طرح ناکام

با پایان جنگ سرد قرار بود نیروی واکنش سریع سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به سنگ بنای تغییر ماهیت این سازمان از ضرورتی برای دوران جنگ سرد ، به نهادی کارآمد در جنگ با ترور تبدیل شود.

کد خبر: ۱۴۸۶۸۵

در حالی که اعضای اروپایی ناتو امید داشتند نیروی واکنش سریع ناتو به رقیبی برای نیروی واکنش سریع ارتش ایالات متحده تبدیل شده و از اتکای اروپایی ها به ارتش امریکا برای مداخله در بحران های بین المللی بکاهد اما کوتاهی کشورهای اروپایی عضو ناتو در عمل به تعهداتشان برای تامین نیرو، تجهیزات و تسلیحات موردنیاز نیروی واکنش سریع ناتو موجب شد این سازمان از اضمحلال کامل این نیرو در نوامبر سال جاری میلادی خبر دهد.
اروپایی ها برای آن که تفاوت نیروی واکنش سریع ناتو با نیروی واکنش سریع ارتش امریکا را نشان دهند برای آن نام نیروی واکنش ناتو (HRF) را برگزیدند و چاپ دهوپ شفر ، دبیرکل ناتو تاکید داشت به رغم همه موانعی که در مسیر پا گرفتن و فعالیت این نیرو وجود دارد اروپایی ها مصر به تشکیل آن هستند.شفر سال گذشته طی اظهاراتی تاکید کرد مهمترین چالش فراروی تشکیل نیروی واکنش اروپا نه نفس تشکیل آن که چگونگی تامین منابع و ترکیب نیرو است . با این حال بی میلی اعضای اروپایی ناتو به تامین نیرو بودجه لازم برای شکل گیری نیروی واکنش ناتو که براساس طرح اولیه قرار بود 25هزار سرباز در اختیار داشته باشد موجب شد این طرح هیچ گاه به مرحله عملیاتی نرسد.وزرای دفاع کشورهای عضو ناتو در دیدار هفته گذشته خود در شهر ویکتوریای کانادا سعی کردند پیرامون راهکاری برای فراهم آمدن امکان اجرایی شدن طرح تشکیل نیروی واکنش ناتو به اتفاق نظر دست یابند اما مذاکرات حاضران در این نشست هیچ نتیجه ای دربر نداشت . در مقابل مقرر شد برای آن که لااقل وجهه ناتو حفظ شود نیروی کوچک تحت نام نیروی واکنش ناتو ایجاد شود که در عمل توان عملیاتی چندانی نخواهد داشت. دلیل اصلی شکست این طرح جاه طلبی تدوین کنندگان آن بود. 26عضو ناتو مشکلات زیادی را برای تامین نیرو ، هواپیماهای ترابری ، هلیکوپترها و ادوات زرهی و ترابری زمینی که لازمه حفظ آمادگی نیروی واکنش سریع بود ، فراروی خود می دیدند.
یکی از عوامل بی رغبتی اعضای ناتو به مشارکت جدی در تامین نیازهای نیروی واکنش سریع گرفتارآمدن نیروهایشان در سایر ماموریت های ناتو در افغانستان ، بالکان ، خاورمیانه و آفریقا بود.
به عنوان مثال آلمان در حال حاضر هزاران نیروی خود را در افغانستان مستقر کرده و ناتو تعداد سربازان خود در این کشور را از 7هزار تن در نوامبر گذشته به حدود 40هزار نفر افزایش داده است . امریکا نیز با توجه به استقرار 169هزار سرباز این کشور در عراق قادر به همکاری در جهت تشکیل نیروی واکنش سریع ناتو نیست. ایده اولیه تشکیل نیروی واکنش سریع ناتو از دونالد رامسفلد ، وزیر دفاع پیشین ایالات متحده بود.
او همیشه نیرویی مجهز که قادر به واکنش نشان دادن به بحران های بین المللی در کوتاهترین زمان ممکن باشد را نیازی غیراجتناب برای ناتو توصیف می کرد اما رابرت گیتس ، خلاف او دیدگاهی کاملا متفاوت داشت و از همان اولین روزهای به دست گرفتن سکان هدایت پنتاگون عملی بودن چنین طرحی را زیر سوال برد.
این که پروسه تغییر ناتو آنچنان که شفر همیشه از آن سخن می گفت در غیاب نیروی واکنش سریع چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد مساله ای است که گذشت زمان مشخص خواهد کرد.
وزارت دفاع کشورهای عضو ناتو بی شک به دنبال راهی برای حفظ وجهه این سازمان در نشست آتی خود در پایان ماه اکتبر برخواهند آمد اگر چه امیدی به احیای این طرح وجود ندارد.