به گزارش
جام جم آنلاین به نقل از ایرنا، چاقی و اضافه وزن معضلی است که با ماشینی شدن فعالیتها و گسترش شهرنشینی رو به افزایش است. طبق گفته کارشناسان شمار افراد چاق در ایران از سال ۱۹۸۰/ ۱۳۵۹ تاکنون ۵.۵ برابر و تعداد افراد دارای اضافه وزن ۳.۵ برابر شده است. در کنار عوارضی که چاقی و اضافه وزن به همراه دارد و سلامت افراد را تهدید میکند، این موضوع بر روح و روان آنها نیز تاثیرات مخربی میگذارد.
در همین خصوص پیمان دوستی روانشناس، روز پنجشنبه در گفتگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه ایرنا توضیح داد: تحقیقات نشان میدهد، بیشتر افراد دارای اضافه وزن یا چاق، به طور کلی با دو نگرانی اساسی یکی نگرانی مربوط به تصویر بدنی خود و دیگری نگرانی نسبت به سلامتی دست و پنجه نرم میکنند.
وی تصریح کرد: در همین رابطه از بهمن ماه ۹۸ تاکنون، بنده و همکارانم، مطالعاتی را در خصوص افراد دارای اضافه وزن و چاق انجام دادیم. آنچه بیشتر از هر چیز دیگری در این خصوص جلب توجه میکرد، ناتوانی اغلب آنها در تغییر سبک زندگی شان و بهبود کیفیت آن بود.
این روانشناس ادامه داد: تحقیقات روی این افراد نشان میداد، آنها عمیقا به دنبال کاهش وزن بودند، اما بیشتر تلاش هایشان با شکست روبرو میشد. چراکه این افراد به دلیل شرم از تصویر بدنی خود، خودکارآمدی شان را در موقعیتهای مختلف از دست میدهند.
دوستی در تعریف شرم از تصویر بدنی و خودکارآمدی گفت: شرم از تصویر بدنی، یعنی اینکه فرد از تصویر بدنی خود خجالت میکشد و سعی میکند به نوعی خود را از نگاه دیگران پنهان کند. یعنی به محلی که مورد قضاوت دیگران قرار میگیرد، نمیرود یا طوری لباس میپوشد که بدنش مشخص نباشد.
وی اضافه کرد: عدم خودکارآمدی نیز به این معنی است که فرد در شرایطی که باید رفتارهای موثر و کارآمد از خود نشان دهد و مناسب آن موقعیت رفتار کند، انجام نمیدهد.
این روانشناس با بیان اینکه در تمام مصاحبه هایمان با افراد چاق به یک نقطه مشترک رسیدیم، خاطرنشان کرد: تجربیات شرم آور دوران کودکی از جمله سرزنش و انتقاد والدین، سرزنش و تمسخر گروه همسالان یا معلمان، تمسخر توسط اطرافیان یا حتی تبلیغات رسانهها برای اندام ایده آل و... همه و همه در شکل گیری شرم از تصویر بدنی این افراد از خودشان نقش داشته است.
وی تصریح کرد: ناگفته نماند هر چقدر شرم از تصویر بدنی افراد بیشتر باشد، خودکارآمدی کمتری نسبت به سبک زندگی موثر بر وزنشان خواهند داشت.
دوستی با اشاره به اینکه من و همکارانم در یک مطالعه که مقاله آن به زودی منتشر میشود، به بررسی رابطه بین شرم از تصویر بدنی و خودکارآمدی سبک زندگی موثر بر وزن پرداختیم، افزود: یافتههای ما نشان داد، شرم از تصویر بدنی رابطه معکوسی با تمام ابعاد خودکارآمدی سبک زندگی موثر بر وزن مثل خودکارآمدی هنگام هیجانهای منفی، خودکارآمدی هنگام در دسترس بودن غذا، خودکارآمدی هنگام فشار اجتماعی، خودکارآمدی هنگام ناراحتی جسمانی و خودکارآمدی هنگام فعالیتهای مثبت دارد.
وی اظهار داشت: سبک زندگی موثر بر وزن شامل چند پارامتر است. برای مثال وقتی هیجان منفی داریم یا غمگین و مضطرب هستیم، چقدر خودکارآمدیم یا وقتی بشقاب غذا مقابلمان است چقدر میتوانیم جلوی خودمان را نگه داریم و بیش از حد نخوریم یا وقتی تحت فشار اجتماعی هستیم یا ناراحت میشویم چقدر میتوانیم جلوی خودمان را بگیریم و پرخوری نکنیم.
دوستی با بیان اینکه مطالعه دیگر ما که در پاییز و زمستان سال ۹۹ انجام شد، نشان داد که جلسات درمان گروهی روانشناختی میتواند به کاهش شرم از تصویر بدنی و نارضایتی از بدن افراد دارای اضافه وزن یا چاق کمک کند، اظهار داشت: همچنین ما متوجه شدیم که در پایان جلسات گروه درمانی، افراد ضمن انجام فعالیتهای فیزیکی بیشتر، خود تنظیمی بهتری در خوردن و دنبال کردن فعالیتهای روزمره خود داشتند.
این روانشناس خاطرنشان کرد: امروز ما فرض میکنیم، انجام مداخلات روانشناختی که شرم از تصویر بدنی افراد دارای اضافه وزن یا چاق را کاهش دهد، میتواند با افزایش خودکارآمدی سبک زندگی موثر بر وزن در ارتباط باشد. با این حال، برای تایید یا رد این فرضیه نیاز به مطالعههای بیشتر هست و امیدواریم که در آینده نزدیک بتوانیم چنین مطالعاتی را دنبال کنیم.