است. با این حال بانک اچ‌اس‌بی‌ پیش‌بینی کرد که فلز زرد در سال ۲۰۲۶ به ۵۰۰۰دلار در هر اونس برسد. 
   
افت ۲.۳میلیونی قیمت سکه در معاملات دیروز 
قیمت هر قطعه سکه طرح جدید نیز در معاملات دیروز
(تا لحظه تنظیم این گزارش) افت ۲میلیون و ۳۷۰هزار تومانی (۲.۱درصد) نسبت به روز پنجشنبه هفته گذشته داشت و در محدوده ۱۱۲میلیون و ۸۱۰هزار تومان فروخته می‌شد که حباب آن به حدود ۵/۵درصد کاهش یافت. همچنین سکه طرح قدیم را ۱۰۶میلیون و ۸۰۰هزار تومان، نیم‌سکه ۵۸میلیون و ۲۰هزار تومان، ربع‌سکه ۳۲میلیون و ۳۰۰هزار تومان و سکه گرمی ۱۶میلیون و ۸۰۰هزار تومان در بازار طلای تهران فروخته شد که به ترتیب نسبت به روز پنجشنبه افت ۴/۳، ۷۲/۱، ۲/۴ و ۶/۰درصدی داشتند. با این حال قیمت هر قطعه سکه طرح جدید در ابتدای امسال حدود ۹۶میلیون و ۸۹۵هزار تومان بود که نشان می‌دهد سکه طرح جدید ۴۲/۱۶درصد بازدهی را نصیب سرمایه‌گذاران و خریداران کرده است. 
   
رشد ۷۴ هزار واحدی شاخص بورس
بازار ارز و طلا در حالی دیروز ریزش قیمت را ثبت کردند که بازار سهام یک‌دست سبزپوش بود و شاخص کل بورس تهران به‌عنوان نماگر این بازار، در پایان معاملات دیروز (۲۶ مهر ۱۴۰۴) جهش ۷۴ هزار و ۴۴۷ واحدی (۵/۲ درصد) را تجربه کرد و به سه میلیون و ۴۸ هزار و ۹۷۸ واحد رسید.شاخص هم‌وزن نیز که کلیت دقیق‌تری از بازار سهام کشورمان را نشان می‌دهد، در پایان معاملات نخستین روز هفته جاری ۱۷ هزار و ۸۷۷ واحد (۲.۰۵درصد) رشد کرد و در ارتفاع ۸۸۷ هزار و ۵۱۳ واحد قرار گرفت. شاخص فرابورس ایران نیز ۴۴۴ واحد مثبت شد و به ۲۶ هزار و ۷۵۱ واحد رسید. بااین‌حال دیروز حقیقی‌ها بیش از ۲۷۱۱ میلیارد تومان وارد چرخه بازار سهام کردند که ۱۰ برابر میانگین یک ماه اخیر (۲۷۰ میلیارد تومان) بود. در جریان معاملات روز گذشته از ۷۰۵ نماد معاملاتی بازار ۶۶۱نماد سبزپوش و ۳۴ نماد قرمزپوش بود و ۱۰ نماد در محدوده صفر تابلو داد و ستد شدند که نشان می‌دهد حدود ۹۴ درصد نمادهای بازار سبزپوش بودند. بازار سهام طی سه هفته گذشته روند صعودی داشته و شاخص کل بورس تهران از ابتدای امسال تا دیروز ۱۲.۴۷درصد بازدهی داشته است.
   
بازگشت دلار به نرخ تعادلی
مصطفی سرگلزایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر می‌گوید: اثر روانی مکانیسم ماشه بر افزایش نرخ ارز در دو هفته گذشته مشهود بود اما طبق آمارهای غیررسمی، اسنپ‌بک در بحث فروش نفت محدودیت و مشکلی ایجاد نکرده و کما فی‌السابق فروش نفت ایران در جریان است.
وی افزود: به طور طبیعی پس از تخلیه بار روانی مکانیسم ماشه و باتوجه به اتفاقات جدیدی که در خاورمیانه درحال انجام است، دلار به نرخ تعادلی باز خواهد گشت. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: درواقع تقاضای واقعی ارز در اقتصاد کشور رخ نداده، با کمبود عرضه مواجه نشده‌ایم و قطعا با مدیریت هوشمندانه و سیاست‌های ارزی بانک مرکزی، بار روانی اسنپ‌بک تخلیه و نرخ ارز به سطوح پایین‌تر برمی‌گردد.
سرگلزایی تأکید کرد: بانک مرکزی باتوجه به راه‌اندازی تالار دوم ارزی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، کمک قابل‌توجهی به در دسترس قرار گرفتن ارزهای صادراتی کرده و این موضوع به تأمین ارز برای فعالان اقتصادی کمک خواهد کرد. مدیریت پول‌های سرگردان در کشور توسط بانک مرکزی جلوی افزایش نرخ ارز در بازار غیررسمی را خواهد گرفت؛ چراکه تقاضا در بازار غیررسمی ارز از نوع سفته‌بازی است و بانک مرکزی باید جلوی این حرکات را بگیرد.
وی با بیان این‌که نرخ ارز تعادلی همان نرخ ارزی است که در تالار دوم ارزی مرکز مبادله ارز و طلا ایران وجود دارد، گفت: وقتی بانک مرکزی برای کنترل حجم نقدینگی، طلا و سکه به بازار عرضه می‌کند، یعنی دارای حد مطلوبی از ذخایر طلا در کشور است. همچنین با واردات بی‌سابقه طلا توسط بانک مرکزی، میزان ذخایر طلای کشور به حد کافی رسیده است.
این کارشناس تصریح کرد: درشرایطی که تحرکات انتظاری واحتمال افزایش نرخ ارزوجود دارد، عرضه طلا به عنوان دارایی موازی ارز، انتظارت تورمی را کنترل و مدیریت خواهد کرد. همچنین بانک مرکزی با سیاست مجاز گذاشتن واردات طلا از سوی صادرکنندگان و رفع تعهد ارزی ازاین طریق، کمک بزرگی به افزایش ذخایر طلا ومدیریت نقدینگی در بازار کرده است.
کارشناسان می‌گویند مهم‌ترین علت افت قیمت ارز در معاملات روز گذشته، افزایش عرضه اسکناس در بازار تجاری و صرافی‌ها و در کنار آن، کاهش انتظارات هیجانی معامله‌گران خرد بوده است. به گفته فعالان بازار ارز، بانک مرکزی در روزهای گذشته با افزایش تزریق اسکناس از مسیر بازار حواله و درهم امارات، سطح تقاضا در بازار آزاد را کنترل کرده است. همچنین نرخ حواله درهم به زیر مرز ۳۰ هزار تومان در مرکز مبادله، روند آن نیز کاهشی شده است. بااین‌حال بانک مرکزی از ابتدای امسال تا دیروز، بیش از ۳۲ میلیارد و ۱۳۴ میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی، دارو، صنایع و خدمات تأمین کرده که ۲۲ میلیارد و ۸۷۸ میلیون دلار آن به بخش تجاری و بازرگانی و حدود ۸۹۲ میلیون دلار برای نیازهای خدماتی کشور اختصاص یافته است.