تراژدی در مزینو

سحرگاه روز چهارشنبه، قطار مسافربری مشهد - یزد، از ریل خارج شد. در اثر این حادثه و براساس آخرین آمار‌های اعلامی از سوی اورژانس کشور، ۲۱ نفر از مسافران جان خود را از دست دادند و ۸۶ نفر نیز مصدوم شدند که چهار نفر آن‌ها تبعه خارجی هستند. در این بین، هویت برخی اجساد نیز قابل شناسایی نیست.

به گزارش جام جم آنلاین، سه‌شنبه ساعت ۱۹ و ۲۰ دقیقه عصر، قطار شماره ۶۸۱ مشهد- یزد با ۱۰ واگن، ۳۴۸مسافرش را سوار کرد تا برای حرکت آماده شو‌د. همه در کوپه‌های خود نشستند و قطار آماده حرکت شد، غافل از این‌که مصیبتی بزرگ در انتظار مسافران قطار بود و برخی از آن‌ها طلوع خورشید چهارشنبه صبح را به چشم نخواهند دید. سحرگاه روز چهارشنبه بود و بعضی از مسافران خواب و بعضی دیگر بیدار بودند. تیک‌تاک عقربه‌های مرگبار ساعت به لحظه حادثه نزدیک می‌شد. ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه بامداد بود که ناگهان قطار با صدای وحشتناکی زیر و رو شد. انگار که قیامت به‌پا شده است. صدای جیغ و فریاد و گریه از همه‌جا به گوش می‌رسید. هیچ‌کس درست نمی‌دانست چه اتفاقی افتاده و مسافران به فکر نجات جان خود و خانواده‌شان بودند.

علی رضایی، یکی از مسافران قطار مرگ که ۳۷ ساله است، درباره لحظه وقوع حادثه به خبرنگار جام‌جم گفت: «ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه صبح چهارشنبه بود که نمازم را در ایستگاه عباس‌آباد - طبس خواندم و بعد هم دراز کشیدم. در همان بازه زمانی، لکوموتیوران عوض شد و راننده لکوموتیو دیگری به جای او نشست که پس از جایگزینی او، سرعت قطار هم زیاد شد. بعد از مدتی، ناگهان قطار به‌شدت با شیء سختی برخورد کرد و واژگون شد. آن لحظه، چون هوا تاریک بود، متوجه نشدیم قطار با چه چیزی برخورد کرده است. شدت حادثه به‌حدی بود که شیشه‌های قطار شکست و برخی از مسافران به بیرون پرتاب شدند. یکی از کسانی که به بیرون از قطار پرتاب و فوت شد، یک مرد ۵۶ ساله و هم‌کوپه‌ای ما بود که متاسفانه جانش را از دست داد. در حال حاضر هم در بیمارستان طبس بستری هستم و همراه من بیماران بدحال بسیاری نیز در بیمارستان هستند. پای چپ من ضرب دیده و منتظر عکسبرداری هستم و مشخص نیست چه زمانی مرخص می‌شو‌م، اما امیدوارم زودتر این اتفاق بیفتد، چون طبس امکانات درمانی چندانی در اختیار ندارد و در یزد به امکانات پزشکی بهتری دسترسی داریم.»

برخی از خانواده‌ها می‌گویند بیشتر مسافران قطار از اهالی یزد بودند و برخی مسافران پس از وقوع حادثه ناپدید شده‌اند. یکی از بستگان مسافران قطار به جام‌جم گفت: «دو نفر از مسافران این قطار، یک زن و شوهر بودند که از اقوام ما هستند. ما مطمئن هستیم هردوی آن‌ها سوار قطار شدند، اما پس از حادثه، شوهرش به بیمارستان منتقل شد و از همسرش هیچ خبری نیست. حتی نمی‌دانیم زخمی یا فوت شده است. خانواده او به‌شدت نگران هستند و نمی‌دانند چه بلایی سر دخترشان آمده است.»

سید ابوالفضل حقانی، یکی از خبرنگاران محلی و شاهد حادثه که در محل حضور داشت نیز به جام‌جم گفت: «شب حادثه، گرد و خاک وتوفان شدیدی در مسیر وجود داشت و ماسه‌ها روی ریل را پوشانده بود. بیل مکانیکی هم همان لحظه، ماسه‌روبی می‌کرده تا در حرکت قطار‌ها خللی ایجاد نشود. از طرف دیگر، ریل قطار انحنا داشته و لکوموتیوران هم دید کافی به ریل نداشته، بیل مکانیکی هم در میان گرد و خاک مشغول کار کردن بود که ناگهان قطار که به اعلام برخی، سرعت بالایی هم داشته است به‌شدت با بیل مکانیکی برخورد کرده و از ریل خارج شده است. تا لحظه‌ای که من در محل حادثه بودم، ۱۸ جسد از محل خارج شد که حدود ۹ جسد قطعه‌قطعه شده بود. ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه صبح بود که نیرو‌های امدادی شامل هلال‌احمر، آتش‌نشانی، اورژانس و حتی اورژانس هوایی از شهر‌های مختلف مانند طبس، گناباد، بشرویه، فردوس، بیرجند، یزد و بهاباد در محل حاضر شدند. باتوجه به شدت حادثه، احتمال افزایش قربانیان وجود دارد. تعدادی از واگن‌های قطار هم واژگون شد که جرثقیل سنگین با تاخیر برای جابه‌جایی واگن‌ها به محل آمد.»

او در مورد وضعیت روحی مسافران سانحه‌دیده ادامه داد: «مسافران شرایط روحی بسیار ناگواری داشتند و به دلیل این‌که عزیزان‌شان لای تکه‌پاره‌های آهن گرفتار شده بودند، اضطراب شدیدی داشتند. همین مساله باعث شد تا با مهماندار و لکوموتیوران درگیر شوند که این درگیری با حضور نیرو‌های انتظامی تمام شد.»

حسین طباطبایی ندوشن، مدیر روابط‌عمومی اورژانس یزد نیز درباره اقدامات اورژانسی انجام‌شده در سانحه برخورد قطار مشهد- یزد به جام‌جم توضیح داد: «پس از اطلاع مرکز اورژانس یزد از حادثه، هشت کد امدادی آمبولانس و دو بالگرد متعلق به اورژانس و هلال‌احمر یزد به محل حادثه اعزام شد، همچنین ۱۰ تیم هلال‌احمر یزد هم پس از انجام هماهنگی‌های لازم در منطقه حاضر شدند. دکتر دهقان، رئیس اورژانس یزد نیز به محض اطلاع از حادثه با بالگرد به محل اعزام شد تا در جریان خدمات ارائه‌شده به مسافران سانحه‌دیده قرار گیرد».

علی مزاری‌مقدم، امدادگری است که روایتی دست اول از سانحه واژگونی قطار دارد. او یکی از مسافران قطار بود که با وجود جراحت‌های ناشی از این سانحه تا قبل از حضور امدادگران هلال‌احمر و اورژانس به کمک مصدومان حادثه پرداخت. «از شهر طبس سوار قطار شدم. قطار از مشهد حرکت کرده بود و به سمت یزد می‌رفت. حدود ساعت ۵ و ۱۵ دقیقه صبح در ایستگاه عباس‌آباد توقف کرد تا مسافران نماز صبح بخوانند. بعد از ۱۰ دقیقه قطار شروع به حرکت کرد. اغلب مسافران خواب بودند. من هم خواب‌وبیدار بودم. سرعت قطار زیاد بود که ناگهان ضربه‌ای احساس کردم. به خودمان که آمدیم واگن از ریل خارج شده بود و دیگر کسی روی صندلی نبود و براثر ضربه مسافران به اطراف و تعدادی نیز به بیرون از قطار پرت شده بودند. به‌سختی خودم را به بیرون از واگن رساندم. شن بلند شده بود و به‌سختی می‌شد جلوی خود را دید. خودم از امدادگران هلال‌احمر هستم و می‌دانم در حوادث، لحظات اولیه، طلایی است و امدادرسانی در این دقایق می‌تواند باعث کاهش تعداد قربانیان شود. سریع با هلال‌احمر و پلیس تماس گرفتم و حادثه را گزارش دادم. بعد هم با کمک دیگر مسافران که آسیب جدی ندیده بودند، سراغ مصدومان سانحه رفتیم.»

براثر سرعت بالای قطار و ترمز ناگهانی، واگن‌ها بعد از خارج شدن از ریل به اطراف پرت و تعدادی از مسافران هم زیر واگن‌ها گرفتار شده بودند. مزاری‌مقدم ادامه داد: «صحنه‌های تلخی را در این عملیات دیدم. برخی مسافران قطع‌عضو شده بودند و پیکر تعدادی دیگر زیر واگن‌ها مانده بود و نمی‌شد با دست واگن‌ها را بلند کرد و آن‌ها را بیرون کشید. واگن اول که واژگون می‌شود، مسافران به بیرون پرت شده و بعد واگن دوم روی آن‌ها افتاده بود. تعدادی از اجساد براثر ضربه و فشار به زیر خاک رفته بودند و آن‌ها را از زیر خاک بیرون کشیدیم. اغلب قربانیان زن‌وکودک بودند. خانمی که از اقوامم بود نیز در این سانحه همراه فرزندش جان‌باخت. در آن ساعت اغلب مسافران خواب بودند. اگر این سانحه چند ساعت دیرتر رخ می‌داد شاید تعداد قربانیان کمتر بود. تا شعاع یک کیلومتری محل سانحه مصدوم و فوتی دیده می‌شد. حدود نیم‌ساعت بعد امدادگران رسیدند و مصدومان را به بیمارستان انتقال دادند.»

محمد‌باقر محمدی، معاون عملیات سازمان امداد و نجات درباره عملیات امدادگران هلال‌احمر برای کمک به مصدومان گفت: پس از اعلام حادثه به هلال‌احمر، ابتدا تیم‌های شهرستان طبس و بعد از آن تیم‌هایی از استان‌های یزد و اصفهان با خودروی نجات راهی محل شدند. در مجموع ۲۲ تیم عملیاتی در محل سانحه حاضر شدند. سه فروند بالگرد همراه ست‌های نجات به محل اعزام شدند. وی افزود: برای انتقال واگن‌ها و جست‌وجوی زیر آن، نیاز به جرثقیل سنگین بود که تیم‌های امدادی در محل باقی مانده و بعد از بررسی زیر واگن‌ها و اطمینان از این‌که مصدوم یا فوتی در محل باقی نمانده، حدود ساعت ۱۶و۳۰ دقیقه به عملیات پایان دادند.

به دستور رئیس‌جمهور و تایید وزیر کشور به احترام جان‌باختگان حادثه قطار مشهد ــ یزد و ابراز همد‌ردی با خانواده آن‌ها امروز پنجشنبه ۱۹خرداد در یزد عزای عمومی اعلام شد.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور هم ضمن تکذیب تروریستی بودن حادثه قطار مشهد - یزد گفت: تروریستی بودن این حادثه محتمل نیست و صحت ندارد.

پس از وقوع سانحه برای قطار مشهد یزد گمانه‌زنی‌ها درباره علت آن آغاز شد و راننده بیل مکانیکی و لکوموتیوران در اظهار نظر اولیه مقصر اعلام شدند.

اسماعیلی، رئیس کمیسیون عالی سوانح اعلام کرد: «علت بروز این حادثه، وجود بیل مکانیکی در کنار خط ریلی و بی‌دقتی در کارگاه بازسازی خط بوده که سبب بروز حادثه شده است. اعلام جزئیات دقیق‌تر از علت وقوع این حادثه نیاز به بررسی بیشتر و دقیق‌تر دارد، اما بیل مکانیکی که در کنار خط بوده، در برخورد با قطار باعث واژگونی واگن‌های آن شده است.»

این در حالی است که رئیس انجمن شرکت‌های حمل و نقل ریلی مسافری، بی‌دقتی لکومتیوران و تنظیم نبودن فاصله قطار با ریل را از علت‌های اصلی وقوع حادثه اعلام کرد و گفت: «در حادثه ریلی (مشهد - یزد) بی‌دقتی لکومتیوران مشخص است، چرا که با وجود آن‌که عملیات بازسازی خط وجود داشته، اما فاصله قطار با ریل تنظیم نشده بود و این قطار، اولین قطاری بوده که روز چهارشنبه از این خط عبور کرده است. به طور معمول در کنار خط، همواره بالاس و تراورس تعویض می‌شده و اگر لکومتیوران در این حادثه ترمز نمی‌کرد، شاهد عبور قطار از کنار بیل مکانیکی بودیم و حادثه‌ای هم در این مسیر رخ نمی‌داد، اما باید منتظر بود تا اطلاعات دقیق‌تری ارائه شود.»

البته احمد وحیدی، وزیر کشور دیروز همزمان با بازدید از محل حادثه قطار قطار مشهد - یزد درباره مقصر این سانحه گفت: «در این منطقه به علت وضعیت آب و هوایی، اغلب فعالیت‌ها شب‌ها انجام می‌شود و طبق این روال، شرکت‌های پیمانکاری تا ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه بامداد مشغول انجام عملیات عمرانی بودند. بیل مکانیکی علت اصلی حادثه بوده که اول به لکومتیو برخورد کرده و در مراحل بعدی به واگن‌ها اصابت کرده است، در اثر برخورد شیشه‌های جلوی لکومتیو دچار مشکل می‌شود که این امر سبب ترمز لکومتیوران شده و این حادثه رقم می‌خورد. علت حادثه خطای انسانی از طرف راننده بیل مکانیکی بوده، اما سایر ابعاد حادثه نیز باید بررسی شود. بی‌تردید پس از بررسی کمیسیون سوانح با عوامل مقصر برخورد خواهد شد و تا آن زمان، رسانه‌ها و مسوولان امر باید از هرگونه گمانه‌زنی خودداری کنند.»

این در حالی بود که رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی هنگام بازدید از محله حادثه گفت: «بعد از تعطیلی کارگاه، دو قطار باری از مسیر عبور کرده‌اند و قطار سوم که قطار مسافربری مشهد به یزد بوده، دچار سانحه شده است. آنچه به طور کلی مشخص است، خطای انسانی است که بیشتر هم از سمت راننده بیل بوده، اما چرا، چگونه و به چه علت، بررسی دقیق آن در حال انجام است.»

محمد غمخوار و لیلا حسین‌زاده - گروه حوادث / روزنامه جام جم