«قویدل» نشان‌های فیروزه‌ای را درو کرد

نکته قابل اشاره این‌که تقریبا بیشتر جوایز جشنواره، قابل پیش‌بینی و انتظار بود و همان آثار و فیلمسازانی جایزه دریافت کردند که درطول زمان برگزاری این رویداد ازسوی تماشاگران ومنتقدان قدردیده بودند وجزو مستندهای دیدنی این دوره بود. فیلم‌هایی که هرکدام به بخشی از موضوعات و مسأله‌های مورد تاکید در فراخوان هفدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت پرداختند و پاسخ این پرداخت را هم با ضریب بالا در داوری و آرای نهایی دریافت کردند. 
   
۵جایزه برای قویدل 

مستند قویدل به کارگردانی علی فراهانی‌صدر و تهیه‌کنندگی سعید‌الهی که یکی از بهترین فیلم‌های بخش مسابقه ملی(بلند) و جایزه شهید آوینی بود و با تحسین تماشاگران همراه شد، با دست پرهفدهمین جشنواره سینماحقیقت را به پایان رساند و با دریافت پنج جایزه، درخشش خود را کامل کرد. یکی ازاین جایزه‌ها به خود قهرمان فیلم رسید و احمد قویدل با تصمیم دبیر جشنواره، تندیس جشنواره و جایزه نقدی ۳۵ میلیون تومانی را دریافت کرد. قویدل که به دلیل بیماری پسرخوانده اش(که عشقش به او کم از پدرپسری واقعی ندارد) پایش به پرونده خون‌های آلوده وارد شده از کشور فرانسه باز شد، به مرور به قدری درگیر این ماجرا شد که به نمایندگی از شاکیان پرونده، پاشنه‌اش را ورکشید، شال و کلاه کرد و دوندگی‌اش برای احقاق حق بیماران تمامی نداشت. شخصیت عجیب و قوی او که به شکل جالبی به کار وجه تسمیه فیلم هم آمد، به دلیل مشغولیت مدام در این پرونده و اختصاص همه زندگی‌اش به حل و اتمام آن، از جایی به بعد تحصیلاتش را در رشته حقوق ادامه داد و بعد هم با پی بردن به اهمیت کار رسانه‌ای در بازتاب حقایق پرونده، سراغ تحصیل در رشته روزنامه‌نگاری رفت.  درحالی روایت این فعال مدنی و مدیرعامل اسبق کانون هموفیلی ایران، در مستند «قویدل» به تصویرکشیده شد و در جشنواره سینماحقیقت به نمایش درآمد که مدتی قبل این پرونده پیچیده بعد از سال‌ها دوباره به جریان افتاد و نازنین فرزادی‌فر، مدیرعامل کانون هموفیلی ایران از بازگشایی پرونده بیماران هموفیلی خبر داد و ثبت شکایت از شرکت فرانسوی تامین‌کننده خون‌های آلوده را رسانه‌ای کرد.
   
پاداش مطالبه‌گری 

این مسئول در این زمینه گفت: بازگشایی پرونده بیماران هموفیلی، حاصل یک سال کوشش شبانه‌روزی همکاران با همکاری ستاد حقوق بشر، دادستانی کل کشور و سایر دستگاه‌ها است و برای نخستین بار پس از ۴۰ سال با عنوان حافظ منافع بیماران هموفیلی پرونده موسوم به خون‌های آلوده را بازگشایی می‌کنیم و از دولت مردمی می‌خواهیم در این زمینه همکاری لازم را داشته باشد. چه خوب که این اتفاق با تولید و نمایش مستند قویدل همزمان شد؛ فیلمی مطالبه‌گرانه که سنخیت کاملی با یکی از رویکردهای جشنواره و جایزه شهید آوینی سینماحقیقت دارد، یعنی «مطالبه‌گری و روشنگری».  روایت جذاب فیلم از فاجعه‌ای نابخشودنی که بیماران و قربانیان و خانواده‌های‌شان همچنان نیازمند عذرخواهی مسئولان دولتی وقت هستند، همچنین باعث شد مستند قویدل، تندیس طلایی شهید آوینی لوح افتخار و جایزه نقدی ۵۰میلیون تومانی، جایزه ویژه هیأت به همراه جایزه نقدی ۴۰میلیون تومانی داوران و تندیس جشنواره و جایزه نقدی ۳۵میلیونی جایزه بخش جایزه استعداد نو را دریافت کند.
   
فیلمی پرمخاطب 

این مستند که پرمخاطب‌ترین فیلم روز دوم جشنواره سینماحقیقت بودودرادامه هم با استقبال بالای تماشاگران مواجه شد، همچنین جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران هفدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت را هم به خود اختصاص داد؛ جایزه‌ای ارزشمند که نشانه انتخاب زاویه درست برای طرح این ماجرای ناخوشایند است و این تایید همزمان مخاطبان با منتقدان و داوران حکایت از موفقیت و جذابیت اثر دارد.
   
پاسخگویی به ۲ دغدغه ملی

کارآفرینی و محیط زیست، از جمله موضوعات مهم است که درعین حال در این چند سال اخیر به دغدغه تعیین‌کننده‌ای هم در کشور تبدیل شده‌است و هر دو نیازمند توجهاتی بسیار جدی و ارائه راه‌حل‌هایی عاجل برای بهبود اوضاع دارند. دو مستندی که از بهترین آثار این دوره سینماحقیقت بودند و در مراسم اختتامیه هم جوایز مهمی را به خود اختصاص دادند، هرکدام با تمرکز بر یکی از این موارد قابل اشاره ساخته شدند. مستند «خانواده خلج» به کارگردانی مشترک مریم الهامیان و مصطفی حاجی قاسمی که عنوان پرمخاطب‌ترین فیلم روز اول این دوره سینماحقیقت را به خود اختصاص داد، قصه خانواده‌ای را روایت می‌کند که در یکی از روستاهای گلپایگان، یک مرغداری راه‌اندازی می‌کنند و دست به کارآفرینی می‌زنند، اما در ادامه با فراز و نشیب‌های فراوانی مواجه می‌شوند و در چالشی پیچیده و فرسایشی، خود را رودر روی نظام بانکی کشور می‌بینند. خانواده خلج با وجود زمانی طولانی ــ که می‌تواند در تدوین دوباره به زمان مناسب‌تری برسد ــ مخاطب را با رنجوری‌های یک خانواده کارآفرین همراه می‌کند و نسبت به آنها همدلی و همدردی می‌کند. فیلم درعین حال می‌تواند هشداری برای مسئولان دولتی هم باشد که بیش از گذشته پای حرف‌های جماعت کارآفرین بنشینند و در رفع مشکلات آنها و همچنین رفع موانعی چون سیستم بانکی بکوشند. خانواده خلج موفق شد تندیس و جایزه نقدی ۵۰ میلیون تومانی برای بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند هفدهمین جشنواره سینماحقیقت را دریافت کند. 
   
توجه‌ به محیط‌زیست 

فیلم برگزیده و تحسین‌شده دیگر این دوره سینماحقیقت، مستند «تکثیر در اسارت» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی مهدی ایمانی شهمیری بود که نشان فیروزه و جایزه نقدی ۶۰ میلیون تومانی بهترین فیلم مستند هفدهمین جشنواره سینماحقیقت را به خود اختصاص داد. این مستند داستان تکثیر یوزپلنگ آسیایی است که با کاهش جمعیت‌شان در خطر انقراض قرار گرفته و سازمان محیط زیست به تکثیر آنها در محیط اسارت اقدام کرده‌است. باتوجه به اولویت این دوره جشنواره به موضوعات محیط زیستی و روایت استاندارد و جذاب فیلم، درخشش «تکثیر در اسارت» دور از انتظار نبود. مهدی ایمانی شهمیری، کارگردان فیلم در مصاحبه‌ای گفته بود: «همیشه گربه‌سان‌ها را دوست داشتم و یکی از حسرت‌هایم انقراض دو گربه‌سان‌ اصلی ایران، شیر ایرانی و ببر مازندران بود. به همین دلیل دوست داشتم کاری برای سومین گربه‌سانی که در خطر انقراض قرار دارد، انجام دهم. قصد داشتم دیگران را نسبت به انقراض این گونه‌ها حساس‌تر کنم و سندی برای آیندگان بسازم.» تکثیر در اسارت، از این منظر و تلنگر برای جلوگیری از انقراض یک گونه کمیاب جانوری دیگر، موفق عمل می‌کند و رسالت مستندنگاری خود را به بهترین شکل به انجام می‌رساند.
   
از بی‌‌تابی آوینی تا بی‌قراری حسین و حاج قاسم

مستند «بی‌قرار» به کارگردانی محمدعلی فارسی، مستندساز پیشکسوت و به تهیه‌کنندگی مهدی فارسی ازجمله آثار موفق و تحسین شده بخش فیلم بلند مسابقه ملی و جایزه شهید آوینی بود، از این رو موفقیت این اثر هم در مراسم اختتامیه قابل پیش‌بینی بود. این فیلم موفق به دریافت تندیس برنزی شهید آوینی لوح افتخار و جایزه نقدی ۴۰ میلیون تومانی در بخش جایزه شهید آوینی و جایزه سرباز وطن (یادبود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی) به همراه جایزه نقدی ۴۰ میلیون تومانی شد. جایزه «سرباز وطن» که در سال‌های اخیر به جشنواره سینماحقیقت اضافه شده به آثاری تعلق می‌گیرد که درراستای ترویج فرهنگ مقاومت و آبادانی ایران است. این جایزه با تاکید بر هویت، انسجام ملی و تمرکز بر موضوع تلاش در راه آبادانی ایران به کارگردان یا شخصیت یک مستند اهدا می‌شود. مستند بی‌قرار که روایتگر شخصیت و زندگی شهید محمد حسین یوسف الهی است و درعین حال به‌دلیل حضور سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به عنوان مصاحبه شونده، حکم بی‌قراری او برای شهادت را هم دارد، شایسته‌ترین فیلم برای دریافت جایزه سرباز وطن در این دوره بود و این اثر همه مباحث و محورهای ترویج فرهنگ مقاومت و آبادانی کشور در زمان دفاع‌مقدس و هویت و انسجام ملی را با مصداق‌هایی چون حاج قاسم، شهید یوسف‌الهی، شهید محمدرضا کاظمی، شهید حسین بادپا و شهدای معزز و رزمندگان جان برکف دیروز به تصویر می‌کشد. 

نسبت برگزیده‌ها با رویکرد حقیقت

نسبت دیگر برگزیده‌های بخش‌های مختلف ملی هفدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت با رویکردها و اولویت‌های این رویداد هم برقرار است و نشان از خط و ربط و پیوند مناسب تعریف‌ها و توقعات از تولیدات دارد. فیلم‌های نفس ساخته علیرضا باغشنی با موضوع مبارزه با سقط جنین که جایزه ایران جوان را به دست آورد و بحران خاموش به کارگردانی محمد حسین حقیقی و تهیه کنندگی مجید دوخته‌چی‌زاده باموضوع سالمندی جمعیت که جایزه ۴۵میلیون تومانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری را دریافت کرد و هیات داوران آن را شایسته توجه دانست، با توجه به یکی از تمرکزهای ویژه این دوره جشنواره سینماحقیقت بر موضوع جمعیت به شکل خوب و استانداردی روایت شدند و مزد این پرداخت هنرمندانه را هم دریافت کردند. همچنین فیلمی چون «آب‌بندان» ساخته رضا اکبریان گالشکلایی که تندیس جشنواره و جایزه نقدی ۳۵میلیون تومانی بهترین صدا (حسن مهدوی) در بخش فیلم‌های نیمه بلند بخش ملی را دریافت کرد و داوران آن را شایسته توجه دانستند، با نگاهی تماشایی و هنرمندانه به بحران آب، تولید شد. معضلی حیاتی که در فراخوان این دوره سینماحقیقت بسیار بر آن تاکید شده بود.به جز تکثیر در اسارت، فیلم‌های برگزیده دیگر همچون «آخرین کوسه نهنگ» به نویسندگی و کارگردانی رامتین بالف که جوایز بهترین موسیقی و جایزه نقدی ۳۵ میلیون تومانی (اکبر ابراهیمی) و تندیس جشنواره و جایزه نقدی ۳۵ میلیون تومانی در رشته بهترین تصویربرداری (رامتین بالف ـــ رشاد بالف) را به خود اختصاص داد، «پورزال» به کارگردانی مشترک احسان فرخی فرد و ماریا ماوتی که تندیس دیگر تصویربرداری (مهدی آزادی) تندیس وجایزه نقدی۴۰میلیون تومانی برای کارگردانی بهترین فیلم کوتاه را دریافت کرد و«در پناه نیزار» به کارگردانی حبیب علوانی که هیات داوران این فیلم را شایسته توجه دانست ازجمله آثاری بودندکه سرفصل مشترک محیط زیستی داشتند، یعنی یکی ازمهم‌ترین موضوعات موردتاکید جشنواره سینماحقیقت در سال‌های اخیر و به‌ویژه در این دوره. 

ویترین افتخار
دیگر برنده‌های هفدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت به این شرح است:
تندیس نقره‌ای شهید آوینی: احمد، به کارگردانی (مصطفی رزاق کریمی)
بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه بلند: هفت سال اینجا، (سید مصطفی الحسینی)
بهترین پژوهشگر: مستند آذر آبادگان، (حامد کلجه‌ای)
بهترین نویسنده گفتار متن: دوئل بوکمال، (محمدرضا‌ابوالحسنی)
بهترین گوینده گفتار متن: می۱۹۶۸، ( زنده‌یاد ناصر‌طهماسب )
بهترین تدوین: دوئل بوکمال، (حسن وزیر زاده، ساسان فلاح فر و عباس وهاج)
جایزه ویژه هیأت داوران: دختر کوه نور (به کارگردانی جابر باد یاد)
جایزه ویژه دبیر جشنواره: تندیس جشنواره و جایزه نقدی ۳۵میلیون تومانی به فیلم رزیدنت به کارگردانی امیرمحمد کوچک‌زاده و تندیس جشنواره و جایزه نقدی ۳۵میلیون تومانی به فیلم «پَدگِر» به تهیه‌کنندگی محمد دین دشتی
جایزه استعداد نو: برار انسیه به کارگردانی(سید صادق کاظمی)
بهترین مستند بلند بین‌الملل: نخ طلایی به کارگردانی (خانم نیشتا جِین) از کشور هند
بهترین مستند کوتاه بین‌الملل: ارتعاشاتی از غز به کارگردانی (رِحاب نزال)
بهترین مستند نیمه بلند بین‌الملل: انجمن کلانشینکف به کارگردانی (کریستف کاراباش)