یک رسم شوم

ماجرایی‌که خروجی‌اش گاهی اوقات تلخ و غمبار است و عروس و داماد و حتی مهمانان مراسم عروسی و عزا ممکن است بر اثر تیراندازی به قتل برسند. شاید خیلی‌هایمان وقتی خبر قتل یا زخمی شدن برخی را در این‌گونه مراسم‌ها می‌خوانیم با خودمان می‌گوییم این دیگر آخری است و برای طایفه و قبیله‌های دیگر درس عبرت می‌شود تا در مراسم‌شان تیر نیندازند، اما چند وقت بعد دوباره همان آش است و همان کاسه. آب‌ها که از آسیاب می‌افتد و داغ خانواده‌ها سرد می‌شود، دوباره در یک مراسم عزا و عروسی دیگر، برخی با سلاح گرم تیر می‌اندازند تا به مراسم رنگ و لعاب و اصالت بیشتری بدهند. تلفات ناشی از این حوادث باعث اعتراض چندباره پلیس هم به این ماجرا شد و نهم مرداد امسال، سرهنگ کاووس حبیبی، رئیس پلیس آگاهی استان فارس نسبت به اجرای رسم تیراندازی در جشن‌های عروسی خط و نشان کشید وگفت: متاسفانه این رسم غلط در برخی نقاط استان انجام می‌شود و استفاده از سلاح در مراسم عزا و عروسی، موضوع خطرناکی است که متاسفانه بارها شاهد بروز اتفاقات ناگوار و غیرقابل جبران در این خصوص بوده‌ایم. سهل‌انگاری و غفلت در استفاده از سلاح گرم در مراسم عروسی به طور ناخواسته منجر به قتل نزدیکان و افراد حاضر می‌شود. بر همین اساس، تخطی از قوانین و مقررات مربوط به حمل، نگهداری و استفاده از سلاح، جرم است و طبق قانون و با قاطعیت با متخلفان برخورد می‌شود.

مرگ عروس، داماد و دو کودک در سه مراسم عروسی
با وجود تمام این هشدارها و مرگ و میرها، اما باز هم گاهی در برخی مراسم‌ عزا و عروسی که رسم تیراندازی وجود دارد، افرادی ناخواسته هدف گلوله قرار می‌گیرند و جان‌شان را از دست می‌دهند. تیرماه امسال، شادی سه جشن عروسی به‌دلیل اجرای رسم تیراندازی به خون آغشته شد. دو جشن در شیراز و یک جشن هم در ملارد کرج. مهوش، عروس 26 ساله فیروزآبادی یکی از افرادی بود که در مراسم عروسی‌اش در شیراز تیراندازی شد، اما گلوله به سرش اصابت کرد و جان خود را از دست داد. روز 21تیر امسال قرار بود جشن عروسی مهوش برگزار شود و دخترجوان ذوق و شوق زیادی برای مراسمش داشت. روز حادثه، عروس و داماد همراه چند نفر از مهمانان وارد سالن شدند. 
ساعت 11شب بود که پسرعموی 36 ساله داماد به رسم قدیمی طایفه و به نشانه شادی در مراسم عروسی، تصمیم گرفت تیراندازی کند. به گفته عموی عروس، آن شب عروس در حال رفتن به جایگاه جشن و پایکوبی بود که پسرعموی داماد به نشانه شادی تیراندازی کرد، اما ساچمه به سر عروس اصابت کرد. همزمان با او، سه مهمان دیگر هم که کنار عروس بودند، هدف اصابت ساچمه قرار گرفتند. پس از حادثه، عروس به سرعت به بیمارستان قائم فیروزآباد منتقل شد و دو روز در بیمارستان بستری بود. با وجود تلاش پزشکان، اما شرایط جسمانی مهوش وضعیت وخیمی داشت. بعد از دو روز، امید پزشکان برای به هوش آمدن عروس جوان به یاس تبدیل شد و مرگ مغزی او را به خانواده‌اش اعلام کردند. شب شادی فامیل با اجرای رسم تیراندازی حالا رنگ ماتم و عزا به خود گرفته بود. خانواده عروس در یک جمع‌بندی خانوادگی تصمیم گرفتند اعضای بدن او را به بیماران نیازمند اهدا کنند. کبد او به یک زن 32ساله در گیلانغرب کرمانشاه، یک کلیه او به پسر جوان 23ساله در ایذه خوزستان و کلیه دوم هم به یک جوان 29ساله حومه شیراز اهدا شد.
9 روز پس از مرگ عروس جوان شیرازی، یک داماد 33 ساله مرودشتی هم قربانی رسم تیراندازی در جشن عروسی‌اش شد. شب جشن، مرد 30ساله‌ای که دوست داماد بود، سلاح شکاری‌اش را آورد تا به نشانه شادی در مراسم شلیک کند، اما گلوله به داماد برخورد کرد و عروسی رنگ خون به خود گرفت. شدت جراحات داماد جوان به حدی بود که او به بیمارستان منتقل شد، اما درمان‌ها افاقه نکرد و او جان خود را از دست داد. قاتل هم بنا بر اعلام پلیس آگاهی مرودشت دستگیر شد و به جرم خود اعتراف کرد. 
پنجم تیرماه امسال هم ملارد کرج، شاهد یک حادثه خونین در مراسم عروسی بود که باعث و بانی آن، تیراندازی به نشانه شادی بود. ساعت از نیمه شب گذشته بود که مراسم عروسی تمام شد و مهمانان برای پایکوبی جلوی در خانه داماد جمع شدند. پدر داماد که مردی 60 ساله بود، با سلاح وینچستر خود چند تیر به هوا و یک تیر هم به زمین شلیک کرد. تیرها باعث زخمی شدن دو کودک و دو نفر دیگر از مهمانان شد. یکی از بچه‌ها که دختر 12ساله بود، پس از انتقال به بیمارستان جانش را از دست داد و کودک دوم هم که 9 ساله بود، روز بعد از حادثه و به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست داد. 
تیراندازی فقط مختص مراسم عروسی نیست و در مجالس عزا و خاکسپاری هم گاهی انجام می‌شود. 15خرداد امسال در میانرود دزفول یک مراسم تشییع جنازه در حال برگزاری بود. یکی از جوانان حاضر در مراسم به نشانه همدردی با صاحب مجلس عزا اقدام به تیراندازی کرد. گلوله همان لحظه به جوان 35 ساله اصابت کرد و به بیمارستان نتقال یافت، اما با وجود تلاش کادردرمان فوت شد.
بزرگان بختیاری با تیراندازی مخالف هستند
علی حیدری شهروندی از طایفه دربالایی ایل چهار لنگ بختیاری به تپش می‌گوید با این‌که اسلحه همیشه در میان بختیاری بوده و جز لوازم زندگی آنهاست، اما بزرگان طایفه او با تیراندازی در مراسم‌ عروسی مخالف هستند. او می‌گوید ما بختیاری‌ها هرگز این رسم را نداشتیم که در مراسم عروسی و عزا تیراندازی کنیم. روال این‌طور بود که اگر کسی در طایفه فوت می‌کرد، شکارچیان و کسانی که تفنگ داشتند تا یک سال به احترام متوفی و خانواده‌اش تیراندازی نمی‌کردند. 
حیدری می‌گوید: قدیم این‌طور بود و الان هم این روال وجود دارد که اگر در عشایر مراسم عروسی برگزار می‌شد، هرگز این تیراندازی در محیط بسته که امکان وقوع خطر و آسیب وجود نداشت انجام نمی‌شد، بلکه در کوهستان و فضایی باز، شکارچیان و جوانان باسابقه در کوهستان و صحرا دور هم جمع می‌شدند و برای مسابقه دادن با یکدیگر تیراندازی می‌کردند. چون محیط باز بود و تیراندازی نیز توسط افراد باتجربه و حفظ تمام نکات ایمنی انجام می‌شد، خطری هم عروس و داماد و مهمانان را تهدید نمی‌کرد. یا مثلا جوانان سوارکاری داشتند و مهمانان هم لذت می‌بردند. آنها طوری مراسم را ایمن برگزار می‌کردند که ما از پدران‌مان هرگز نشنیدیم در عشایر کسی هدف تیراندازی قرارگرفته باشد، اما طی سال‌های گذشته در طوایف بختیاری هم باب شده که در برخی مراسم‌ به‌خصوص عزاداری، تیراندازی می‌کنند. این رسم فکر می‌کنم در طوایف عرب زبان بسیار رایج بوده و چون ما با خوزستان و استان‌های مرزی عرب‌زبان هم‌مرز هستیم، رسم غلط تیراندازی در ایل بختیاری هم رواج پیدا کرد در حالی‌که بزرگان قوم ما به هیچ‌وجه با تیراندازی در مراسم‌ مختلف موافق نیستند. خودم بارها در عروسی‌های مختلف شاهد گلوله خوردن افراد دیگر بودم و این رسم بسیار نابجا و غلط است.
او ادامه می‌دهد: الان، یکی دو سالی است که در خود طوایف ما با تیراندازی در مراسم مخالفت می‌کنند و اجازه تیراندازی به کسی نمی‌دهند. یعنی در مراسم عزا به مداح یا کسی که سیستم صوتی در اختیار اوست، گفته می‌شود به همه اعلام کند هیچ‌کس حق تیراندازی ندارد. یادم است در مراسم ختم عمویم که یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌ها بود، حدود 20تا 30هزار نفر شرکت کردند، اما همه موضوع تیراندازی نکردن در مراسم را رعایت کردند و خوشبختانه هیچ اتفاق ناگواری هم رخ نداد.

هشدار جدی پلیس به برگزاری مراسم غلط تیراندازی در عروسی‌ها
سرهنگ شهرام امیریان، جانشین فرمانده انتظامی شرق استان تهران با اشاره به رسم غلط تیراندازی در جشن‌های عروسی در برخی نقاط استان و کشورمان، تصریح کرد: موارد متعددی گزارش شده که افراد به‌دلیل سهل‌انگاری، غفلت و ضعف مهارت‌های لازم در حمل، نگهداری و استفاده صحیح از سلاح گرم، قتل ناخواسته نزدیکان و افرادی را که در آن مراسم حضور دارند، رقم زده‌اند. طبق قانون، حمل و نگهداری هر گونه سلاح گرم به غیر از سلاح‌های شکاری دارای مجوز ممنوع است و برابر قانون با متخلفان برخورد خواهد شد.پلیس همواره تاکید کرده سلاح وسیله خطرناکی است و حتی مالکان اسلحه‌ شکاری دارای مجوز نیز باید نسبت به سلاح خود احساس مسئولیت کرده و به هیچ وجه نباید آن را در دسترس افرادی قرار دهند که آموزش‌های لازم را ندیده‌اند به ویژه کودکان و نوجوانان. دارندگان سلاح‌های شکاری مجاز، باید از نگهداری فشنگ و سلاح در مکان ناایمن پرهیز کرده و در حمل، نگهداری و استفاده از آن نکات حفاظتی و مراقبتی لازم را مورد توجه قرار دهند. 
امیریان بیان کرد: البته پلیس علاوه بر نگاه پیشگیرانه، تاکید ویژه‌ای بر فرهنگ‌سازی، آموزش و همکاری سایر نهادها و دستگاه‌های مسئول داشته و بر این باور است که می‌توان سایر رسوم پسندیده اقوام ایرانی را جایگزین رسم غلط و خطرناک تیراندازی در جشن‌ها و مراسم‌ عروسی کرد. امیدواریم با همکاری و مشارکت آگاهانه مردم، شاهد وقوع قتل‌های ناشی از تیراندازی در جشن‌های عروسی نباشیم.

منبع: ضمیمه تپش روزنامه جام‌جم