کمتر از یک درصد

ماجرای بودجه امسال
سیده فاطمه ذوالقدر، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با ایسنا بودجه سال آینده را 430 هزار میلیارد تومان اعلام کرده و به کاهش بودجه فرهنگ در برنامه دولت انتقاداتی داشته است. از آنجا که در بررسی اعداد به ابهام می‌خوریم با احد آزادی‌خواه، عضو این کمیسیون هم تماس می‌گیریم و رقم اعلام شده را با او در میان می‌گذاریم.
آزادی‌خواه با تغییری کوچک بودجه امسال را 440 هزار میلیارد تومان اعلام کرده و این را هم می‌گوید که بودجه بخش فرهنگی را تا زمانی که لایحه به طور کامل بررسی و تصویب نشود، اعلام نخواهد کرد.
ذوالقدر اما در گفت و گو با ایسنا و سایت خانه ملت رقم ۶۱۲۰ میلیارد تومان را به‌عنوان بودجه فرهنگی امسال اعلام کرده است و آزادی خواه هم این را به اطلاعاتمان می‌افزاید که بودجه بخش فرهنگی کاهشی 15 درصدی نسبت به سال گذشته خواهد داشت.

کاهش تدریجی سهم فرهنگ
با یک ماشین حساب و بررسی اعداد و ارقام سال‌های گذشته، بعلاوه متن‌های خبری و گفت‌و‌گوهای رسانه‌ای نمایندگان درباره بودجه سال‌های قبل می‌توان ماجرای کاهش 15 درصدی و میزان بودجه امسال را تا حد زیادی بررسی کرده و به نتیجه رساند.
با حرف‌های آزادی‌خواه رقم نهایی بودجه 1399 را به دست آورده و رفتیم سراغ بودجه سال جاری و سال قبل. بعد هم با یک محاسبه ریاضی ساده رسیدیم به اعدادی که در ادامه خواهد آمد. اول این را هم بگوییم که بودجه فرهنگی سال 1397 رقم 7/0 درصد از کل بودجه بوده که در سال 98 به 5/0 رسیده است.
این بودجه در سال آینده با 15 درصد کاهشی که آزادی‌خواه به آن اشاره کرده است، تنها 43/0 از کل بودجه سال 99 را به خود اختصاص خواهد داد. رقمی که باز هم با یک حساب و کتاب ساده نشان داد کل بودجه فرهنگی کشور در سال پیش رو 1892 میلیارد تومان خواهد بود. رقمی که می‌توان تصور کرد سال خوبی برای اهالی فرهنگ و هنر و مسؤولان این بخش رقم نخواهد زد.

بلایای کاهش بودجه بخش فرهنگ
کاهش بودجه بخش فرهنگ لطمات جبران‌ناپذیری خواهد داشت. آسیب‌هایی که هر چند به سرعت نبود نان، خود را نشان نمی‌دهند، اما در سال‌های آینده تاثیرات آنها به‌خوبی حس خواهد شد. علیرضا مختار‌پور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از نخستین افرادی است که به معضلات این اتفاق اشاره کرده است. او در مراسم گرامیداشت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار اظهار کرد: بر اساس گزارش رسمی منتشر شده، در سال ۱۳۹۶ به ۱۳۹۷، بودجه دستگاه‌های فرهنگی به طور متوسط ۱۹ درصد و بودجه کتابخانه‌های عمومی تنها ۶ درصد افزایش داشت.
او افزود: ماه گذشته مسؤولان ستاد مبارزه با مواد مخدر، به ارائه گزارشی در شورای فرهنگ عمومی پرداختند. طبق این گزارش، مراقبت و نگهداری و ترک اعتیاد یک معتاد، بیش از ۲۰ سال زمان و هزینه نیاز دارد. اخیراً، رئیس شورای شهر یکی از کلانشهرهای کشور، اعلام کرد که ۱۲ درصد از درآمد شهرداری آن کلانشهر، صرف مبارزه با مواد مخدر می‌شود؛ درحالی‌که ما برای دریافت سهم 5/0 درصد کتابخانه‌های عمومی، با مشکلات عدیده‌ای رو‌به‌رو هستیم.
مختارپور در ادامه بیان کرد: امروز ما بیش از ۳۵۰۰ باب کتابخانه داریم، در کشور ما سالی صد هزار عنوان کتاب چاپ می‌شود. فرض کنید ما سالانه تنها ۱۰۰۰ جلد کتاب، ‌معادل یک صدم کتاب‌های منتشر شده در کشور را بخریم؛ چیزی که توقع ناشران، فعالان فرهنگی، کتابداران و اعضای کتابخانه‌ها است. در صورت خرید تنها هزار عنوان کتاب برای تمامی کتابخانه‌های عمومی کشور، سالانه ۷۲ میلیارد تومان مورد نیاز است. اگر بخواهیم از بین نشریات کشور، تنها ۵۰ نشریه خریداری کنیم، نزدیک به ۲۰ میلیارد تومان بودجه لازم است. برای ارائه خدمات دیجیتالی که مورد تأکید نمایندگان و مردم است، سالانه حداقل ۲۶ میلیارد تومان مورد نیاز است. برای پرداخت حقوق کتابداران در سطح فعلی، حدود ۳۶۰ میلیارد در سال مورد نیاز است. برای نگهداری کتابخانه ها، هزینه‌ای بالغ بر ۵۰ میلیارد تومان لازم است. مجموع این موارد ما را به عددی در حدود ۷۰۰ میلیارد تومان می‌رساند.
مختارپور تصریح کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی برای سال ۱۳۹۹، حداقل حدود ۷۰۰ میلیارد تومان نیاز دارد. کمتر از یک سوم این رقم، از طریق سهم 5/0 درصد کتابخانه‌ها از درآمدهای شهرداری، چنانچه پرداخت شود، تأمین خواهد شد. نزدیک به ۵۰۰ میلیارد باقی می‌ماند؛ از این میزان، آن‌گونه که با ما اطلاع داده‌اند، دولت محترم در سال ۱۳۹۹، برای نهاد کتابخانه‌های عمومی ۱۹۹ میلیارد تومان در نظر گرفته است. یعنی کمتر از یک دوم نیاز کتابخانه‌ها. این چه معنایی دارد!

زینب مرتضایی‌فرد

فرهنگ و هنر