قبای دانش بر تن سبز مازندران

مبارزه با بی‌ سوادی نیازمند یک عزم ملی و هماهنگی و همکاری متولیان امر در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است.

امر سوادآموزی بازماندگان تحصیل بیش از 40سال است که با جدیت در ایران دنبال می‌شود و آمار کمی و کیفی خوبی دراین‌خصوص به‌دست آمده است؛ یکی از این آمارها مربوط به استان مازندران است که امروز درصدر فهرست استان‌های باسواد کشور نشسته است.

آغاز صدرنشینی مازندران در حوزه سوادآموزی به یکی دوسال پیش برمی‌گردد، زمانی که تقی‌نیا، معاون سوادآموزی آموزش و پرورش مازندران گفت: مازندران دارای رتبه نخست باسوادی در کشور است و براساس آخرین برآورد سازمان نهضت سوادآموزی در سال97 حدود  98.40 درصد جمعیت استان باسواد هستند و مازندران جزو استان‌های برتر در محدوده سنی 10 تا 49 سال است.

پس از انقلاب اسلامی ایران در 22بهمن57، موج سوادآموزی که ریشه در آموزه‌های دینی و سیره نبوی داشت، شکلی نو به خود گرفت و در کمتر از یک‌سال بعد در 7دی‌58 با تشکیل سازمانی به نام نهضت سوادآموزی توسط بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی تلاش شد ایران به مدرسه تبدیل شود و کسی از حداقل‌های سواد خواندن و نوشتن باز نماند.

امروز و در استان مازندران با گذشت چهار دهه از عمر انقلاب، برنامه‌ریزی هماهنگ و همکاری حوزه معاونت آموزش ابتدایی اداره‌کل آموزش‌وپرورش مازندران و معاونت سوادآموزی این اداره‌کل، اوضاع را در مسیر مطلوب تغییرداده به شکلی که مازندران در صدر استان‌های باسواد کشور نشسته است.

کسب این رتبه برای استان مازندران به‌ویژه در شرایطی که در برخی استان‌ها هنوز آمار بازماندگان از تحصیل زیاد و نرخ بی‌سوادی بالاست و کودکان زیادی به دلایل مختلف و عمدتا مالی از رفتن به مدرسه باز می‌مانند، افتخار بزرگی است و حکایت از تلاش مدیران، اهالی فرهنگ و آموزش‌دهندگان به موازات و هماهنگ با هم دارد.

بررسی ما از چگونگی کسب این رتبه توسط آموزش‌وپرورش مازندران حکایت از کار و فعالیت در سه حوزه و با استفاده از ظرفیت چند دستگاه اجرایی دارد. اداره‌کل آموزش‌وپرورش مازندران در گام نخست، اقدام به انسداد کامل مبادی بی‌سوادی کرد به‌این‌صورت‌که هیچ لازم‌التعلیمی نباید از تحصیل و حضور در کلاس درس باز بماند.

برابر قوانین و مصوبات شورای آموزش‌وپرورش استان و شورای‌عالی آموزش‌وپرورش و با همکاری نزدیک بین ثبت‌‌احوال و فرمانداری‌ها همه کودکان و نوآموزان حتی نوآموزانی‌ که فاقد شناسنامه هستند نباید از حضور در کلاس درس و تعلیم محروم بمانند.

در گام بعدی با به کار گرفتن آموزش‌دهندگان نهضت سوادآموزی و تعیین مبالغی به‌عنوان جایزه در قبال باسوادکردن هر یک بی‌سواد به صورت رایگان اقدام به باسوادکردن بی‌سوادان بین 10تا49سال کرد.
در گام سوم نیز با کمک گرفتن از ابزار رسانه، گام‌های بلندی در فرهنگ‌سازی در این مسیر برداشت تا جایی‌که افرادی از بی‌سوادان مطلق در این استان، امروز به مشاغل معلمی، وکالت و استادی دانشگاه رسیده‌اند.

تلاش ما و همت مردم

مدیرکل آموزش‌وپرورش مازندران دراین‌باره می‌گوید: کسب رتبه نخست باسوادی در کشور در سایه چند سال تلاش به دست آمد و ما این تلاش را در چند بخش جداگانه پیگیری می‌کنیم.

علیرضا سعدی‌ پور با اشاره به انسداد مبادی بی‌سوادی می‌افزاید: برابر مصوبات شورای آموزش‌وپرورش استان و با همکاری خوبی که با اداره‌کل ثبت‌احوال داریم، افراد واجد شرایط ورود به مدرسه را شناسایی می‌کنیم و اگر نام فردی که به شش و هفت سال کامل رسیده، وارد سیستم «سناد» -سامانه جامع دانش‌آموزی اداره‌کل آموزش‌وپرورش استان- نشود، حتما پیگیر می‌شویم تا ببینیم چه مشکلی ایجادشده که خانواده اقدام به نام‌نویسی نکرده‌اند؟

وی با اشاره به این‌که گاهی خانواده مهاجرت می‌کنند یا فرزندشان را از دست می‌دهند و ما هم به وزارتخانه گزارش می‌دهیم، یادآور می‌شود که برابر قانون، تحصیل آموزش عمومی تا دیپلم حق هر شهروندی است و حتی خانواده هم اجازه ندارند این حق را از کودک خود سلب کنند.

سعدی‌پور با بیان این‌که استان مازندران امروز بالاترین نرخ انسداد بی‌سوادی در کشور را دارد،​ می‌گوید: به موازات انسداد مبادی بی‌سوادی، اقدام به جذب بزرگسالان بی‌سواد مطلق کردیم که توسط آموزش‌دهندگان با مشوق‌های مختلف انجام می‌شود.

به گفته این مقام مسؤول، آموزش بزرگسالان بی‌سواد و افراد جامعه هدف رایگان است و اقلامی مثل کتاب و لوازم‌التحریر را هم رایگان دریافت می‌کنند.

خوشبختانه با شرایط خوبی که برای سوادآموزی این قشر فراهم شده، تاکنون تعدادی از آنها موفق به گذراندن تحصیلات عالی دانشگاهی شده و در مشاغلی مانند معلمی و استادی دانشگاه مشغول به کار شدند.

مدیرکل آموزش‌وپرورش مازندران می‌گوید البته سوادآموزی بزرگسالان چندان راحت هم نیست و یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما در این حوزه این است که تقاضای بزرگسالان بی‌سواد بسیار پایین است و همان‌هایی هم که حاضر به تحصیل می‌شوند با تلاش و پیگیری آموزش‌دهندگان به این مسیر هدایت می‌گردند.

از جنگل تا کرسی دانشگاه

احمد اسفندیاری، از سوادآموزان شهرستان نکاست که با حضور در کلاس‌های سوادآموزی توانسته به مدارج بالای علمی برسد: «من به این دلیل که پدرم دامدار بود، تا نوجوانی به مدرسه نرفته بودم. در واقع همیشه آرزوی رفتن به مدرسه را داشتم اما به دلیل این‌که خارج از روستا و در مجاورت جنگل کار و زندگی می‌کردیم، امکان رفتن به مدرسه برایم فراهم نبود. حسرت رفتن به مدرسه و سوادآموزی اما همیشه در دلم بود. با این حسرت بزرگ شدم تا 13سالگی. از این سن تحصیل را با سوادآموزی شروع کردم و به دیپلم رسیدم. بعد هم موفق شدم لیسانس و فوق‌لیسانسم را بگیرم و در نهایت با اخذ مدرک دکترای حقوق فارغ‌التحصیل شوم.»

این مدرس دانشگاه در خصوص مسیر دشواری که پشت سر گذاشته هم به ما می‌گوید: «موانع زیادی را موفق شدم پشت‌سر بگذارم. یکی از آنها به‌دست‌آوردن دل پدرم برای درس‌خواندن بود. البته پدرم مخالف علم و سوادآموزی نبود اما دوست داشت در کنارش باشم و کمک‌حالش. به همین دلیل هم به کارهای پدر می‌رسیدم و توقعات و اوامر او را اطاعت می‌کردم، هم به درس‌هایم رسیدگی می‌کردم. همین موجب شد پدرم همراهی‌ام کند و مانع تحصیلم نشود. درمجموع من همه چیز را نشأت‌گرفته از لطف خدای متعال می‌دانم.»

اسفندیاری به فایده تحصیل حتی در سن بالا و از طریق نهضت سوادآموزی اشاره می‌کند و می‌گوید: «من 10 سال کارشناس حقوقی اداره کل استاندارد مازندران بودم و امروز هم وکیل و مدرس دانشگاه هستم. ضمن این‌که کار کشاورزی و دامداری خودم را هم دارم. توصیه‌ای هم برای جوانان دارم و این‌که اگر در تحصیل خود تلاش و توجه داشته باشند، دانش ‌آورده زیادی برای آنان خواهد داشت.»

ما را تشویق کنید

مریم آشفته، بانویی هنرمند و قدرتمند است که به‌رغم مشکلات جسمی و معلولیتی که دارد، از 14سالگی سوادآموزی را شروع کرده و امروز کارشناسی‌ارشد دارد و کارآفرین برجسته مرکز مازندران است.

آشفته درباره مسیر دشواری که طی کرده به ما می‌گوید: «من همیشه آرزو داشتم به مدرسه بروم اما معلولیت مانع این می‌شد تا این‌که در 14سالگی از مسیر سوادآموزی شروع کردم و به دیپلم رسیدم. من با عشق به دانایی، سوادآموزی را شروع کردم؛ کاری که برای یک دختر معلول آسان نبود اما به‌هرحال موفق شدم به کارشناسی‌ارشد برسم. توقع من این است که مدیران از افرادی مثل من حمایت کنند و متوجه باشند اگر جامعه ببیند از فردی مثل من پس از باسواد شدن حمایت می‌شود، بسیاری از بی‌سوادان به‌ویژه زنان میانسال بیش از پیش تشویق خواهند شد.»

محمدباقر محسنی - جام‌جم مازندران