رنج برنج

از طرف دیگر این ملغی کردن ممنوعیت واردات برنج در سال گذشته به‌دلیل کمبود واردات برنج و جهش گسترده قیمتی برنج در سال ۱۴۰۰ برمی‌گردد. با این حال اما آمارهای گمرک حاکی از آن است که در سال گذشته رکورد واردات این کالای اساسی به‌دلیل ممنوع‌نبودن واردات شکسته شد، به‌طوری که حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن برنج به ارزش بیش از دو میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار وارد کشور شد؛ همچنین تا پایان بهار سال جاری نیز آمارهای گمرک گواه آن است که واردات این محصول نسبت به مدت مشابه سال قبل افتی ۶۰‌درصدی را تجربه کرده است. آمارها وزارت جهاد کشاورزی حاکی از آن است که در سال زراعی گذشته (۱۴۰۲-۱۴۰۱) حدود دو میلیون و ۴۰۰‌هزار تن برنج در کشور تولید شده که کشاورزان شمالی معتقدند همچنان ۳۰ تا ۵۰‌درصد برنج آنها به فروش نرفته که همین امر سبب رکود در بازار شده است. با این حال از اردیبهشت ماه سال جاری تاکنون کشت برنج در استان‌های شمالی و جنوبی کشورمان آغاز شده و در اواخر مرداد یا اوایل شهریورماه برنج در استان‌های شمالی برداشت خواهد شد که این امر سبب می‌شود بازار برنج با مازاد شدید عرضه در بازار روبه‌رو شود. به‌طوری که در وضعیت فعلی هم بعضا برنج در شمال کشور با قیمت ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان سر مزارع به فروش می‌رود، در حالی‌که قیمت برنج هندی و پاکستانی نیز در بازار به همین میزان است. 

 

دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی دو طرح را بر خارج شدن بازار برنج از رکود در نظر گرفته‌اند به طوری که ابتدا در وزارت جهاد کشاورزی تصویب شده که ۲۵۰۰ میلیارد تومان بودجه به خرید توافقی برنج اختصاص یابد و دوم ممنوعیت واردات برنج ملغی نشود. با این حال به نظر می‌رسد در وضعیت فعلی هیچ‌کدام از طرح‌ها با موفقیت به هدف نخورد به طوری که بودجه اختصاص یافته به خرید توافقی برنج در بهترین حالت صرفا می‌تواند ۵۰‌هزار تن از برنج موجود در بازار را از بازار جمع کند. از طرف دیگر ممنوعیت واردات برنج احتمالا تنها دو ماه اجرا شود به‌طوری که با توجه به فرارسیدن ماه محرم و افزایش سفرها در تعطیلات تابستانه مصرف برنج نیز افزایش خواهد یافت، بنابراین تنظیم بازار بیش از پیش احساس می‌شود؛ به‌طوری که هم‌اکنون طرح ممنوعیت واردات برنج توسط هیات دولت برای بررسی بیشتر به وزارت جهاد کشاورزی ارسال شده است. با این حال بد نیست بدانیم که مصرف سرانه هر ایرانی طبق آنچه مرکز آمار اعلام کرده ۴۲ کیلوگرم در سال است به همین دلیل ۸۵‌میلیون ایرانی سالانه حدود سه میلیون و ۶۰۰ هزار تن برنج نیاز دارند به همین دلیل واردات برنج بدون شک باید ادامه دار باشد تا مشکلی از بابت تنظیم بازار صورت نگیرد، چون دلالان در سال‌های گذشته نشان دادند که وقتی این ممنوعیت واردات صورت گیرد قیمت برنج را با افزایش محسوسی روبه‌رو می‌سازند.

 

در همین خصوص مسیح کشاورز، دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان برنج درخصوص آخرین وضعیت واردات برنج به جام‌جم می‌گوید: در فصل ۱۰ قانون مقررات صادرات و واردات سازمان توسعه تجارت که همان بخش مربوط به غلات است به‌صراحت آمده ترخیص انواع برنج در فصل برداشت محصول در کشورمان به مدت چهار ماه از ابتدای مرداد ماه تا پایان آبان ماه ممنوع است.

وی افزود: با این حال به دولت و وزارت جهاد کشاورزی پیشنهاد دادیم که این ممنوعیت تنها در شهریور و مهرماه سال جاری اعمال شود تا بازار داخل تنظیم شده و قیمت این کالای اساسی در بازار با افزایش قابل‌توجهی روبه‌رو نشود.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان برنج تصریح کرد: در وضعیت فعلی به‌دلیل کاهش قدرت خرید خانوارها و نزدیکی قیمت برنج داخلی با خارجی، مردم تمایل زیادی به مصرف برنج خارجی دارند.

کشاورز گفت: با توجه به تفاهم‌نامه‌ای که با استانداری مازندران به امضا رسانده‌ایم، قرار است میزان قابل‌توجهی برنج از کشاورزان توسط اتحادیه خریداری شود تا مشکل رکود در بازار نیز حل شود و از این طریق توانسته باشیم به کشاورزان کمک کنیم.

 

نکته قابل توجه اینجاست که سال گذشته رکورد واردات برنج شکسته شد. این در حالی است که دولت برای واردات کالاهای اساسی ارز ارزانتر در نظر می‌گیرد. ارزی که با بازار آزاد تفاوت دارد اما با قیمت بازار آزاد به دست مصرف کننده می‌رسد. در واقع ستاد تنظیم بازار در این زمینه باید نظر خود را اعلام کند که آیا اکنون نیاز به واردات برنج است یا خیر. در این بخش وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولیان اصلی باید اظهار نظر کنند که تاکنون در این بخش سکوت کرده‌اند. هرچند براساس قانون انتزاع تامین و تنظیم کالاهای کشاورزی بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است اما مجموعه ستاد تنظیم بازار در بخش های مختلف از ثبت سفارش گرفته تا بخش های دیگر در اختیار وزارت صمت است.