پوتین پس از 12سال به عربستان سفر کرد؛ این اتفاق در شرایط کنونی منطقه چه پیامی دارد؟

قدرت‌نمایی در بحبوحه تنش‌ها

در روزهایی که منطقه غرب آسیا شاهد تحولات پیچیده‌ای است و بازیگران منطقه‌ای تلاش می‌کنند نقش پر رنگی در این مناسبات داشته باشند، ولادیمیر پوتین روز گذشته همراه هیات تجاری و سیاسی خود وارد ریاض شد و مورد استقابال پادشاه و ولیعهد عربستان سعودی قرار گرفت. رئیس‌جمهور روسیه در حالی به عربستان رفت که از آخرین سفر او به این کشور حدود 12 سال می‌گذرد. اگرچه رسانه‌ها مهم‌ترین ابعاد سفر پوتین را تقویت مناسبات تجاری و اقتصادی دانسته‌اند، اما به عقیده کارشناسان مقامات روسیه سعی می‌کنند هم نقش میانجیگری خود در تنش‌های منطقه را پررنگ کنند و هم قدرت خود را به رخ آمریکایی‌ها بکشند.
کد خبر: ۱۲۳۳۱۴۲

آن‌طور که رسانه‌ها پیش‌بینی کرده بودند پوتین قرار بوده در جریان سفره یکروزه خود به ریاض قراردادهایی را در زمینه تولید نفت به امضا برساند. این موضوع را می‌توان در اظهارات مقامات دو کشور نیز به خوبی مشاهده کرد. چندی پیش بود الکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه گفته بود در جریان سفر پوتین به عربستان سعودی ده‌ها موافقت‌نامه بین دو کشور امضا خواهد شد. بنا به گفته نوواک، عربستان سعودی ممکن است در طرح‌های پتروشیمی، تولید گاز فشرده و ایجاد مراکز علمی و پژوهشی در روسیه سرمایه‌گذاری کند.
به گفته وی، مبادلات بازرگانی میان روسیه و عربستان در حال افزایش است و در نیمه نخست امسال به ۴۲۰ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار رسید که از شاخص مدت مشابه فراتر رفته و ریاض علاقه‌مند به همکاری با شرکت‌های بزرگ روسی همچون روس نفت، گازپروم و گازپروم نفت است.
این در حالی است که کریل دمیتریف، رئیس صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه نیز روز هفتم اکتبر به ریاض سفر و با محمد بن سلمان ولیعد عربستان سعودی دیدار کرد. دو طرف در آن دیدار درخصوص سفر رسمی پوتین به عربستان سعودی و دورنمای همکاری‌های مسکو و ریاض در عرصه سرمایه‌گذاری گفت‌وگو کردند.
حفظ نقش میانجی
اظهارات پوتین پیش از سفر به عربستان و تاکید همزمان او به جایگاه پرقدرت ایران همراه با محکومیت حادثه آرامکو به‌خوبی نشان دهنده آن است که روسیه همچنان در تلاش برای نقشی میانجی در روابط منطقه‌ای کشورهای خاورمیانه است. به عبارت دیگر برخلاف دیگر بازیگران فرامنطقه‌ای از جمله کشورهای اروپایی و یا آمریکا، مسکو تاکنون تلاش کرده در منازعات یا تنش‌های منطقه‌ای خاورمیانه نقش میانی و واسطه‌ای را از خود نشان دهد و این برخلاف نقش کشورهای غربی در منطقه است که همواره به عنوان بخشی از تنش در روابط منطقه‌ای خاورمیانه خود را نشان می‌دهند.
در جریان تحولات سوریه، آمریکا همواره یک طرف ماجرا بوده و مواضع خود را در کنار عربستان و امارات نشان داده است، اما روسیه به‌رغم حمایت از دولت مرکزی بشاراسد، اما همزمان روابط نزدیکی هم با عربستان و هم با ایران دنبال کرده است و از جایگاه خود همواره در تعدیل مواضع ضدسوری سعودی‌ها یا دیگر کشورهای مخالف دولت مرکزی سوریه استفاده کرده است.
در ماجرای یمن نیز برخلاف حمایت تمام قد غرب از عربستان، روسیه بر حل مساله و مذاکره همزمان با گروه‌های یمنی و رهبران ریاض و بر توقف درگیری‌ها و جنگ علیه یمن تاکید داشت. در تنش فعلی در روابط ایران و عربستان نیز روسیه بیش از آن که خود را یک طرف ماجرا نشان دهد، تلاش دارد نقش میانجی را برعهده گرفته و به دنبال توازن در منطقه باشد. در همین راستا، لوکیانوف تحلیلگر سیاسی معتقد است مسکو با توجه به روابط قدیمی‌اش با ایران و روابط جدیدش با سعودی‌ها می‌تواند نقشی مثبت میان تهران و ریاض در شرایطی ایفا کند. این نقش روسیه به روشنی در اظهارات پوتین پیش از سفر به عربستان انعکاس داشته است.
انتظار سعودی‌ها از سفر پوتین
در این میان سفر پوتین به عربستان که به دعوت پادشاه سعودی انجام می‌شود، چندان بی ارتباط با نگرانی‌ها و نیازهای سعودی‌ها نیست. این روزها عربستان به شدت در حوزه دفاع هوایی احساس ضعف می‌کند و البته این ضعف چندان هم دور از واقعیت نیست؛ همچنان که حملات پهپادی و موشکی ارتش یمن به ادامه جنگ عربستان سعودی نشان می‌دهد این کشور تا حد زیادی در حوزه دفاع هوایی دچار ضعف است.
در این شرایط سعودی‌ها نیم نگاهی هم به سامانه موشکی تدافعی اس 400 روسیه دارند که این روزها در ترکیه نیز در حال نصب است و قبل از آن هم هند سفارش خرید آن را داده بود و شاید وارد کننده بعدی این موشک‌ها نیز ریاض باشد.
البته پیشتر در جریان سفر ملک سلمان، شاه سعودی به مسکو در مهر 96 دو طرف توافقی را در راستای مطالعات اولیه پیرامون استقرار اس 400 در عربستان انجام دادند و حال شاید در این سفر پوتین به ریاض به توافق واردات اس 400 روسی به عربستان منجر شود. اما ورود اس 400 به عربستان کابوس بزرگ واشنگتن است و به همین دلیل نیز همزمان با اعلام سفر پوتین به عربستان، مقامات آمریکایی از امکان دراختیار قراردادن نسل جدیدی از سامانه‌های موشکی تاد آمریکا به عربستان خبر دادند.
در همین ارتباط، سرگئی میخییف رئیس مرکز راهبرد‌های سیاسی روسیه معتقد است عربستان سعودی به شدت به کمک روسیه برای تامین امنیت خود نیاز دارد. میخییف که کارشناسان برجسته روسیه در امور خاورمیانه است در یک برنامه تلویزیونی در شبکه دولتی روسیه یک گفت ریاض با توجه به متشنج شدن اوضاع خلیج فارس و نیز اختلافاتی که با ایران و ترکیه و برخی کشورهای دیگر دارد نیازمند کمک‌های تسلیحاتی روسیه است.
در این میان برخی تحلیلگران معتقدند اگر این سفر نتایج مدنظر پوتین را به همراه نداشته باشد، ممکن است مسکو از توافق اوپک پلاس که قیمت جهانی نفت را طی دو سال گذشته بالا نگه داشته، خارج شود و ممکن است بیشتر به ایران نزدیک شود. اوپک پلاس ساختاری است که از برخی کشورهای عضو اوپک و تولیدکنندگان غیراوپکی تشکیل شده و در دو سال اخیر با توافق‌هایی در چارچوب آن، تولید نفت کشورهای تولیدکننده برای ثبات بازار نفت کاهش یافته است.

علی باقری

بین‌الملل

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها