کیش نظامی کرملین به ناتو
رئیس‌جمهور روسیه هشدارهای صریح و هدفمندی را علیه سران پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مخابره کرده که ناظر بر تحولات جاری در میدان نبرد است. ولادیمیر پوتین اخیرا تاکید کرده که اگر غرب به اوکراین اجازه حمله به خاک روسیه با موشک‌های دوربرد تحویل داده شده را بدهد، به این معنی است که «کشورهای ناتو وارد جنگ با روسیه شده‌اند».
به عبارت بهتر، پوتین صراحتا استمرار کمک‌های تسلیحاتی و موشکی غرب به اوکراین را مولد گسترش عمق و دامنه منازعه اخیر تلقی کرده که نتیجه آن قطعا برای آمریکا و دیگر اعضای ناتو غیر‌قابل پیش‌بینی خواهد بود. در این میان، پوتین از تغییر ماهیت نبرد سخن به میان آورده که قطعا به معنای تبدیل جنگ روسیه ــ اوکراین به جنگ روسیه ــ ناتو خواهد بود. در این میان کشورهایی مانند لهستان، هلند، فرانسه، انگلیس، آمریکا و آلمان به‌طور طبیعی بیشتر از دیگران درمعرض انتقام پوتین خواهند بود. ورود اوکراینی‌ها به منطقه کورسک در خاک روسیه در همین راستا قابل ارزیابی و تحلیل است. حمایت‌های آمریکا و اعضای ارشد پیمان ناتو از کی‌یف سبب شده تا زلنسکی ریسک ورود به خاک روسیه را پذیرفته و به تبعیت از واشنگتن، لندن و پاریس بازی خطرناکی را در تقابل با کاخ کرملین آغاز کند. پوتین در مصاحبه‌ای که ویدئوی آن در تلگرام همرسان شد، گفت: «اگر چنین تصمیمی گرفته شود، چیزی جز دخالت مستقیم کشورهای ناتو در جنگ اوکراین نخواهد بود. این موضوع ماهیت درگیری را تغییر می‌دهد. این بدان معناست که کشورهای ناتو وارد جنگ با روسیه شده‌اند.»
آیا منازعه جدیدی شکل خواهد گرفت؟
اوکراین خواستارمجوزحمله به اهدافی درعمق خاک‌روسیه باموشک‌های ارسال‌شده توسط غرب است.ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به متحدان غربی خود فشارمی‌آورد تا به کی‌یف اجازه دهند از سلاح‌های خارجی علیه اهدافی در روسیه استفاده کند. او روز پنجشنبه یک‌بار دیگر از «تأخیر» غربی‌ها در انجام مذاکرات درباره این موضوع انتقاد کرد. در این میان، نمی‌توان از نقش منفی کشور هلند نیز به‌سادگی گذشت. هلند درخواست اوکراین برای صدور مجوز حمله به عمق خاک روسیه با سلاح‌های ارسالی‌اش را پذیرفت، اما آمریکا در حال بررسی آن است. روبن برکلمانز، وزیر دفاع هلند، در گفت‌وگو با رسانه‌های مطبوعات آلمانی اعلام کرد که اوکراین اکنون «مطابق قوانین بین‌المللی مجاز به استفاده از تسلیحات (هلندی) در خاک روسیه برای دفاع از خود است».
موافقت هلند شامل به‌کارگیری هواپیماهای اف۱۶ نیز می‌شود. آمریکا تاکنون به دلیل ترس از تشدید تنش که می‌تواند به درگیری مستقیم با روسیه منجر شود، از انجام این کار یعنی صدور مجوز به اوکراین برای حمله به خاک روسیه خودداری کرده است، زیرا هر دو کشور آمریکا و روسیه قدرت‌های هسته‌ای هستند. با این حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در کی‌یف قول داد که درخواست‌های نظامی اوکراین را «فورا» بررسی کند. جو بایدن و کی‌یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا قرار است در مورد این موضوع صحبت کنند.درست در شرایطی که رسانه‌های آمریکایی و اروپایی مشغول تمجید از شجاعت زلنسکی بابت حمله به کورسک هستند، در لایه‌های دیگر تصمیم‌سازی ناتو اتفاقات دیگری رخ می‌دهد. برخی اعضای ناتو تصور می‌کنند عملیات آفندی ارتش اوکراین در ورود به خاک روسیه به تغییر موازنه میدان نبرد به سود کی‌یف منجر شده و همین مسأله، قدرت مانور آتلانتیکی‌ها (به‌عنوان حامیان اصلی اوکراین) را در میدان مذاکرات احتمالی آتش‌بس در آینده‌ای نه‌چندان دور بیشتر خواهد ساخت. کشورهایی مانند آمریکا، فرانسه و انگلیس از این گزاره انتزاعی تحت عنوان یک محاسبه واقع‌گرایانه یاد می‌کنند، اما برخی دیگر از اعضای پیمان آتلانتیک شمالی چنین اقدامی را مصداق بارز گرفتاری در یک تله راهبردی می‌دانند: تله‌ای که در نهایت میدان جنگ و مذاکره را به بستری مطلوب برای روس‌ها تبدیل خواهد کرد. صبر تاکتیکی روسیه در قبال عملیات اوکراین در کورسک، با رویکرد همیشگی روس‌ها، یعنی تاکتیک کنشگری یا واکنش فوری در قبال بحران، همخوانی ندارد. همین مسأله، نگرانی‌های بیشتری را متوجه اتاق‌های فکر و آینده‌پژوهی جنگ اوکراین در آمریکا و اروپا ساخته است. انعکاس این نگرانی را می‌توان در سکوت بسیاری از مقامات نظامی، سیاسی و امنیتی غرب در قبال تحولات جاری در جنگ اوکراین مشاهده کرد.
نگرانی اصلی آتلانتیکی‌ها
اعضای پیمان آتلانتیک شمالی از زمان آغاز جنگ اوکراین تاکنون، هیچ‌گاه با پارادوکس وتناقضی مانندامروزمواجه نبوده‌اند: از یک‌سو ارتش اوکراین در یک عملیات آفندی، وارد خاک روسیه و منطقه کورسک شده و بخشی از آن را نیز تصرف کرده است. در مقابل، روسیه عملیات خود را در شرق اوکراین تشدید کرده و همین مسأله احتمال تصرف دونباس شرقی از سوی روسیه را طی هفته‌های آتی دوچندان ساخته است. به‌عبارت بهتر، هنوز اعضای ناتو قدرت محاسبه و سنجش هزینه ــ فایده عملات اوکراین (که قطعا با حمایت دو سوی آتلانتیک صورت گرفته است) را ندارند.اما اصلی‌ترین نگرانی آتلانتیکی‌ها، معطوف به صبر تاکتیکی مقامات روسی است. بسیاری از تحلیلگران مسائل امنیتی در اروپا هشدار داده‌اند که تاکتیک «محاصره تدریجی» نیروهای اوکراینی در کورسک می‌تواند یک تاکتیک گمراه‌کننده علیه ناتو و کی‌یف باشد: جایی که هزاران نیروی اوکراینی متمرکز و محاصره شده و به صورت همزمان، روس‌ها دامنه تصرفات خود را در دونباس گسترش دهند. پس از تصرف شهرهای راهبردی جدید در شرق اوکراین، احتمالا روس‌ها در یک حمله ناگهانی و عملیات گسترده، بر کورسک متمرکز شده و بسیاری از نیروهای اوکراینی را کشته یا اسیر خواهند ساخت. این نقشه راهی است که حتی تصور آن برای استراتژیست‌های ناتو وحشتناک است، اما گویا این اتفاق در حال رخ داده بوده و گریزی از آن نیست!
پیش‌بینی مدودف از آینده اوکراین
دیمیتری مدودف، معاون شورای امنیت ملی روسیه با اشاره به سفر وزرای خارجه آمریکا و انگلیس به اوکراین و اعلام حمایت آنها از این کشور، تاکید کرد: اوکراین ۲۵ سال آینده را نخواهد دید. معاون شورای امنیت ملی روسیه در پیامی در حساب کاربری خود در رسانه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: دیوید لمی، وزیر خارجه انگلیس وعده حمایت ۱۰۰ ساله به اوکراین داده است، اما او دروغ می‌گوید چرا که کشور موسوم به اوکراین حتی یک‌چهارم این زمان یعنی ۲۵ سال آینده را هم نخواهد دید. مدودف در ادامه با کنایه از گرم‌شدن زمین و بالا آمدن سطح آب دریاها، خاطرنشان کرد: لندن در حالی می‌خواهد از کی‌یف حمایت کند که جزیره‌ای به نام انگلیس به احتمال زیاد غرق خواهد شد و در صورت لزوم موشک‌های مافوق صوت ما به غرق‌شدن آن کمک خواهند کرد.
آیا منازعه جدیدی شکل خواهد گرفت؟
اوکراین خواستارمجوزحمله به اهدافی درعمق خاک‌روسیه باموشک‌های ارسال‌شده توسط غرب است.ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین به متحدان غربی خود فشارمی‌آورد تا به کی‌یف اجازه دهند از سلاح‌های خارجی علیه اهدافی در روسیه استفاده کند. او روز پنجشنبه یک‌بار دیگر از «تأخیر» غربی‌ها در انجام مذاکرات درباره این موضوع انتقاد کرد. در این میان، نمی‌توان از نقش منفی کشور هلند نیز به‌سادگی گذشت. هلند درخواست اوکراین برای صدور مجوز حمله به عمق خاک روسیه با سلاح‌های ارسالی‌اش را پذیرفت، اما آمریکا در حال بررسی آن است. روبن برکلمانز، وزیر دفاع هلند، در گفت‌وگو با رسانه‌های مطبوعات آلمانی اعلام کرد که اوکراین اکنون «مطابق قوانین بین‌المللی مجاز به استفاده از تسلیحات (هلندی) در خاک روسیه برای دفاع از خود است».
موافقت هلند شامل به‌کارگیری هواپیماهای اف۱۶ نیز می‌شود. آمریکا تاکنون به دلیل ترس از تشدید تنش که می‌تواند به درگیری مستقیم با روسیه منجر شود، از انجام این کار یعنی صدور مجوز به اوکراین برای حمله به خاک روسیه خودداری کرده است، زیرا هر دو کشور آمریکا و روسیه قدرت‌های هسته‌ای هستند. با این حال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در کی‌یف قول داد که درخواست‌های نظامی اوکراین را «فورا» بررسی کند. جو بایدن و کی‌یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا قرار است در مورد این موضوع صحبت کنند.درست در شرایطی که رسانه‌های آمریکایی و اروپایی مشغول تمجید از شجاعت زلنسکی بابت حمله به کورسک هستند، در لایه‌های دیگر تصمیم‌سازی ناتو اتفاقات دیگری رخ می‌دهد. برخی اعضای ناتو تصور می‌کنند عملیات آفندی ارتش اوکراین در ورود به خاک روسیه به تغییر موازنه میدان نبرد به سود کی‌یف منجر شده و همین مسأله، قدرت مانور آتلانتیکی‌ها (به‌عنوان حامیان اصلی اوکراین) را در میدان مذاکرات احتمالی آتش‌بس در آینده‌ای نه‌چندان دور بیشتر خواهد ساخت. کشورهایی مانند آمریکا، فرانسه و انگلیس از این گزاره انتزاعی تحت عنوان یک محاسبه واقع‌گرایانه یاد می‌کنند، اما برخی دیگر از اعضای پیمان آتلانتیک شمالی چنین اقدامی را مصداق بارز گرفتاری در یک تله راهبردی می‌دانند: تله‌ای که در نهایت میدان جنگ و مذاکره را به بستری مطلوب برای روس‌ها تبدیل خواهد کرد. صبر تاکتیکی روسیه در قبال عملیات اوکراین در کورسک، با رویکرد همیشگی روس‌ها، یعنی تاکتیک کنشگری یا واکنش فوری در قبال بحران، همخوانی ندارد. همین مسأله، نگرانی‌های بیشتری را متوجه اتاق‌های فکر و آینده‌پژوهی جنگ اوکراین در آمریکا و اروپا ساخته است. انعکاس این نگرانی را می‌توان در سکوت بسیاری از مقامات نظامی، سیاسی و امنیتی غرب در قبال تحولات جاری در جنگ اوکراین مشاهده کرد.
نگرانی اصلی آتلانتیکی‌ها
اعضای پیمان آتلانتیک شمالی از زمان آغاز جنگ اوکراین تاکنون، هیچ‌گاه با پارادوکس وتناقضی مانندامروزمواجه نبوده‌اند: از یک‌سو ارتش اوکراین در یک عملیات آفندی، وارد خاک روسیه و منطقه کورسک شده و بخشی از آن را نیز تصرف کرده است. در مقابل، روسیه عملیات خود را در شرق اوکراین تشدید کرده و همین مسأله احتمال تصرف دونباس شرقی از سوی روسیه را طی هفته‌های آتی دوچندان ساخته است. به‌عبارت بهتر، هنوز اعضای ناتو قدرت محاسبه و سنجش هزینه ــ فایده عملات اوکراین (که قطعا با حمایت دو سوی آتلانتیک صورت گرفته است) را ندارند.اما اصلی‌ترین نگرانی آتلانتیکی‌ها، معطوف به صبر تاکتیکی مقامات روسی است. بسیاری از تحلیلگران مسائل امنیتی در اروپا هشدار داده‌اند که تاکتیک «محاصره تدریجی» نیروهای اوکراینی در کورسک می‌تواند یک تاکتیک گمراه‌کننده علیه ناتو و کی‌یف باشد: جایی که هزاران نیروی اوکراینی متمرکز و محاصره شده و به صورت همزمان، روس‌ها دامنه تصرفات خود را در دونباس گسترش دهند. پس از تصرف شهرهای راهبردی جدید در شرق اوکراین، احتمالا روس‌ها در یک حمله ناگهانی و عملیات گسترده، بر کورسک متمرکز شده و بسیاری از نیروهای اوکراینی را کشته یا اسیر خواهند ساخت. این نقشه راهی است که حتی تصور آن برای استراتژیست‌های ناتو وحشتناک است، اما گویا این اتفاق در حال رخ داده بوده و گریزی از آن نیست!
پیش‌بینی مدودف از آینده اوکراین
دیمیتری مدودف، معاون شورای امنیت ملی روسیه با اشاره به سفر وزرای خارجه آمریکا و انگلیس به اوکراین و اعلام حمایت آنها از این کشور، تاکید کرد: اوکراین ۲۵ سال آینده را نخواهد دید. معاون شورای امنیت ملی روسیه در پیامی در حساب کاربری خود در رسانه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: دیوید لمی، وزیر خارجه انگلیس وعده حمایت ۱۰۰ ساله به اوکراین داده است، اما او دروغ می‌گوید چرا که کشور موسوم به اوکراین حتی یک‌چهارم این زمان یعنی ۲۵ سال آینده را هم نخواهد دید. مدودف در ادامه با کنایه از گرم‌شدن زمین و بالا آمدن سطح آب دریاها، خاطرنشان کرد: لندن در حالی می‌خواهد از کی‌یف حمایت کند که جزیره‌ای به نام انگلیس به احتمال زیاد غرق خواهد شد و در صورت لزوم موشک‌های مافوق صوت ما به غرق‌شدن آن کمک خواهند کرد.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
لزوم کامل‌تر شدن حکم قابل تحسین دادگاه لاهه
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
تکرار اتهامات واهی علیه ایران
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
بازی اروپا در پازل اسرائیل | رای شجاعانه دادگاه کیفری بین‌المللی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
قطعنامه اتحادیه اروپا دست ایران را باز کرد
گفت و گو
در گفت‌وگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد