تضمین دین مردم با عیدغدیر است

شهر و خانه‌ها حال و هوای خاص خود را دارد. همان‌گونه که امام‌رضا (ع) توصیه کرده‌اند، مردم و البته بیشتر سادات مانند جشن نوروز به نوسازی فضای خانه، خرید لباس عید و برپایی جشن می‌پردازند. همه این رسومات که برگرفته از ریشه‌های اعتقادی ماست، از اهمیت عیدغدیر در باور‌های ما خانه دارد. علامه علی کورانی در گفت‌وگوی پیش رو از اهمیت غدیر، سنت‌های غدیری و وظایف ما در حفظ آن گفت. شیخ کورانی از علمای جنوب لبنان سال‌هاست در قم سکونت دارد. او محقق و پژوهشگر در حوزه تاریخ اسلام و اعتقادات و بنیانگذار مرکز المعجم الفقهی، المصطفی للدراسات الدینیه و کتابخانه الکترونیک اهل بیت (ع) است.

راز بزرگی عیدغدیر و اعلام ولایت علی (ع) چیست؟ و چرا در منابع روایی ما به بزرگداشت غدیر توصیه شده است؟

ارزش عیدغدیر در اسلام به این خاطر است که از اعتقادات و محور وصایای پیامبر خاتم (ص) است. روز ۱۸ ذی‌الحجه پیامبر به مسلمان ولایت علی را اعلام کرد و گفت بعد از من وصی، خلیفه و امام شما علی‌بن ابیطالب است، پس از او اطاعت کنید. این بنیاد اعتقاد ماست. محور اعتقاد ما این است که علی (ع) از سوی خدا منصوب شد نه این‌که دیگران او را به خلافت برگزینند. این بنای مذهب شیعه است. البته باید بدانیم روایت‌هایی داریم که همه انبیا وقتی جانشین بعد از خود را تعیین می‌کردند، به امت خود دستور می‌دادند آن روز را عید قرار بدهید. خلیفه دوم به این که حق روز غدیر است که عید باشد، اعتراف کرده‌است. کعب‌الاحبار (یکی از دانشمندان یهودی) نزد خلیفه دوم رفت و گفت اگر برای ما یهودیان چنین آیه‌ای درباره عظمت یک روز بیان می‌شد، حتما آن را عید اعلام می‌کردیم و اشاره کرد به آیه الیوم اکملت لکم دینکم. عمربن خطاب گفت: حق است که این روز عید باشد. تفاوت عیدغدیر با دیگر اعیاد این است که این روز عید ولایت و ولایت تضمین کننده دین امت است. از این رو این عید، برترین اعیاد نامیده شده‌است.

من معتقدم در حال حاضر مراسمی که امت اسلامی برای بزرگداشت عید غدیر به جا می‌آوردند، خیلی کم است. کعب‌الاحبار می‌گوید اگر این آیه به یهودیان نازل می‌شد جشن عمومی می‌گرفتیم. الان فقط شیعیان جشن می‌گیرند؛ که یکی از آن‌ها احترام و دید و بازدید با سادات است.

البته کاملا طبیعی است که به سلسله جلیله سادات احترام گذاشته شود؛ زیرا نشانه احترام به فرزندان علی و فاطمه است. این افراد به علت ارتباط نسبی با ائمه اطهار که در روز عیدغدیر در خطبه پیامبر نام برده شدند، محترم هستند. خوشبختانه این احترام در امت شیعه به یک سنت حسنه تبدیل شده‌است. یکی از اتفاق‌های جالب توجه، حضور سادات در سرسلسله جبهه مقاومت و رهبری شیعه در منطقه است؛ آقایان آیت‌ا... سیدعلی خامنه‌ای، سیدحسن نصرا...، سیدعلی سیستانی و سیدعبد الملک الحوثی. همچنین در طول تاریخ افراد نابغه و دانشمندان بسیاری از ذریه حضرت زهرا (س) و علی (ع) در امت اسلام خوش درخشیده‌اند.

در جلسه‌ای که در لندن با چند روشنفکر دانشگاهی داشتم، از من پرسیدند چرا به سادات احترام می‌گذارید، مگر آن‌ها بالاتر از بقیه هستند؟ و این باعث ایجاد فاصله طبقاتی می‌شود. پاسخ دادم این‌گونه نیست. اولا آیه خمس که نازل شد خداوند نسبت به حق این افراد به دولت‌های اسلامی پیام داده‌است. اگر الان کاخ ملکه یا مجلس دستور بدهد به فرزندان اینشتین اهمیت بدهید، آیا این نشانه ایجاد فاصله طبقاتی است؟ گفتند: نه، چون ممکن است از اولاد او نابغه تربیت شود. پاسخ دادم: دلیل این توجه ما نیز همین است.
روایات بسیاری درباره اهمیت عیدغدیر آمده‌است. علاوه براین درباره عظمت روز غدیر و مستحبات این روز سخن گفته شده‌است. این روز را عیدا... اعظم می‌گویند؛ زیرا مهم‌ترین عید مسلمانان است.

پیامبر (ص) در روز ۱۸ ذی‌الحجه بین مهاجرین و انصار که شبیه یکدیگر بودند، عقد اخوت جاری کرد. این عقد مبارک در آن روز بین پیامبر و علی‌بن ابیطالب (ع) بسته شد و حضرت از ایشان به عنوان «اخی» یا همان برادرم یاد کردند. به دنبال این سنت، مسلمانان هر ساله در روز غدیر به دنبال افرادی هستند که بیشترین شباهت اخلاقی و رفتاری را باهم دارند و عقد اخوت جاری می‌کنند. این پیمانی است که دو برادر یا خواهر مسلمان بین خود می‌بندند با این قرار که من عهد می‌کنم که من وارد بهشت نمی‌شوم مگر این‌که با دوست و برادر خود وارد شوم. همه مسلمانان و به خصوص شیعیان به این عقد اخوت بسیار معتقد هستند.

ازدیر باز شیعیان این روز مبارک را جشن می‌گرفتند. البته شرایط سیاسی و فرهنگی در دوره‌های مختلف باعث می‌شد سطح جشن‌ها با یکدیگر در بازه‌های زمانی مختلف متفاوت باشد. گاهی به خاطر شرایط موجود شیعیان روز غدیر را به صورت مخفیانه جشن می‌گرفتند و تقیه می‌کردند، اما همیشه برپا شده‌است. علمای شیعه همواره از مشوقین برپایی جشن غدیر بوده‌اند.
البته مردم ایران همواره در برپایی جشن‌های غدیر پیشگام بوده‌اند و علت آن استقلالی است که مردم این سرزمین در طول تاریخ داشته‌اند. ملت ایرانی آزادی مذهبی دارند در حالی که شیعیان در کشور‌های دیگر این آزادی را ندارند. این فرصت مغتنم است تا فرهنگ غدیر را جهانی کنیم. فضایل علی‌بن ابیطالب (ع) را به گوش همه برسانیم. هرچند این امر مخالفانی هم دارند به همین دلیل باید با ملایمت و بدون تحریک مخالفان ولایت علی، به ترویج تفکر علوی بپردازیم.

منبع: روزنامه جام جم