گروگانگیری در نیویورک

دیدن اخبار سازمان ملل از روی تخت بیمارستان
تخت روانچی 61 ساله، فروردین امسال به عنوان سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل معرفی شد و کار خود را در نیویورک آغاز کرد. اما بر اساس خبرهایی که در همین چند روزه و پس از غیبت او در دیدارهای مقامات کشورمان در نیویورک منتشر شده، او در همان ماه‌های اول حضورش در آمریکا (تیرماه) متوجه علائم بیماری سرطان در بدن خود می‌شود و تحت مداوا قرار می‌گیرد و اکنون هم در بیمارستانی در نیویورک که چند دقیقه با مقر سازمان ملل فاصله دارد بستری است.
اما آنچه باعث جنجالی شدن موضوع بیماری تخت‌روانچی شد این بود که با وجود فاصله کوتاه بیمارستان محل بستری او با سازمان ملل، به هیچ‌یک از اعضای هیات ایرانی اجازه داده نشد به عیادت این دیپلمات ارشد کشورمان بروند؛ حتی محمدجواد ظریف و سید عباس عراقچی که علاوه بر رابطه کاری گسترده با تخت‌روانچی،‌ دوستان قدیمی با هم هستند.
مذاکرات برجام، روزهای حضور روانچی جلوی دوربین‌ها
مهم‌ترین مقطعی که این سه نفر در کنار هم بودند مذاکرات برجام در سال‌های 92 تا 94 بود که روزهای متوالی را در اتریش یا سوئیس برای مذاکره با طرف‌های مقابل سپری می‌کردند. تخت روانچی گرچه بیشتر برای مردم ایران به لحاظ مذاکرات ایران و 1+5 و توافق برجام شناخته شده است اما یکی از چهره‌های باسابقه در عرصه سیاست خارجی است. حضور در مذاکرات پذیرش قطعنامه ۵۹۸، حضور در مذاکرات هسته‌ای سال ۸۲ به‌عنوان یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده به ریاست حسن‌روحانی از دیگر سوابق اوست. روانچی همچنین پیش از مذاکرات علنی برجام، یکی از اعضای تیم ایران در مذاکرات محرمانه‌ای بود که در عمان برگزار می‌شد. او دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران از دانشگاه کانزاس آمریکا، کارشناسی ارشد اقتصاد سیاسی از دانشگاه فوردهام و دکترای علوم سیاسی از دانشگاه برن است. دانشگاه کانزاس در ایالت کانزاس آمریکا قرار دارد و از دانشگاه‌های فنی شناخته شده جهان است. دانشگاه فوردهام نیز در نیویورک آمریکاست که بیشتر از رشته‌های علوم انسانی، در رشته پزشکی شناخته شده است ولی تخت‌روانچی در دهه 1990 میلادی همزمان با شغل سفیری سازمان ملل، در رشته اقتصاد سیاسی این دانشگاه تحصیل کرده است. وی بعد از آن رشته علوم سیاسی برن سوئیس را در مقطع دکتری انتخاب کرد. در زمینه فعالیت در حوزه دیپلماسی، روانچی از ابتدای دهه ۱۳۶۰ در وزارت خارجه آغاز کرد. او از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸ رئیس اداره سازمان ملل در وزارت خارجه بود و از ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۷ به‌عنوان سفیر ایران در سازمان ملل، فعالیت می‌کرد. تخت‌روانچی در فاصله سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ سفیر ایران در سوئیس بود و در همان سال‌ها تحصیلات خود در مقطع دکتری را به پایان رساند. با آغاز دولت احمدی‌نژاد فعالیت او در حوزه سیاست خارجی کمرنگ شد اما با روی کار آمدن دولت روحانی او از سال ۱۳۹۲ تا سال 97 معاون وزیر خارجه در حوزه اروپا و آمریکا بود. وی در سال‌های 96 تا 98 مسؤولیت معاون سیاسی دفتر روحانی را نیز بر عهده داشت و پس از بازنشسته شدن غلامعلی خوشرو، نماینده پیشین ایران در سازمان ملل، فروردین امسال به عنوان نماینده جدید کشورمان معرفی شد و اکنون نیز روی تخت یکی از بیمارستان‌های محل ماموریتش بستری است.
شرط شرم‌آور آمریکایی
با توجه به بستری شدن تخت روانچی در بیمارستان طبیعی بود که وزیر خارجه و دیپلمات‌های ارشد وزارت خارجه که در هیات ایرانی در نیویورک به سر می‌بردند عیادتی هم از دوست قدیمی خود داشته باشند اما آمریکایی‌ها اجازه این کار را ندادند تا این‌که در نهایت محمدجواد ظریف مجبور شد در آخرین روز حضورش در نیویورک از طریق گفت‌وگوی تصویری با تلفن همراه، به صورت مجازی با تخت روانچی ملاقات کند؛ ملاقاتی که انتشار تصاویر آن بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت. دلیل ممانعت آمریکایی‌ها از حضور اعضای هیات ایرانی در بیمارستان محل بستری تخت‌روانچی، محدودیت‌هایی است که از تیرماه امسال توسط آمریکا بر دیپلمات‌های ارشد ایرانی در نیویورک اعمال شده است. اواخر تیر بود که دولت آمریکا با ارسال یادداشتی به نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک، محدودیت‌های تازه‌ای را که برای تردد دیپلمات‌های ایرانی و خانواده‌هایشان در نیویورک وضع کرده، به آنها اطلاع داد. بر اساس این نامه، دیپلمات های مقیم جمهوری اسلامی ایران و اعضای خانواده هایشان فقط مجاز به تردد در محدوده دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی، اقامتگاه یا منزل رسمی نماینده ایران و ساختمان سازمان ملل متحد هستند که شامل شش خیابان می‌شود. جز این مسیر، دیپلمات های ایرانی و اعضای خانواده‌شان اجازه دارند برای ورود یا خروج از خاک ایالات متحده، به فرودگاه جان اف کندی نیویورک هم بروند. این محدودیت‌های جدید در حالی است که دیپلمات‌های ایرانی قبل از این اجازه تردد در شعاع ۴۰ کیلومتری ساختمان سازمان ملل را داشتند. اما نکته عجیب‌تر، شرطی بود که آمریکایی‌ها برای ملاقات ظریف با تخت‌روانچی گذاشته بودند؛ شرطی که این شائبه را ایجاد می‌کند که گویا آنها در ماجرای بستری شدن تخت‌روانچی دست به نوعی گروکشی زده‌اند.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگویی اظهار کرد ما به اطلاع هیات ایران رساندیم که اگر ایران یکی از شهروندان آمریکا را آزاد کند برای آنها مجوز سفر صادر خواهد شد. طبیعتا جمهوری اسلامی ایران هم تن به چنین گروکشی نداد و به همین دلیل بود که ظریف بدون حضور در بیمارستان محل بستری تخت‌روانچی، نیویورک را ترک کرد. اما آن‌طور که سخنگوی وزارت خارجه و برخی دیگر از منابع مطلع گفته‌اند بر اساس گزارش‌های پزشکی‌، تخت‌روانچی به زودی درمان خواهد شد و بار دیگر به محل کارش در دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل برخواهد گشت.