مادری در جوانی

«بدیهی است که سن به‌عنوان یک فاکتور بسیار مهم در بارداری زنان مطرح است.» این را دکتر سیمین ظفردوست، متخصص زنان و زایمان و عضو فلوشیپ نازایی می‌گوید و ادامه می‌دهد هر خانمی در زمان تولد، با ذخیره تخمدانی محدود متولد می‌شود؛ ذخیره‌ای که از دوره نوزادی شروع به کاهش می‌کند و در زمان یائسگی به اتمام می‌رسد: «پس باید از این ذخیره در زمان مناسب استفاده شود تا باروری رخ بدهد.» واقعیت این است که سن، علاوه بر کیفیت تخمدان‌ها، روی رحم هم تاثیر می‌گذارد. دکتر ظفردوست معتقد است که با افزایش سن، احتمال ایجاد پلیپ یا فیبروم افزایش پیدا می‌کند و رحم فرد برای باروری نامساعد می‌شود: «پس حتی از نظر رحمی هم ایجاب می‌کند که فرد در سن مناسب باردار شود.» اما یکی دیگر از دلایل اهمیت سن بر زمان فرزندآوری، اثرگذاری آن بر قلب و عروق است؛ چنان‌که می‌تواند باعث افزایش خطرات بارداری مانند دیابت و فشارخون بارداری شود: «خانم‌هایی که در سن بالا باردار می‌شوند، احتمال مواجهه بیشتری با خطراتی مثل دیابت و فشارخون دارند.» 
   
غیرممکن، ممکن است!
بارداری در بالای ۴۰ سال اتفاق معمولی نیست اما به همان اندازه هم می‌تواند غیرممکن نباشد. واقعیت این است که احتمال باروری در۴۰سالگی حدود ۵۰ درصد کاهش می‌یابد؛ یعنی چه؟ یعنی اگر در۲۵سالگی حدود شش ماه انتظار تا بارداری ممکن است رخ دهد، در۴۰سالگی باید حدود ۱۵ماه منتظر بمانند. درسنین بالای۳۵‌سال علاوه بر این‌که میزان باروری کم خواهد شد، میزان اختلالات کروموزومی تخمک که منجر به ناهنجاری‌های جنینی وسقط می‌‌شود نیز بیشتر می‌شود:«‌آنچه که بیش از احتمال بارداری در سنین بالای ۴۰ سال اهمیت دارد، افزایش خطر سقط است که در موارد متعددی دیده شده است.» آنچه که لازم است بدانیم این است که در زندگی امروز، با پیشرفت علم پزشکی، عوارض بارداری در سنین مختلف به نسبت گذشته کمتر و از آن مهم‌تر این‌که سلامتی عمومی مادران بیشتر شده است؛ آن‌قدر که زنان بسیاری در سنین بالا فرزندانی سالم به دنیا می‌آورند اما چنین اتفاقی نیاز به غربالگری‌های دقیق و منظم دارد تا ریسک تولد فرزند با اختلالات کروموزومی پایین بیاید. این ماجرا آن‌قدر جدی است که هرچقدر انجام غربالگری در زنان ۲۰ تا ۳۰ سال توصیه نمی‌شود، برای مادران باردار بالای ۴۰ سال ضروری است. 
   
مدارا با زندگی امروز
نمی‌توانیم چشم‌های‌مان را بر واقعیت زندگی‌های امروز ببندیم؛ سبک ‌زندگی‌هایی که به‌دلایل متعدد و البته جبر جامعه از‌جمله افزایش سن ازدواج و افزایش فعالیت‌های اجتماعی زنان، مسائل اقتصادی و‌... سن بارداری زنان را بالا و بالاتر می‌برد و کمتر کسی در این میان، حواسش به کاهش قدرت باروری زنان است. چه بسیار زوج‌هایی که در سنین ۳۰ تا ۳۵ سالگی ازدواج می‌کنند و تصمیم‌شان این است که بعد از گذشت چند سال و تثبیت زندگی‌شان، فرزندی داشته باشند و این تصمیم درست به حوالی ۴۰ سالگی آنها می‌رسد. آن‌وقت چه اتفاقی می‌افتد؟ زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنند، متوجه کم بودن شانس باروری‌شان می‌شوند: «‌یکی از روش‌های پیشگیری در برابر چنین اتفاقی، فریز تخمک دختران جوان است که فعلا تصمیم برای ازدواج و بچه‌دار شدن حداقل تا پنج سال آینده ندارند؛ این افراد می‌توانند تخمک‌های جوان خود را فریز کنند و در زمان مناسب از آنها استفاده نمایند و دغدغه کاهش کمیت و کیفیت تخمک‌های‌شان را نداشته باشند.» دکتر ظفردوست، عضو هیأت علمی پژوهشگاه ابن‌سینا معتقد است که در چنین مواقعی روش‌های پیشگیری مانند فریز تخمک، جواب‌دهی بسیار بهتری نسبت به روش‌های درمانی در سنین بالا دارد.

یک بازه طلایی
بهترین سن برای بارداری، زیر ۳۴ سال است، به دلیل این‌که در پژوهش‌ها و مطالعات دیده شده است در خانم‌هایی که ۳۳ سال را رد می‌کنند، افت ذخیره تخمدان شدت بیشتری پیدامی‌کند وکاهش ذخیره تخمدان باسرعت بیشتری انجام‌می‌شود.دکتر ظفردوست معتقد است که این شدت وسرعت درسن۳۷ و۳۸ بیشتر می‌شود وبعد از۴۰‌سال نیز با شیب بسیار بیشتری اتفاق خواهدافتاد: ‌برای همین ما به زوج‌هایی که تصمیم به داشتن فرزند دارند، توصیه می‌کنیم که سن پیش از۳۴سالگی راحتماجدی بگیرید؛چرا‌که بعد از این زمان، هرچه سن افزایش پیدا می‌کند خطرایجاد ناباروری به علت کاهش ذخیره تخمدان ومشکلات رحمی بیشتر می‌شود.به‌طوری‌که بعد ازسن۴۰ وبه‌خصوص ۴۲سالگی میزان باروری چه به‌صورت خودبه‌خودی وچه با روش‌های کمک‌باروری به‌شدت کاهش می‌یابد.