روشی که مغزتان به شما دروغ می‌گوید

بیشتر تکنیک‌ها و مشاورهای تصمیم‌گیری روی عنصر دوم تمرکز دارند و به شما نکاتی درباره چگونگی بررسی ارزش تصمیم‌های جایگزین و هوشمندان پیدا کردن انتخاب‌های بهتر تاکید دارند.

شاید شما تصور کنید واقعیت‌ها به طور طبیعی از خودشان مراقبت می‌کنند و شما با چشم و گوش و مغز خود، آن‌ها را دریافت می‌کنید و چیزهایی که لازم است را می‌دانید.

متاسفانه، این فرض اصلاً درست نیست و نمی‌شود آن را قطعی دانست. کتاب جدید دانشگاه روان‌شناسی ویرجیانا به نام «Perception: How Our Bodies Shape Our Minds» تمام روش‌هایی که مغزتان به شما دروغ می‌گوید یا حقایق را طور دیگری نشان می‌دهد؛ شرح داده است.

مغز ما براساس آنچه درک می‌کنیم و دریافت‌های جسمی، خلق و خو و شرایط زندگی، ممکن است واقعیت‌ها را تغییر دهد.

در ادامه می‌خواهیم چند مثال و موردی که ذهنمان سرمان کلاه گذاشته است را از کتاب فوق مرور کنیم تا متوجه شویم ذهنمان بیشتر از آنچه که تصور می‌کنیم دروغ‌گو است:

۱- وقتی خسته هستید؛ همه‌چیز دورتر می‌شود

فاصله‌ها بخشی از واقعیت‌ها هستند و فرضی و توهم یا عقاید ما را شکل نمی‌دهند. سوال «چقدر فاصله دارد؟» کاملا عینی و درست است و یک پاسخ مشخص واقعی دارد.

اما مغز ما روی حدس‌ها و تخمین‌های ما درباره یک اندازه کوتاه اثر می‌گذارد و تجربه‌های منطقی را زیر سوال می‌برد. حتی احساسات ما نیز روی تخمین‌های ما و محاسباتمان تاثیرگذار هستند.

محققان دریافتند اگر چاق یا خسته باشید؛ مسافت‌ها دورتر به نظر می‌رسند.» عکس این قضیه هم صادق است. اگر تصور می‌کنید رسیدن به چیزی آسان است؛ فاصله‌ها نزدیک‌تر یا در دسترس‌تر از واقعیت به نظر می‌رسند.

اگر چیزی در دست داشته باشید که دامنه دسترس‌پذیری شما را افزایش می‌دهد؛ همه‌چیز به شما نزدیک‌تر می‌شود.

۲- غذا باعث خوبی و مودبی بیشتر شما می‌شود

تحقیقات نشان می‌دهد قضات در هنگام گرسنگی، مهربانی و خوبی کمتری دارند. به همین خاطر، یک باور قدیمی در میان مردم است که برای شنیدن حکم دادگاه یا صدور رای، بهتر است پس از نهار سراغ یک قاضی بروید.

همین‌طور مطالعات دیگری نشان می‌دهد افرادی که یک لیوان شربت بزرگ و شیرین نوش جان کرده باشند؛ بیشتر به دیگران کمک می‌کنند. کودکانی که صبحانه خوردند؛ در مدرسه عملکرد بهتری دارند و مشکلات رفتاری کمتری خواهند داشت.

«گرسنگی» یک واقعیت در زندگی است که روی تصمیمات خود تاثیرگذاری زیادی دارد.

۳- وقتی غمگین هستید؛ همه‌چیز سخت‌تر است

فقط گرسنگی نیست که روی بینش ما نسبت به محیط اطراف تاثیرگذار است؛ احساسات دیگر از جمله غم و ناراحتی هم تغییرات قابل توجهی روی درک واقعیت‌ها دارند.

به عنوان مثال، افرادی که موسیقی‌های غمناک گوش می‌کنند؛ تپه‌ها را شیب‌دار از افرادی می‌بینند که موسیقی شاد گوش کردند. وقتی غمکین هستید؛ دنیا سخت‌تر و پر مشکل به نظر می‌رسد.

۴- وقتی با دوستان هستید؛ همه‌چیز راحت‌تر است

همین‌طور یک شرکت خوب باعث می‌شود کارها آسان‌تر به نظر برسند.

وقتی می‌خواهید یک بار و وسیله سنگین را جابه‌جا کنید؛ تصور حمل آن با دوست و فرد دیگری، آن را سبک‌تر می‌کند ولی اگر بخواهید تنهایی آن را بلند کنید؛ سنگین‌تر می‌شود. با همراهی دوستان، شیب تپه‌ها کمتر و مسافت‌ها نزدیک‌تر می‌شود.

۵- ما براساس زمینه‌ها یک رنگ را حدس می‌زنیم

ده‌ها مقاله، تحقیق و تست در سالیان اخیر نشان می‌دهند حدس رنگ در افراد مختلف به مسایلی مانند رنگ اطراف سوژه یا رنگ‌هایی که پیشتر دیده‌اند؛ بستگی دارد.

رنگی که اطراف یک سوژه است؛ روی استنباط ما اثر می‌گذارد. اگر زمینه سفید و خاگستری باشد؛ یک رنگ حدس می‌زنیم و اگر زمینه رنگی باشد؛ رنگ دیگری می‌بینیم.

حتی دیدن یک لباس در روز با دیدن لباس در شب، روی رنگ لباس تاثیرگذار است. افرادی که در نور روز یک لباس را می‌بینند؛ به رنگ‌های روشن تمایل دارند ولی افرادی که در شب یک لباس را مشاهده کردند؛ رنگ‌هایی مانند سیاه و آبی را بیشتر می‌بینند.

مراقب تصمیم‌های سریع باشید

همه این مثال‌ها نشان می‌دهند چقدر ذهن انسان می‌تواند واقعیت‌ها را عجیب و غریب نشان بدهد. دروغ‌های مغز یک هشدار برای همه افراد، به‌ویژه طراحان، کارآفرینان، مدیران و مشاغل حساس است.

شما هیچ‌گاه فقط با یک نگاه کردن یا گوش دادن نمی‌توانید درباره یک واقعیت تصمیم قطعی و درست بگیرید. ذهن ما می‌تواند رنگ، فاصله، سختی و آسانی یک چیز را عوض کند. نه تنها مغز و ذهن، بلکه احساسات ما هم در تغییر واقعیت‌ها دخیل هستند.

صبح از خواب بیدار می‌شوید و تصور می‌کنید بعدازظهر آسانی در انتظار شما است ولی این‌طور نمی‌شود. یک رنگ را برای طراحی یک محصول پیشنهاد می‌دهید ولی نتیجه اصلا مورد قبول شما نیست.

بهتر است در تصمیم‌گیری‌ها با احتیاط عمل کنیم و سریع تصمیم نگیریم. داشتن یک فکر باز و آماده پذیرفتن خطاها می‌تواند موفقیت بیشتری در کار و زندگی نصیب‌تان کند. همیشه احتمال درصدی خطا برای هر تصمیم خود کنار بگذارید.