عدم اعتماد به نفس بزرگ‌ترین مشكل تربیتی در خانواده‌ها

به گزارش جام جم انلاین اصفهان ؛نشست تربيت بهشتي با محوريت نقش آزادي در تربيت كودك و نوجوان در آستانه سالروز شهادت شهید دکتر بهشتی از سوی سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی برگزار شد.

در این نشست، دكتر حميد حبشي روانشناس و متخصص حوزه جوانان و خانواده با بیان اینکه در حاکمیت دینی، تربیت دلیل حضور حاکمان است، اظهار داشت: شهدایی مانند بهشتی، مطهری، باهنر، چمران و شهید سلیمانی با هر کار خود در وجهه تربیت قرار می‌گیرند و همه آنها مربیان تربیتی هستند. در واقع تمام افرادی که درگیر حاکمیت می‌شوند باید به کار تربیت بپردازند.

وی با بیان اینکه انتخاب یکی از نیازهای حرکت انسان است، شرط انتخاب را آزادی دانست و افزود: آزادی یک ضرورت مهم برای حرکت انسان است و اولین آزادی، آزادی از نفس خود است؛ اما زمانی که اسیر نفس باشیم می‌خواهیم عقل خود را بپوشانیم.

حبشی در ادامه توقعات و انتظارات تربيتي در حوزه تربيت فرزند در خانواده هاي ايراني را برشمرد و گفت: این انتظارات شامل سكون و ركود، مطيع بودن محض، جذب و جمع اطلاعات عمومي، رفتارها و گفتارهاي خاص، شيك بودن و الزام به رفتارهاي ديني است که خانواده‌ها عموماً به این توقعات و انتظارات تربیتی گرفتارند و گاهی به رفتارها و گفتارهای خاص عنوان تربیت می‌دهند.

این متخصص حوزه جوانان و خانواده با اشاره به اثرات جسمی و روحی سکون و رکود ادامه داد: سکون و رکود باعث می‌شود بخشی از رشد طبیعی جسمی فرزند ما متوقف شود و تغذیه او کم شده و جسم او برای بروز بیماری‌ها مستعد شود. از نظر روحی نیز هوش و استعداد فرزند کم می‌شود و توانایی حضور در اجتماع را ندارد؛ در نتیجه ترس محیطی پیدا می‌کند که تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند و به عدم اعتماد به نفس می‌انجامد که بزرگ‌ترین مشکل تربیتی فرزندان در خانواده‌ها است. افرادی که از عزت نفس و اعتماد به نفس کافی برخوردار نیستند همواره به‌دنبال عیب و ایراد در خود می‌گردند.

وی با اشاره به آثار مطیع بودن محض در فرزندان تصریح کرد: بیشتر پدر و مادرها فرزند خوب را فرزندی می‌دانند که هرچه آنها گفتند را قبول کند. عزت نفس یکی از بزرگ‌ترین ارزش‌های انسانی است‌ و مطیع بودن محض باعث شکل‌گیری عزت نفس در فرزند نمی‌شود؛ در نتیجه فرزند ما در برابر دعوت‌های غلط دوستان و اطرافیان مانند سیگار کشیدن مقاومت نداشته و توانمندی انتخاب هم ندارد.

حبشی اضافه کرد: بسیاری از والدین ذهن فرزند خود را در کودکی پر از اطلاعات عمومی می‌کنند و آن را ارزش می‌دانند و برای به رخ کشیدن قابلیت‌های او در جمع از فرزند خود می‌خواهند شعر یا مطلب سنگینی که حفظ کرده را بخواند. از جمله آثار مخرب جذب و جمع اطلاعات عمومی در کودکی این است که فرزند ما در سنین بالاتر دیگران را قبول ندارد و دچار خودبینی شده و در برابر آموزش و یادگیری مقاوم می‌شود.

این روانشناس تأکید کرد بسیاری از والدین رفتارها و گفتارهای خاص مانند دست به سینه نشستن فرزند یا گفتن درخواست در گوش والدین را نشانه‌های تربیت می‌دانند. الزام به انجام رفتارها و گفتارهای خاص در کودکی، فریب‌کاری و گرفتن امتیاز به واسطه انجام این رفتارها را به فرزند ما آموزش می‌دهد و او دغل‌کاری، دروغگویی و ریاکاری را یاد می‌گیرد.

وی با اشاره به آثار شیک بودن گفت: کودکان تا چهار سالگی ذره‌ای به شیک بودن و ظاهر اهمیت نمی‌دهند؛ بنابراین زمانی که همواره آنها را به شیک بودن مجبور کنیم آنها را به سمت جلوه‌گری سوق می‌دهیم. این امر منجر به شکل‌گیری انتظارات بی‌پایان در فرزند، احساس کمبود و در نهایت رنج می‌شود.

حبشی خاطرنشان کرد: آثار الزام فرزندان به انجام رفتارهای دینی بسته به اینکه میزان فشار و سطح توقع والدین چقدر باشد به دو نتیجه می‌انجامد؛ اگر میزان فشار و سطح توقع والدین زیاد باشد، فرزند در آینده دین‌ستیز می‌شود و اگر فشار متوسط و سطح توقع زیاد باشد، فرزند ما در آینده دین‌گریز می‌شود.

ابزارهای صحیح تربیت فرزند

این متخصص حوزه جوانان و خانواده در ادامه به اصول و پایه‌های درست تربیت و ابزارهای آن اشاره کرد و افزود: مهر مادری و پدری از جمله مهم‌ترین ابزارهای تربیت است که اندازه و نقش مهر مادری بیشتر است. متأسفانه هم‌اکنون پدران در خانه نماد مهر نیستند بلکه نماد ترس و تهدید فرزندان هستند؛ در حالی که پیامبر اکرم(ص) همواره بر محبت مردان به همسر و فرزندان خود تأکید داشتند. خداوند این مهر را در وجود مادر و پدر قرار داده اما چون می‌خواهیم فرزند خود را مطیع محض بار بیاوریم، این مهر را از او سلب می‌کنیم، او را در آغوش نمی‌گیریم و او را نمی‌بوسیم.

وی شخصیت را دیگر ابزار تربیت درست فرزند دانست و ادامه داد: توانمندی انجام کار و حق رأی به انسان‌ها شخصیت می‌بخشد. کودکان ما ملتمس توانستن هستند و مکرراً از والدین می‌خواهند اجازه دهند خودشان کارهای خود را انجام دهند اما والدین این اجازه را به فرزند خود نمی‌دهند و در واقع به او می‌گویند نمی‌توانی. از طرف دیگر به فرزندان خود حق رأی نمی‌دهیم و اجازه نمی‌دهیم شخصیت او شکل بگیرد.

حبشی آزادگی به معنای روح وسیع را ابزار دیگری برای تربیت صحیح فرزند دانست و گفت: فرزندان ما روح وسیع دارند که ما والدین آن را از آنها سلب می‌کنیم.

این روانشناس با اشاره به دیگر ابزار تربیت صحیح بیان کرد: شناخت به معنای قدرت تحلیل، توانمندی سنجش، ابزار ارزیابی و قابلیت گزینش و انتخاب است. گاهی چون یک وسیله برای فرزندمان خطر دارد به او درباره آن شناخت هم نمی‌دهیم.