مهد‌کودک تلویزیونی

تولد نهال، رشد پویا
اهداف عالی تربیتی و مخاطب بالایی که این شبکه توانسته با خود همراه کند، عوامل اصلی توجه خاص صدا و سیما به تولیدات ویژه کودک بود. شبکه کودک با تمرکز بر مخاطب‌شناسی و اهمیت تفاوت روش‌های تربیتی مناسب برای رده‌های سنی مختلف، بالاخره شبکه پخش برنامه‌های مربوط به خردسال و کودک را از هم تفکیک کرد و انرژی بیشتری را به تولیدات ویژه‌اش اختصاص داد. این شبکه از سال 94 عملا وارد فاز جدیدی از کار خود شد و توانست گام موثرتری در جهت جلب رضایت مخاطب اختصاصی خود بردارد؛ با فاصله زمانی یک‌ساله دو کانال اختصاصی پویا و نهال در این شبکه راه‌اندازی شدند که ایجاد اسم و هویت بصری اختصاصی برای هر‌کدام، مخاطب را نیز با این تغییر همراه کرد.
شبکه پویا هر روز با شش ساعت پخش، از ساعت ۸ تا ۱۴ برنامه‌های ویژه خردسالان زیر شش سال را پخش می‌کند و شبکه نهال هم با تمرکز بر کودکان زیر 12 سال از ساعت 14 تا 22 برنامه‌های ویژه خود را روی آنتن می‌برد.
کلاس درس تلویزیون
بررسی کنداکتور روزانه این دو شبکه نشان می‌دهد پویا به‌صورت روزانه با حداقل چهار برنامه تولیدی و بیش از شش پویانمایی ایرانی برای خردسالان سرگرمی آموزنده ایجاد می‌کند.
مهد پویا، برنامه با‌سابقه و آموزنده صبحگاهی برای خردسالان است که زیر نظر آزیتا محمودپور، روان‌شناس و سردبیر محتوایی برنامه هر روز چند مفهوم جدید مثل زیر و رو، چپ و راست، کوتاه و بلند، سبک و سنگین و چیزهای خوبی مثل صبحانه خوردن، سلام کردن و دقت و توجه به اطراف و اتفاقات را به خردسالان آموزش می‌دهد. این برنامه با حضور چند شخصیت عروسکی و چند کارشناس در زمان کوتاه کمتر از نیم ساعت هر روز خردسالان را از پای تلویزیون وارد یک مهدکودک واقعی می‌کند و به‌دلیل بخش‌های جذابی که دارد، مخاطبان قابل توجهی را با خود همراه کرده است.
شبکه نهال نیز با حداقل سه
برنامه تولیدی پرمخاطب برای کودکان زیر 12 سال برنامه دارد، این شبکه از ابتدای سال 98 تمرکز ویژه‌ای بر تولید و پخش ویژه‌برنامه‌های کودکانه در قالب مستند داشته است.
مستند گردشگری «دورت بگردم ایران»، یکی از همین تولیدات است؛ این برنامه به عنوان اولین مستند گردشگری کودکانه، تلاش می‌کند با رویکرد سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی جذابیت‌های سفر خانوادگی در اقصی نقاط ایران را برای مخاطب کودک به نمایش بگذارد. در هر قسمت دورت بگردم ایران دو خانواده که هر کدام دو یا سه فرزند دارند در سیاحت شهرهای مختلف کشور با هم همسفر می‌شوند.
«مل مل» هم یکی دیگر از تولیدی‌های پرمخاطب شبکه کودک است که محبوبیت بالایش توانست او را وارد فضای تجاری کرده و به عنوان یک شخصیت محبوب روی جلد لوازم‌تحریرهای ایرانی بیاید. این برنامه عروسکی درباره گوسفندی دوست‌داشتنی است که بر‌خلاف دیگر گوسفندها پوزه ندارد و علف هم نمی‌خورد؛ او با شیطنت‌های نمکین خود، مهارت‌های زندگی را به کودکان می‌آموزد. مل‌مل از دهه 80 و در شبکه دوی سیما کار خود را شروع کرد، اما حضورش در شبکه کودک و محبوبیت بالایی که در این شبکه میان کودکان پیدا کرد، موجب شد دانش‌آموزان دهه نودی هم او را به عنوان یک شخصیت دوست داشتنی در لوازم‌تحریر ایرانی دنبال کنند.
بازار داغ انیمیشن‌های ایرانی
کانال‌های پویا و نهال که هر دو در بستر یک شبکه واحد اما با اختصاص زمان‌های ویژه روی آنتن می‌رود، با تمرکز بیشتری به تولید برنامه‌های تربیتی توجه می‌کنند. این توجه باعث شده امروز و پیش از فرا رسیدن ده‌سالگی این شبکه جدید نه تنها بیش از 50 درصد برنامه‌های شبکه کودک ایرانی باشد بلکه بر‌اساس آمارهای سازمان صدا و سیما، شبکه کودک به‌عنوان پرمخاطب‌ترین شبکه تلویزیون نیز شناخته شود.
موفقیت‌های این شبکه در حالی است که بودجه اختصاص یافته به آن برای تولید برنامه‌های جدید کافی نیست. محمد سرشار، مدیر شبکه پویا در آخرین نشست خبری خود، گفته بود: «‌۲۵ درصد جمعیت کشور ما را خردسالان تشکیل می‌دهند و دست‌کم یک‌چهارم بودجه‌ها باید به این بخش اختصاص یابد. در حالی که بودجه برنامه‌سازی برای کودک بسیار ناچیز است. باید انیمیشن‌ها و سریال‌های بسیاری تولید شود و بضاعت فعلی برطرف‌کننده این نیاز نیست.»
شبکه کودک سیما، شامل هر دو بخش پویا و نهال طی چند دوره، به‌عنوان پرمخاطب‌ترین شبکه تلویزیونی شناخته شد. ارتباط مخاطبان این دو شبکه با سامانه 162 سازمان صدا و سیما نشان می‌دهد، ارتباط دو‌سویه بسیار قوی و مستمری بین این رسانه و مخاطبانش ایجاد شده؛ بیش از 60 درصد از این مخاطبان در تماس با این سامانه، درخواست پخش برنامه‌های مختلف و مورد علاقه‌شان را دارند و بیش از 10 درصد نیز برای قدردانی و تشکر از برنامه‌های مختلف این شبکه با سامانه 162 تماس می‌گیرند.

فاطمه بکایی
خبرنگار