وارثان یک جدایی

طرح این جدایی در مجلس شورای اسلامی ریخته شده، توسط چند نماینده و با چه استدلالی هنوز مشخص نیست، ولی آنچه مسلم است گروهی درمجلس مایلند جدایی ری از تهران را دوباره زنده کنند، آن هم بعد از آن همه بگو مگو و اعلام مواضع روشن در سال‌های گذشته و حتی خلع شدن شهردار مستقل ری با رای دیوان عدالت اداری در حدود هفت سال قبل.
این بحث‌ها انگار دوباره می‌خواهد جان بگیرد و مجلس پشت کار را گرفته است. زهرا نژادبهرام، عضو شورای شهر پایتخت می‌گوید این طرح را اعضای مجمع امید مجلس امضا کرده‌اند و حمیدرضا کاظمی دبیرکمیسیون شوراهای مجلس گفته است که این طرح کار این کمیسیون بوده است. جالب است چند ماه مانده تا پایان عمر مجلس، عده‌ای در خانه ملت جایی در جبهه مخالف شورای شهرتهران ایستاده اند، شورایی که نه یکصدا ولی به رای اکثریت با این جدایی مخالف است.
خطر اختلال در حریم شهر
گفته‌های رئیس شورای شهرتهران برای قضاوت دراین باره شاقول خوبی است. محسن هاشمی که معمولا محتاط است و از موضعگیری واضح درباره وقایع پرهیز می‌کند، این‌بار به ایسنا طوری توضیح داده که گویی دارد اعلام موضع قطعی می‌کند، یک قطعیت درمخالفت با جدایی ری از تهران.
او گفته است براساس بررسی‌های کمیسیون شهرسازی شورا، جدا شدن مناطق حومه‌ای نظیر شهرری از تهران، موجب ایجاد اختلال درحریم‌های شهری و ساخت وسازهای بی‌رویه و خارج از طرح جامع می‌شود، همچنین چون زیرساخت‌های حمل و نقل مثل مترو و اتوبوسرانی یا زیرساخت‌های عمرانی و نرم‌افزاری در تهران و ری یکپارچه است این جدایی، این یک دستی را مختل می‌کند.
اما عده‌ای در شورا هستند که واضح‌تر و بی‌محابا‌تر از رئیس حرف می زنند، کسانی مثل زهرا صدراعظم‌نوری، همکار محسن هاشمی در شورا که او نیز به ایسنا می‌گوید گرچه ظاهر این جدایی خوب و خوشایند است، ولی مقدمه ای است برای آغاز یا تشدید مشکلات چرا که مطرح کردن موضوعاتی از این جنس یا تبلیغاتی است یا انتخاباتی.
ری فدایی تهران نیست
شهرری در منطقه20 تهران است، همان‌طور که شمیرانات منطقه یک تهران حساب می‌شود. کسانی که از اختلال در یکپارچگی پایتخت حرف می‌زنند، دقیقا دارند به این موضوع اشاره می‌کنند که کنده شدن ری از تهران به معنی جدا کردن منطقه20 پایتخت است و این یعنی مرزهای سیاسی می‌خواهند رابطه عمیق و دیرینه تهران و ری را از بین ببرند و تهرانی تکه تکه تحویل دهند.
مخالفان این جدایی می‌گویند اگر قرار است ری از تهران جدا شود، شمیرانات نیز باید جدا شود،‌ پس اگر شمیرانات جزیی از تهران است ری نیز نباید داعیه استقلال داشته باشد. موافقان این جدایی اما می‌گویند مگر اسلامشهر، کرج و پاکدشت از تهران جدا نشدند، پس اگر اینها جدا شده‌اند ری هم می‌تواند مستقل شود.
این بحث به‌قدری قدیمی است که ردش را باید در شورای شهر سوم پایتخت جست‌وجو کرد، روزگاری که مهدی چمران رئیس شورا بود و مخالف این تفکیک، برهه‌ای که در قامت رئیس بانفوذ شورا تاکید می‌کرد که با اجرای طرح جدایی ری از تهران، تجزیه‌طلبی استانی اوایل انقلاب دوباره از سر گرفته می‌شود. او معتقد بود استقلال ری از تهران از یک‌سو مخالف طرح تفضیلی پایتخت است که در آن حدود و ثغور تهران واضح است و از سوی دیگر به ضرر مردم است، چون تضمینی نیست همان مشکلاتی که در شهرقدس و چهاردانگه بعد از جدایی از تهران پیش آمد، این بار در ری تکرار نشود و معضلاتی مثل تغییر کاربری اراضی کشاورزی و سودجویی در حوزه زمین این دفعه در ری دنبال نشود.
با این حال موافقان حرف خود را می‌زنند و با عینک خویش این جدایی را می بینند و تفسیر می‌کنند، عینکی که به چشم حسن خلیل‌آبادی، عضو شورای شهر تهران که متولد و ساکن شهرری است نیز نشسته است. او مدتی قبل به جام‌جم گفت جداسازی شهرری از تهران حقی است که در قانون اساسی به ساکنان این شهر داده شده ولی این حق مهجور مانده، طوری که از یک سو مشکلات تهران به ری سرریز می‌شود و از سوی دیگر برای هر تصمیم‌گیری در شهرری باید وارد بروکراسی شهرداری و شورای تهران شد.
این عینک البته به چشم دیگر موافقان جدایی ری از تهران نیز هست؛ از جمله به چشم سهیلا جلودارزاده، نماینده مردم تهران و شهرری و شمیرانات در مجلس. او به خانه ملت گفته است افرادی که این جدایی را به‌ضرر مردم می‌دانند فقط به این فکر می‌کنند که از رای آنها در انتخابات بی‌بهره می‌شوند، در حالی که اگر شهرری دارای نماینده مجلس و شهردار مستقل باشد، مردم این منطقه می‌توانند از طریق آنها مشکلات‌شان را پیگیری کنند نه مثل حالا که مسؤولان فقط با نزدیک شدن به زمان انتخابات به این منطقه سرکشی می‌کنند.
این نماینده معتقد است جدا شدن ری از تهران برای مردم این منطقه و توابع آن مفید است، چون اکنون عوارض شهرک‌های صنعتی و کارخانجات مستقر در ری برای پایتخت هزینه می‌شود و چیزی که از تهران عاید ری می‌شود فقط ضایعات، زباله‌، هوای آلوده و ناهنجاری‌های تهران است.
این دعواهای لفظی و طعنه‌پراکنی و انتقادهای تند در بحث جدایی ری از تهران به‌غایت عادی است. کسانی در تهران و ری هستند که به‌شدت به یکدیگر می‌تازند و هر دو نیز معتقدند که حق با آنهاست؛ همین است که موضوع را پیچیده‌تر می‌کند.
از دریچه قانون هم که به این جدایی نگاه کنیم موضوع گیج‌کننده است. از یک‌سو در اصل صدم قانون اساسی، بر اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده، بخش، شهر، شهرستان یا استان تاکید شده که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می‌کنند. از سوی دیگر طرح جامع شهر تهران مصوب سال 49 بر به‌هم پیوستگی تهران، ری و شمیرانات به‌عنوان یک شهر واحد تاکید دارد و در سال 77 نیز که شوراهای اسلامی شهر و روستا تشکیل شد، مجموعه این سه شهر در قالب یک شورای شهر واحد تعریف شد.
پس اگر قرار است جدایی ری از تهران دنبال شود بی‌شک باید این تناقضات رفع شود و برنده این ماجرا کسی است که بهترین گزینه را برای رفع این تناقضات ارائه دهد.

موافق

دوگانگی آسیب‌زا

ناهید خداکرمی/ عضو شورای شهر تهران
من در ابتدا مخالف جدا شدن ری از تهران بودم، اما در پی بازدیدها متوجه شدم که بهتر است شاهد جدا شدن ری از تهران باشیم تا ری بتواند از توانمندی ملی و منطقه‌ای خود به دور از بزرگی و نام تهران استفاده کند. محرومیت شهرری آن‌قدر آزاردهنده است که باورمان نمی‌شود این حجم از آسیب و محرومیت جزئی از تهران است و دوگانگی فرهنگی و چندگانگی اقتصاد در این منطقه بیداد می‌کند. شهرری اوضاع پیچیده‌ای دارد، چراکه از نظر خدمات شهری به تهران وابسته است، اما از نظر سیاسی و حاکمیتی، فرمانداری جداگانه دارد. این دوگانگی آسیب‌زاست و باید این مشکلات بالاخره یک‌جا حل شود.

ممتنع

تشکیل کارگروه ویژه

حمیدرضا کاظمی/ دبیر کمیسیون شوراها
مسأله جدایی ری از تهران در کمیسیون شوراها مطرح شد ولی این مسأله به دلیل این که موافقان و مخالفان جدی داشته نیاز به بررسی بیشتر دارد؛ بنابراین کارگروه ویژه‌ای در این زمینه تشکیل شده تا موضوع را به صورت جزئی بررسی کند. در حال حاضر منتظر نتیجه بررسی‌ کارگروه هستیم. پیش‌بینی ما این است که تا نیمه دوم آبان نتیجه بررسی مشخص و در سطح کمیسیون شورا اعلام می‌شود که اگر این اتفاق رخ دهد، موضوع در نوبت رسیدگی در صحن مجلس قرار می‌گیرد. گفته می شود جو انتخاباتی سبب طرح مجدد جدایی ری از تهران شده، ولی معتقدم این موضوع مطالبه بسیاری از مردم است، ولی باید محاسن و معایب آن بررسی شود و هرگونه تصمیم گیری براساس خردجمعی باشد.

مخالف

تصمیم با وزارت کشور است

محمد تقی‌زاده/ معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری تهران
جدایی ری از تهران موضوعی است که نیاز به مصوبه وزارت کشور دارد.
به نظر من به عنوان یک کارشناس، امکان جدایی ری از تهران وجود ندارد، چرا که باید به سمت یکپارچگی پیش برویم.
از سوی دیگر، درست است که قدمت ری از تهران بیشتر است، ‌ولی با این توجیهات و استدلال‌ها نمی‌شود یکپارچگی تهران را به لحاظ امکانات و خدمات از بین برد.
تهران درآمد متمرکزی دارد و درآمد هر منطقه نمی تواند ملاک تصمیم‌گیری باشد.

مریم خباز

جامعه