اصالت تقلبی

هرچند سازمان غذا و دارو برای تشخیص اصالت کالا و داروها سامانه «تی‌تک» را راه‌اندازی کرده اما از آنجا که بسیاری از مصرف‌کنندگان از راه‌های اصالت‌سنجی کالا اطلاعی ندارند و تنها با دیدن برچسب‌ اصالت کالا و سیب سلامت، تصور می‌کنند که محصول خریداری‌شده، دارای اصالت است، اکنون برخی فروشندگان بی‌پروا با فروش کالاهای تقلبی با برچسب‌های جعلی و ادعاهای گمراه‌‌کننده از اعتماد مصرف‌‌کنندگان سوءاستفاده می‌کنند و تنها چیزی که به مشتریان وعده می‌دهند، تجربه‌ای اصیل از سردرگمی و ناامیدی است.
 
اصالت رنگ‌باخته!
سال۱۳۹۲بودکه سازمان غذا و دارو برای کوتاه‌کردن دست عرضه‌کنندگان کالاهای تقلبی و غیرمجاز در کشور سامانه ردیابی، رهگیری و کنترل اصالت دارو که به اختصار «تی‌تک» نیز نامیده می‌شود را با هدف ردیابی و رهگیری کالاهای سلامت‌محور و ارز تخصیصی به آنها در زنجیره تامین راه‌اندازی کرد که طبق آن همه صادرکنندگان، واردکنندگان، فعالان پخش و توزیع محصولات سلامت‌محور دارویی، خوردنی، آشامیدنی و تجهیزات پزشکی، موظف به ثبت اطلاعات خود در این سامانه و چسباندن برچسب اصالت روی محصولات‌شان شدند.برای اطمینان بیشتر نیز روی برچسب اصالت یک شناسه رهگیری اختصاصی ۲۰رقمی تحت عنوان UID  درج می‌شود که با وارد کردن آن در سامانه تی‌تک، مصرف‌کننده می‌تواند از اصالت فرآورده دارویی خریداری‌شده اطمینان حاصل کند. هرچند این اقدام به‌عنوان یک راهکار موثر تا حدی توانست به اهداف خود برسد و سنجه‌ای برای تشخیص محصولات تقلبی به‌ویژه اقلام دارویی را پیش پای مصرف‌کنندگان قرار دهد اما این واقعیت را نیز نمی‌توان کتمان کرد که بسیاری از مردم هنوز طریقه کار با این سامانه را نمی‌دانند یا اگر هم بدانند اصالت‌سنجی هر کالای مصرفی در حوصله آنها نمی‌گنجد، بنابراین برای اطمینان از اصل‌بودن کالا راه دوم که همان برچسب سیب سلامت و اصالت کالاست را انتخاب می‌کنند. متاسفانه حالا چند وقتی است که با پیداشدن سر و کله دلالان و چاپخانه‌هایی راه دوم اصالت‌سنجی، یعنی همان تشخیص از روی برچسب اصالت کالا هم انگار دیگر مطمئن نیست! ماجرا از این قرار است که برخی چاپخانه‌ها و دلالان با انتشار آگهی‌های تبلیغاتی در سایت‌هایی مثل دیوار یا به‌صورت مخفیانه به چاپ برچسب‌های سیب سلامت و اصالت کالا با اطلاعات و کدهای تقلبی اقدام می‌کنند و به‌وسیله آن کالاهای غیرمجاز و قاچاق به اسم کالای اصل در بازار عرضه می‌شود و مصرف‌کنندگان را گمراه می‌کند.
 
بازار داغ چاپ برچسب‌های تقلبی
برای پیگیری صحت و اطلاع از روند کار این چاپخانه‌ها با یکی از افراد قدیمی بازار چاپ و تبلیغات صحبت کردیم. این فرد با تایید این خبر به جام‌جم می‌گوید: حدود یکی، دو سالی است که برخی از چاپخانه‌ها با قیمت‌های چندبرابری برچسب سیب سلامت و اصالت کالا چاپ می‌کنند. این فرد می‌افزاید: البته چون این‌کار مسئولیت حقوقی داردو در صورت لو رفتن کالای عرضه‌کننده برچسب شناسایی می‌شود، معمولا چاپخانه‌های قدیمی این‌کار را انجام نمی‌دهند. وی در پاسخ به این سؤال که کدهای یونیک یا اختصاصی چگونه شبیه‌سازی می‌شوند ادامه می‌دهد: از آنجا که بسیاری از مردم کدهای درج‌شده را اسکن و پیگیری نمی‌کنند، این افراد کدهایی با یکسری حروف و اعداد غیرواقعی و رندم در این برچسب‌ها درج می‌کنند و از این‌کار ابایی ندارند.وی در خصوص سود حاصل از این کار گفت: اکنون برخی از افراد دلال این کارهستند و با شناسایی فروشندگان کالاهای غیرمجازی این افراد را به این چاپخانه‌ها وصل می‌کنندو با قیمت‌های چندبرابری و سود بیشتر، راه را برای عرضه این کالاها باز می‌کنند. 
 
چاپ برچسب تقلبی صحت ندارد
موضوع گرافیک است! 
برای پیگیری از وضعیت نظارت بر بازار محصولات تقلبی و برچسب‌های تقلبی با مهندس سعید کاظمی، مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات سازمان غذا و دارو به گفت‌وگو پرداختیم. کاظمی با بیان این‌که فرآیند شناسه‌گذاری و الصاق برچسب‌های اصالت باید به‌طور کامل مطابق با ضوابط و دستورالعمل‌های ابلاغی سازمان غذا و دارو انجام پذیرد به جام‌جم می‌گوید: این فرآیند که به‌عنوان ابزاری کلیدی برای پیگیری و نظارت بر محصولات سلامت‌محور محسوب می‌شود، تحت نظارت کامل سازمان قرار دارد و هرگونه تخلف از آن، به‌عنوان تخلف قانونی درنظرگرفته خواهد شد.وی می‌افزاید: تأمین‌کنندگان محصولات سلامت‌محور موظفند براساس ضوابط و استانداردهای تعیین‌شده، هر واحد فروش فرآورده تولیدی یا وارداتی را با شناسه مشخص کنند و از تطابق اطلاعات این شناسه‌ها با اطلاعات مربوط به توزیع شرکت‌های پخش اطمینان یابند. سازمان غذا و دارو با هرگونه اقدام غیرمجاز در فرآیند شناسه‌گذاری و الصاق برچسب‌های اصالت به‌طور قاطع برخورد خواهد کرد و از مصرف‌کنندگان درخواست می‌شود تا با استعلام اصالت محصولات خریداری‌شده، به اصالت فرآورده‌ها دقت ویژه‌ای داشته باشند. مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات سازمان غذا و دارو با بیان این‌که موضوع در بحث چاپ برچسب‌های اصالت کالا، گرافیک آن است، مطرح می‌کند: اما فارغ از بحث گرافیک، موضوع اصلی این است که وقتی تراشه خراش داده می‌شود یک کد روی آن است که آن کد اختصاصی (یونیک) است و این کد فقط از سوی سازمان غذا و دارو داده و وقتی شماره در سامانه تی‌تک وارد می‌شود اصالت کالا مشخص می‌شود. بااین‌حال ما بارها به مردم توصیه کرده‌ایم که از هر جایی محصولات آرایشی و بهداشتی خریداری نکنند.
 
مصرف‌کنندگان استعلام بگیرند
کاظمی با اشاره به راه‌های تشخیص اصالت کالا می‌گوید: محصولات فرآورده سلامت‌محور که متولی آن سازمان غذاو داروست با دو حالت قابل شناسایی است. یکی ازراه‌ها این است که روی بسته‌بندی محصول آرم سازمان غذا وداروبه همراه سیب سلامت درج شده باشد. راه دیگر نیز برچسب اصالت است که مردم می‌توانند درگوشی خود بارکد محصول را واردکنند واگر محصول اصل باشد کلیه مشخصات آن نمایش داده می‌شود اما اگربارکد جعلی باشد هیچ اطلاعاتی نمایش داده نمی‌شود و خطا می‌دهد.