قاهره، پادگان شد

به گزارش العربی الجدید، روز گذشته همزمان با فراخوان معترضان برای برگزاری تظاهرات، تعدادی از شهرهای این کشور ازجمله قنا و الاقصر در صعید مصر شاهد برگزاری تظاهرات بود. آنها تحت شعار «جمعه رهایی» اقدام به راهپیمایی کردند. به گزارش همین منبع تعدادی از معترضان نیز در جزیره الوراق دست به راهپیمایی زده و خواستار کناره گیری عبدالفتاح السیسی شدند. محمد علی، که یک تاجر مصری مقیم خارج است هفته گذشته از مردم خواسته بود روز جمعه را به خیابان‌ها آمده و تظاهرات کنند. او چندی پیش با افشاگری علیه عبدالفتاح السیسی او را به حیف و میل اموال عمومی و ساختن کاخ‌های افسانه‌ای متهم کرد و از مردم خواست او را برکنار سازند. جمعه گذشته برخی شهرهای مصر ازجمله قاهره شاهد برگزاری تظاهراتی شبانه بود که درجریان آن گفته شد 74 نفر بازداشت شدند. منابع خبری می‌گویند سیل بازداشت‌ها همچنان ادامه داشته و به گفته شبکه الجزیره تاکنون بیش از 2000 نفر بازداشت شده‌اند. به نوشته العربی الجدید، معترضان روز گذشته در الوراق شعار می‌دادند «به السیسی بگو ما نمی‌ترسیم. او باید برود »، «لااله الاا...، السیسی عدو ا...» یا «الشعب یرید اصلاح النظام» و شعارهای دیگری که در راستای درخواست برای آزادی زندانیان یا محکومیت فساد در کشور بود. به گفته همین منبع معترضان در استان الاقصر شعار می‌دادند: «حکومت نظامیان سرنگون باد» یا «ای ظالم برو.»
قاهره تحت کنترل
در همین حال منابع خبری اعلام کردند روز گذشته میدان تحریر کاملا تحت کنترل نظامیان قرار داشت. آنها تمام ورودی‌های میدان را بسته‌بودند و هرگونه تجمعی را پراکنده می‌کردند. ایستگاه‌های مترو در مناطق وسط قاهره به‌خصوص میدان تحریر مسدود شده بود و مسافران برای سوار و پیاده شدن باید از نقاط دیگر شهر استفاده می‌کردند. نیروهای امنیتی نگران بودند گروه‌هایی با خروج از ایستگاه‌های مترو دست به برگزاری تظاهرات بزنند. آنها همچنین بعضی رهگذران را بازداشت و تلفن‌های همراهشان را تجسس می‌کردند. رویترز اقدامات روز گذشته نیروهای امنیتی مصر را شبیه اقدامات همین نیروها پیش از سرنگونی نظام حسنی مبارک در سال 2011 توصیف کرد.
این در حالی بود که عبدالفتاح السیسی طی اظهاراتی گفته بود نگران تظاهرات در مصر نیست. وی که روز گذشته بعد از مشارکت در هفتاد و‌چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به کشور بازمی‌گشت، با اشاره به اعتراضات اخیر در کشورگفت: «این موضوع مهمی نیست که ما بخواهیم به آن بپردازیم. باید بدانید که مردم مصر هوشیار هستند. از هیچ چیزی هراس نداشته باشید. برخی تصویر اشتباهی را از رخدادهای مصر نشان می‌دهند. نسبت به این جنگ هوشیار باشید. آنها را باور نکنید. مصر جایگاه بزرگی دارد.» عبدالفتاح السیسی سال 2013 علیه محمد مرسی رئیس‌جمهور منتخب مصر کودتا کرد. محمد مرسی چند ماه پیش در زندان‌های مصر درگذشت و مرگ او بهانه جدیدی به دست مخالفان السیسی داد تا علیه او دست به اقدامات سیاسی و تبلیغاتی بزنند. هرچند هنوز معلوم نیست که گروه اخوان‌المسلمین تا چه حد در اعتراضات کنونی دست داشته باشد، اما از برخی شعارهای معترضان بر می‌آید که آنها نیز در این اعتراضات حضوری فعال دارند.
تحقیق درباره آنچه گذشت
همزمان با این تحولات دادستانی کل مصر با صدور بیانیه‌ای دستور انجام تحقیقات گسترده درباره اتفاقات اخیر این کشور و تحریک مردم به برگزاری تظاهرات علیه دولت را صادر کرد. این دادستانی همچنین به شهروندان این کشور هشدار داد تا در برنامه‌هایی که در راستای آسیب رساندن به مصر است، مشارکت نکنند. طبق گزارش تلویزیون رسمی مصر، دادستانی این کشور همچنین وکلای حدود هزار نفر از معترضان را احضار کرده و دستور بررسی حساب‌های کاربری متهمان در شبکه‌های مجازی را صادر کرد. در ادامه بیانیه دادستانی مصر آمده است: برخی از متهمان اعتراف کردند در تظاهرات در پنج استان مشارکت کرده‌اند و دلیل آن را هم شرایط نامناسب اقتصادیشان عنوان کرده‌اند، این درحالی است که برخی دیگر تأکید کرده‌اند توسط شبکه‌های اجتماعی فریب خورده‌اند.
ناامیدی از السیسی
تحلیلگران دلیل اصلی اعتراضات اخیر در مصر را نارضایتی مردم از سیاست‌های السیسی و به‌خصوص فساد دامن گستر در سیستم حکومتی مصر می‌دانند که به‌خصوص طبقات ضعیف جامعه را به شدت آزرده کرده است. به گفته جان دان، استاد دانشگاه کمبریج ریشه‌های اعتراضات اخیر در مصر نا امیدی مردم از دولت السیسی است. به گزارش فارس، جان دان معتقد است: علل اصلی اعتراضات ناکارآمدی کلی سیاست‌های اقتصادی السیسی و وحشیگری همیشگی سبک حکومت اوست. او در وهله اول به قدرت رسید زیرا دولت مرسی حمایت خود از اخوان‌المسلمین را کاهش داده بود و هرگز کنترل موثری بر ارتش نداشت ـ تعداد کمی از دوستان باقی مانده و هیچ یک از آنها به طور موثر مسلح نبودند. در آن زمان السیسی فراتر از صفوف ارتش از پشتیبانی قابل توجهی برخوردار بود اما اکنون این حمایت کاهش پیدا کرده است. او از ابتدا بر کنترل سرکوبگرانه متمرکز شده بود و همچنان این شیوه را ادامه می‌دهد. برای شکستن این شیوه باید اعتراضات در بسیاری از شهرها شروع شود که تقریبا هنوز به این حد گسترده نشده است. وی در پایان گفت‌وگوی خود چنین نتیجه می‌گیرد: «من کاملا مطمئن هستم که این اعتراضات جز تقویت انگیزه نظام برای سرکوب، هیچ تأثیری بر دولت السیسی نخواهند داشت.» به عبارت دیگر اعتراضات کنونی در حدی نیست که قادر به سرنگونی دولت السیسی باشد. چنانکه بیان شد خود شخص السیسی نیز سعی می‌کند با به میدان آوردن طرفدارانش جلوی این اعتراضات را گرفته و آنها را به نفع خود مصادره کند.

رحیم محمدی

بین‌الملل