شاید اگر کمی به اهمیت و ارزش علتهایی اینچنین مهم فکر کنیم، کمتر دچار حاشیههای پیرامون آنها و بهتبعآن، گرفتار سیر نزولی ازدواج و فرزندآوری شویم. هنوز یک هفته هم از آن لحظهای که دکتر خبر بارداریاش را به او داده نگذشته و حالا کمتر از یک هفته است که میداند موجود زندهای در درونش جا خوش کرده، که قرار است زندگی او را تغییر و جایگاهش را در زندگی ارتقا دهد و او را به مادرشدن برساند. وجود چنین معجزهای، میتواند هرکسی را دچار حال عجیبی کند؛ یعنی واقعا من رشددهنده و پرورشدهنده فرد دیگری میتوانم باشم؟ یعنی واقعا قرار است من یک انسان را به این دنیا اضافه کنم؟ این فکر و خیالها بدیهیترین و معمولترین فکر و خیالاتی است که یک مادر، در روزهای ابتدایی مادرشدنش به آن فکر میکند یا حداقل باید بکند. اما او چه میگفت؟ «ننوی برقی میخوام بگیرم؛ یعنی مامانم باید برام بگیره! کاش تو هم به دوستت که قراره از کانادا بیاد سفارش میدادی برات لباس بگیره. من که میخوام از آنلاینشاپهای خارجی خرید کنم؛ اونا خیلی باکیفیتتره!» در عین ناباوری، این اولین جملاتی است که درباره وقوع چنین اتفاق بزرگی، درباره وجود یک موجود زنده، درباره مادرشدن و بزرگتر شدن خانوادهاش و ... میگفت؛ همهچیز برایش محدود به کیفیت و جنس محصولات نوزاد و ایرانی و خارجیبودنش شده بود نه بیشتر.
کاربرد را بنگر
شاید یک وسیلهای آنقدر به دردتان بخورد که هزینه بسیار زیادی برایش بکنید، و خب، چقدر هم خوب که برای وسیلهای کاربردی و کارراهانداز هزینه کنیم و از آن بهترین استفاده را برای آسایش خودمان و فرزندمان ببریم. اما آنچه که از آن بهعنوان سیسمونی لوکس و جریانی مصرفگرا یاد میشود، وسیلههایی است که نهتنها بسیار گران وهزینهبر است که بعد ازتولد کودک هم بدون هیچ استفادهای در گوشه اتاق میماند و خاک میخورد. مثلا دستگاه استریلکننده وسایل نوزاد، یکی از آن موارد است؛ وسیلهای که شاید تنها برای یکی دوروزاول یانهایتا یک هفته اول کاربردداشته باشدوبعدازگذشت روزهای بیشتروعادیشدن والبته فشردهشدن پروسه بچهداری، دیگر وقت و توان و حتی نیازی برای آن وجود نخواهد داشت، چراکه بعدازگذشت مدت کوتاهی، مادر متوجه خواهد شدکه میتواند با یک دور چرخاندن آبجوش، شیشه و پستانک و سایروسایل فرزندش را تمیز کند و نیازی به رویکارآوردن این دستگاه نیست. درواقع آنچه در خرید وسایل مورد نیاز برای نوزاد و اصطلاحا سیسمونی اهمیت دارد، تشخیص کاربرد و نیاز آن خانواده، آن مادر و آن نوزاد به وسیلهای، هرچند خاص ومنحصربهفرد است؛آنوقت است که خانواده میتواندادعاکند ما خریدی بجا و درست داشتهایم.
چرخکرده دستساز عروس خانم
جریان مصرفگرایی در دوره خرید جهیزیه خانه عروس هم نمود علنیتری دارد؛ جهیزیهای که انگار کاربردش از نیازهای عروس و داماد را از دست داده و به ابزاری برای نمایش و تفاخر به اطرافیان تبدیل شده است؛ اما تفاخر برای چهکسی؟ برای چه زمانی؟ برای دورترین فامیل یک خانواده و ممکن است در طول زندگی مشترک، تنها یکبار گذرشان به خانه عروس و داماد بیفتد؟ همه این زحمتها و دردسرها برای چنین هدف سطحی و پوچی؟ نمونه خندهدارش خرید چرخگوشت و جلوتر از آن، تخممرغپز است. شاید کسی توجیه کند که گوشتهای چرخکرده قصابیها را نمیپسندد و ترجیح میدهد خودش این کار را انجام دهد که خب، دلیلی قانعکننده است اما واقعا تخممرغ را دیگر میشود در یک قابلمه آبجوش آبپز کرد و دیگر نیازی به دستگاه تخممرغپز نیست. درواقع وقتی از مدیریت مصرف حرف میزنیم، یعنی از همین کاربردها میگوییم؛ که چرخگوشت در دورترین تصورها میتواند کاربرد داشته باشد و توجیهپذیر اما دستگاه تخممرغپز همان را هم ندارد. مثالی که شاید در مورد دستگاههای مدرن نانپز خانگی هم صدق کند و تازهعروسی باشد که در روز، حداقل یکبار نان تازه در چنین دستگاهی میپزد اما سالی یکبار سراغ دستگاه هستهگیر آلبالو نرود و سرخکن بالای کابینت، هیچوقت جایگزین سرخکردن مرغ و سیبزمینی در ماهیتابه نشود.
و حالا صرفهجویی!
فارغ ازهمه مصرفها، شاید بهتر باشد کمی به محدودکردن نیازها و اصطلاحا صرفهجویی فکر کرد.درواقع شاید یکی از معانی صرفهجویی مدیریت درست مصرف است؛یعنی مابه آن نیازداریم ولی درمصرفش مدیریت میکنیم. پرهیز ازخریدماشین شستوشوی لباس بچه، یکی از نمونههای صرفهجویی، درست خرید کردن و درست مصرفکردن در خرید سیسمونی است. به این معنا که ما نیاز داریم لباسهای کودکمان را بهطور مداوم بشوییم؛ پس به وسیلهای برای شستوشو نیاز داریم و حالا دو گزینه پیش پایمان است؛ اول خرید یک دستگاه لباسشویی مخصوص کودک و گزینه دوم شستوشوی جداگانه لباسهای نوزاد با دستگاه لباسشویی خانه. درواقع با وجود اینکه نیاز به شستوشو وجود دارد، میتوانیم با مدیریت درست، یعنی ضدعفونیکردن مخزن پیش از شستوشوی لباس نوزاد،استفاده ازمایع لباسشویی باکیفیتوجداسازی لباس کودک ازسایرلباسها،درهزینه خرید لباسشویی کوچک یاهمان مینیواش،صرفهجویی کنیم. به نظر میرسد که چنین مدیریتی را میتوان در خرید خرید جهیزیه و سیسمونی لحاظ کرد.