پیامدهای هدایت و آثار آن

به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از ویکی فقه؛هدايت شدن به صراط مستقیم از جانب خداوند، موجب شايستگى رسيدن به مقام نبوّت و دريافت كتاب هستند.

شايستگى نبوّت‌

«وتِلكَ حُجَّتُنا ءاتَينها ابرهيمَ‌ ... • ووهَبنا لَهُ اسحقَ ويَعقوبَ كُلًّا هَدَينا ونوحًا هَدَينا مِن قَبلُ ومِن ذُرّيَّتِهِ داوودَ وسُلَيمنَ وايّوبَ ويوسُفَ وموسى‌ وهرونَ‌ ... • وزَكَرِيّا ويَحيى‌ وعيسى‌ والياسَ‌ ... ء واسمعيلَ واليَسَعَ ويونُسَ ولوطًا ... • ومِن ءاباهِم وذُرّيتِهِم واخونِهِم واجتَبَينهُم وهَدَينهُم الى‌ صِرطٍ مُستَقيم • ذلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهدى بِهِ مَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ‌ ... • اولكَ الَّذينَ ءاتَينهُمُ الكِتبَ والحُكمَ والنُّبُوَّةَ ...؛

اينها دلايل ما بود كه به ابراهيم عطا كرديم. ... و اسحاق و يعقوب را به او (ابراهيم‌) بخشيديم؛ و همه را هدايت كرديم؛ و نوح را نيز پيش از آن (ها) هدايت نموديم؛ و از فرزندان او، داود و سليمان و ايوب و يوسف و موسى وهارون را (هدايت كرديم)؛ ... و همچنين زكريا و يحيى و عيسى و الياس را؛ ... و اسماعيل و اليسع و يونس و لوط را هدايت كرديم ... و از پدران و فرزندان و برادران آنها افرادى را برترى بخشيديم و آنان را برگزيديم و به راه راست، هدايت نموديم. اين، هدايت خداست؛ كه هر كس از بندگان خود را بخواهد با آن راهنمايى مى‌كند. ... آنها كسانى هستند كه كتاب آسمانى و حكم و نبوّت به آنان داديم....»

صبر

از آثار هدایت، صبر است.

← صبر در امور تبلیغی

صبر در امور تبليغى و دعوت دينى، از آثار هدايت يافتگى:

«ادعُ الى‌ سَبيلِ رَبّكَ بِالحِكمَةِ والمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وجدِلهُم بِالَّتى هِىَ احسَنُ انَّ رَبَّكَ هُوَ اعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ وهُوَ اعلَمُ بِالمُهتَدين • واصبِر وما صَبرُكَ الّا بِاللَّهِ ولا تَحزَن عَلَيهِم ولا تَكُ فى ضَيقٍ مِمّا يَمكُرون؛

با حكمت و اندرزِ نيكو، به راه پروردگارت دعوت نما؛ و با آنها به روشى كه نيكوتر است، استدلال و مناظره كن. پروردگارت، از هر كسى بهتر مى‌داند چه كسى از راه او گمراه شده است؛ و او هدايت‌يافتگان را بهتر مى‌شناسد. شكيبايى كن، و شكيبايى تو فقط براى خدا و به توفيق خدا باشد؛ و بخاطر كارهاى آنها، اندوهگين و دلسرد مشو؛ و از توطئه‌هاى آنها، در تنگنا قرار مگير.»

← صبر بر مصیبت

صبر بر مصيبتها و گرفتاريها، از پيامدهاى هدايت‌يافتگى:

«ولَنَبلُوَنَّكُم بِشَى‌ءٍ مِنَ الخَوفِ والجوعِ ونَقصٍ مِنَ الامولِ والانفُسِ والثَّمَرتِ وبَشّرِ الصبِرين • الَّذينَ اذا اصبَتهُم مُصيبَةٌ قالوا انّا لِلَّهِ وانّا الَيهِ رجِعون • اولكَ عَلَيهِم صَلَوتٌ مِن رَبّهِم ورَحمَةٌ واولكَ هُمُ المُهتَدون؛

به يقين همه شما را با امورى همچون ترس، گرسنگی و كاهش در مالها و جانها و ميوه‌ها آزمایش مى‌كنيم؛ و بشارت ده به صابران. همان كسانى كه هر گاه مصيبتى به ايشان مى‌رسد، مى‌گويند: ما از آنِ خداييم؛ و به سوى او بازمى‌گرديم. آنها كسانى هستند كه الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده؛ و آنانند هدايت‌يافتگان.»

گريه‌

برخوردارى از هدايتها، مستلزم گریه در پيشگاه الهى:

«اولكَ الَّذينَ انعَمَ اللَّهُ عَلَيهِم مِنَ النَّبيّينَ مِن ذُرّيَّةِ ءادَمَ ومِمَّن حَمَلنا مَعَ نوحٍ ومِن ذُرّيَّةِ ابرهيمَ واسرءيلَ ومِمَّن هَدَينا واجتَبَينا اذا تُتلى‌ عَلَيهِم ءايتُ الرَّحمنِ خَرّوا سُجَّدًا وبُكيّا؛

آنها پيامبرانى بودند از فرزندان آدم، و از كسانى كه با نوح بركشتى سوار كرديم، و از دودمان ابراهيم و يعقوب، و از كسانى كه هدايت كرديم و برگزيديم، كسانى كه خداوند مشمول نعمتشان قرار داده بود، هنگامى كه آيات خداوند رحمان بر آنان خوانده مى‌شد به خاك مى‌افتادند، در حالى كه سجده مى‌كردند و گريان بودند.»

نجات از جهنّم‌

نجات از عذاب جهنّم، رهين هدايت‌پذيرى اختيارى در دنیا:

«ولَو شِئنا لَأتَينا كُلَّ نَفسٍ هُدها ولكِن حَقَّ القَولُ مِنّى لَاملَانَّ جَهَنَّمَ مِنَ الجِنَّةِ والنّاسِ اجمَعين؛

و اگر مى‌خواستيم به هر انسانى هدايت لازمش را از روى اجبار بدهيم مى‌داديم؛ ولى من آنها را آزاد گذارده‌ام و سخن و وعده‌ام حق است كه دوزخ را از افراد بى‌ايمان و گنهكار از جنّ و انس همگى پر كنم!»

نجات از عذاب‌

پذيرش هدايت الهى، مايه مصون ماندن از عذاب قیامت:

۱. «مَنِ اهتَدى‌ فَانَّما يَهتَدى لِنَفسِهِ ومَن ضَلَّ فَانَّما يَضِلُّ عَلَيها ولا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزرَ اخرى‌ وما كُنّا مُعَذّبينَ حَتّى‌ نَبعَثَ رَسولا؛

هر كس هدايت شود، به نفع خود هدايت مى‌يابد؛ و آن كس كه گمراه گردد، به زيان خود گمراه مى‌شود؛ و هيچ گنهكارى بار گناه ديگرى را به دوش نمى‌كشد؛ و ما هرگز قومى را مجازات نخواهيم كرد، مگر آن‌كه پيامبرى مبعوث كنيم. (تا وظايفشان را بيان كند.)»

۲. «فَأتياهُ فَقولا انّا رَسولا رَبّكَ فَارسِل مَعَنا بَنى اسرءيلَ ولاتُعَذّبهُم قَد ججِئنكَ بِايَةٍ مِن رَبّكَ والسَّلمُ عَلى‌‌ مَنِ اتَّبَعَ الهُدى‌؛

به سراغ او برويد و بگوييد: ما فرستادگان پروردگار توييم؛ بنی‌اسرائیل را با ما بفرست؛ و آنان را شکنجه و آزار مكن؛ ما با نشانه و معجزه روشنى از سوى پروردگارت به سوى تو آمده‌ايم؛ و درود بر آن كس كه از هدايت پيروى كند!» گفته شده كه «سلام» در آيه به معناى مصون ماندن و سلامت از عذاب الهی است.

۳. «وقيلَ ادعوا شُرَكاءَكُم فَدَعَوهُم فَلَم يَستَجيبوا لَهُم ورَاوُا العَذابَ لَو انَّهُم كانوا يَهتَدون؛

و به آن عبادت‌کنندگان گفته مى‌شود: معبودهايتان را كه همتاى خدا مى‌پنداشتيد بخوانيد (تا شما را يارى كنند)! معبودهايشان را مى‌خوانند، ولى جوابى به آنان نمى‌دهند. و در اين هنگام عذاب الهى را با چشم خود مى‌بينند، و آرزو مى‌كنند اى كاش هدايت يافته بودند!»

نماز

اقامه نماز، از آثار و پيامدهاى هدايت:

۱. «الَّذينَ يُؤمِنونَ بِالغَيبِ ويُقيمونَ الصَّلوةَ ومِمّا رَزَقنهُم يُنفِقون • اولكَ عَلى‌ هُدًى مِن رَبّهِم واولكَ هُمُ المُفلِحون؛

همان كسانى كه به غیب (حقايقى كه از حس پوشيده و پنهان است‌) ايمان مى‌آورند و نماز را برپا مى‌دارند و از نعمتهايى كه به آنان روزى داده‌ايم انفاق مى‌كنند آنان بر طريق هدايت پروردگارشانند و رستگاران آنها هستند»

۲. «قُل انَدعوا مِن دونِ اللَّهِ ما لا يَنفَعُنا ولا يَضُرُّنا ونُرَدُّ عَلى‌ اعقابِنا بَعدَ اذ هَدنَا اللَّهُ كالَّذِى استَهوَتهُ الشَّيطينُ فِى الارضِ حَيرانَ لَهُ اصحبٌ يَدعونَهُ الَى الهُدَى ائتِنا قُل انَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الهُدى‌ وامِرنا لِنُسلِمَ لِرَبّ العلَمين • وان اقيموا الصَّلوةَ واتَّقوهُ وهُوَ الَّذى الَيهِ تُحشَرون؛

بگو: آيا غير از خدا، چيزى را بخوانيم و عبادت كنيم كه نه سودى به حال ما دارد، نه زيانى؛ و به اين ترتيب، به عقب برگرديم بعد از آن‌كه خداوند ما را هدايت كرده است؟! همانند كسى كه براثر وسوسه هاى شياطين، در روى زمين راه را گم كرده، و سرگردان مانده است؛ در حالى كه يارانى دارد كه او را به هدايت دعوت مى‌كنند و مى‌گويند: به سوى ما بيا! بگو: تنها هدايت خداوند، هدايت واقعى است؛ و ما دستور داريم كه تسليم پروردگار جهانيان باشيم. و نيز به ما فرمان داده شده به اين‌كه: نماز را برپاداريد؛ و از نافرمانى او بپرهيزيد؛ و تنها اوست كه به سويش محشور خواهيد شد.»

۳. «تِلكَ ءايتُ الكِتبِ الحَكيم • هُدًى ورَحمَةً لِلمُحسِنين • الَّذينَ يُقيمونَ الصَّلوةَ ويُؤتونَ الزَّكوةَ وهُم بِالأخِرَةِ هُم يوقِنون • اولكَ عَلى‌ هُدًى مِن رَبّهِم واولكَ هُمُ المُفلِحون؛

اين آيات كتاب حكيم است (كتابى پرمحتوا و استوار)! مايه هدايت و رحمت براى نيكوكاران است. همان كسانى كه نماز را برپا مى‌دارند، و زكات را مى‌پردازند و آنها به آخرت يقين دارند. آنان بر طريق هدايت پروردگارشانند، و آنانند رستگاران.»

۴. «عَبدًا اذا صَلّى‌ • ارَءَيتَ ان كانَ عَلَى الهُدى‌؛

بنده‌اى را هنگامى كه نماز مى‌خواند آيا مستحق عذاب الهى نيست به من خبر ده اگر اين بنده بر طريق هدايت باشد.»

وصول به صراط مستقيم‌

دستيابى و وصول موسی و هارون عليهماالسلام به صراط مستقیم، در پرتو هدايت‌هاى خداوند:

۱. «... وهَدَينهُم الى‌ صِرطٍ مُستَقيم؛

... و به راه راست، هدايت نموديم.»

۲. «ولَقَد مَنَنّا عَلى‌ موسى‌ وهرون • وهَدَينهُمَا الصّرطَ المُستَقيم؛

ما به موسى و هارون نعمت بخشيديم. و آن دو را به راه راست هدايت نموديم.»

يقين‌

یقین به قيامت، از آثار هدايت:

۱. «ذلِكَ الكِتبُ لارَيبَ فيهِ هُدًى لِلمُتَّقين • والَّذينَ يُؤمِنونَ بِما انزِلَ الَيكَ وما انزِلَ مِن قَبلِكَ وبِالأخِرَةِ هُم يوقِنون • اولكَ عَلى‌ هُدًى مِن رَبّهِم واولكَ هُمُ المُفلِحون؛

همان كسانى كه به غيب (حقايقى كه از حس پوشيده و پنهان است‌) ايمان مى‌آورند و نماز را برپا مى‌دارند و از نعمتهايى كه به آنان روزى داده‌ايم انفاق مى‌كنند و كسانى كه به آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پيش از تو بر پيامبران پيشين نازل گرديده ايمان مى‌آورند و به سراى ديگر يقين دارند آنان بر طريق هدايت پروردگارشانند و رستگاران آنها هستند»

۲. «رَبَّنا لا تُزِغ قُلوبَنا بَعدَ اذ هَدَيتَنا وهَب لَنا مِن لَدُنكَ رَحمَةً انَّكَ انتَ الوَهّاب • رَبَّنا انَّكَ جامِعُ النّاسِ لِيَومٍ لا رَيبَ فيهِ انَّ اللَّهَ لا يُخلِفُ الميعاد؛

راسخان در علم، مى‌گويند: پروردگارا! دلهايمان را، بعد از آن‌كه ما را هدايت كردى، از راه حق منحرف مگردان؛ و از سوى خود، رحمتى بر ما ببخش، زيرا تويى بخشنده! پروردگارا! تو مردم را براى روزى كه ترديدى در آن نيست، جمع خواهى كرد؛ زيرا خداوند از وعده خود تخلّف نمى‌كند. ما به تو و رحمت بى‌پايانت، و به وعده رستاخيز و قيامت (ايمان داريم.)»