پرشدن زنبیل ثروتمندان از کالاهای غیرخوراکی

ما نمی‌دانیم که همسایه کناری، سبد مصرف زندگی‌اش را از چه کالاهایی پر می‌کند؛ مثلا بیشتر مصرف کننده نان و غلات است یا گوشت قرمز و سفید اما «مرکز آمار ایران» بسته به این‌که در چه دهک درآمدی قرار داریم، هم میزان مصرف‌مان را می‌داند هم هزینه اضافه‌ای که از بابت تورم هر یک از این کالاها پرداخت می‌کنیم. این‌که بیشتر چه کالاهایی را مصرف می‌کنیم با ضریب اهمیت آن مشخص می‌شود.

کد خبر: ۱۳۸۸۹۵۲

هر کالایی برای هر دهک درآمدی یک ضریب اهمیت دارد. هر چه ضریب اهمیت یک کالا در سبد یک دهک درآمدی بالاتر برود به این معناست که از آن کالا بیشتر از سایر دهک‌ها مصرف می‌کند. برای این‌که بهتر این مفهوم را متوجه شویم، سراغ تازه‌ترین گزارش مرکز آمار رفتیم.

دو گروه اصلی یعنی خوراکی، آشامیدنی، دخانیات و کالاهای غیرخوراکی و خدمات را مورد بررسی قرار دادیم. در گروه اول، نان و غلات، گوشت قرمز و ماکیان، شیرینی‌جات، میوه و خشکبار را در نظر‌گرفتیم.
در گروه دوم پوشاک و کشف، بهداشت و درمان، آموزش و هتل و رستوران. ضریب اهمیت نان و غلات. بر اساس ضریب اهمیت، دهک اول یعنی فقیرترین دهک جامعه بیش از سه برابر ثروتمندترین گروه جامعه، یعنی دهک۱۰، نان و غلات مصرف می‌کند. این دهک همچنین بیش از یک برابر دهک میانی جامعه یعنی دهک۵ از این کالا مصرف می‌کند.

برخلاف این‌که گفته می‌شود ثروتمندان گوشت بیشتری مصرف می‌کنند اما یافته‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که فقرا ۱.۸برابر ثروتمندان برای خرید گوشت قرمز و سفید کنار می‌گذارند. در زمینه شیرینی‌جات هم فقیرترین دهک بیش از ۲.۲برابر ثروتمندترین‌ها کنار می‌گذارند.

در زمینه مصرف میوه و خشکبار هم فقرا بیش از ۱.۱برابر بیشتر از ثروتمندان هزینه می‌کنند. حال این پرسش به وجود می‌آید که اگر ثروتمندان سهم کمتری برای خوراک خود کنار می‌گذارند پس با درآمدشان چه می‌کنند؟ پاسخ را باید در گروه دوم جست‌وجو کرد؛ ثروتمندان یعنی دهک دهم، بیش از سه برابر فقرا برای کفش و پوشاک خود هزینه می‌کنند.

در زمینه بهداشت و درمان هم دهک دهم بیش از ۲.۱برابر دهک اول مصرف می‌کند اما در هیچ گروهی به اندازه آموزش، هتل و رستوران شاهد شکاف بزرگ مصرف نیستیم. در زمینه آموزش دهک دهم، ۱۰.۳برابر دهک اول و در زمینه دوم دهک دهم ۱۱.۱برابر دهک اول مصرف می‌کند.

تفاوت در مصرف کل

در کل عمده مصرف جامعه در گروه غیرخوراکی و خدمات صورت شکل می‌گیرد به این معنی که کل دهک‌ها بیش از ۲.۶برابر کالاهای خوراکی، آشامیدنی و دخانیات، از گروه اول مصرف می‌کنند اما در مجموع می‌توان نتیجه گرفت عمده درآمد کم برخوردار‌ترین دهک‌ها (۱ تا ۵) صرف کالاهایی چون نان، شیرینی‌جات، چربی‌جات و دخانیات می‌شود و در مقابل ثروتمندان برای موارد یاد شده به اضافه حمل و نقل، ارتباطات و تفریح و فرهنگ هزینه می‌کنند. در کل گروه‌های برخوردارتر یعنی دهک‌های هشتم تا دهم، بالاتر از میانگین مصرف کل دهک‌ها از کالاهای غیرخوراکیبهره می‌گیرند.

در نتیجه سبد مصرف ثروتمندان هزینه نهایی کالاهای غیرخوراکی از جمله در گروه بخش سرگرمی را افزایش داده است، البته این هزینه در برخی بخش‌های غیرخوراکی نتیجه متفاوت دارد مثل هزینه‌های مسکن، آب، برق و... که در دهک اول بیش از ۱.۱برابر دهک دهم است.