قهرمانان سیل

بازگرداندن زندگی به روستای زیر آب رفته
رحیم فرج‌ا... چعب، دهیار روستای دهول بخش شعیبیه شهرستان شوشتر یکی دیگر از برگزیده‌های عرصه مدیریت بحران سیل است؛ دهیاری که روستایش اولین روستای منطقه بود که به زیر آب رفت: «روستای ما 300 نفر جمعیت دارد با 45 خانوار، این اولین‌بار نبود که در دهول سیل می‌آمد. سال 95 هم سیل آمد، اما بعد از 12 روز مردم به روستا برگشتند و آب تخلیه شد، اما این دفعه شدت سیل بیشتر بود و ارتفاع آب در خانه‌های روستا به بیش از یک و نیم متر می‌رسید و تمام دارایی‌های روستای ما از ساختمان، زراعت و معابر و مسیرها تخریب شد.» با وجود این به خاطر اطلاع‌رسانی‌ای که از قبل شده بود، سیل خسارت جانی نداشت و روستا قبل از رسیدن سیل تخلیه شده بود: «بعد از این‌که زن‌ها و بچه‌ها از روستا دور شدند فقط مردها در روستا ماندند برای نگهبانی از وسایلشان، بعد هم که سیل آمد آنها هم روستا را ترک کردند، اما ما دیدیم که نمی‌شود روستا را خالی گذاشت، به خاطر همین تلاش کردیم دوباره جریان زندگی را در روستا برقرار کنیم، اولین اقدام هم باز کردن مسیر اصلی روستا بود که توسط سیلاب بسته شده بود. مرحله بعدی رساندن آب قابل آشامیدن به روستا بود و بعد هم تهیه خوراک و لوازم ضروری زندگی. مرحله به مرحله با کمک فرمانداری و بخشداری این کار‌ها را انجام دادیم و خوشبختانه مردم خیلی زود به روستا برگشتند و دوباره اسکان پیدا کردند.»

اسکان سیل‌زده‌ها در روستای عطاآباد
احد پقه، دهیار 34 ساله روستای عطاآباد شهرستان آق‌قلاست؛ یکی از دهیاران برگزیده مدیریت بحران سیل. روستایی با 6000 نفر جمعیت و 1500 خانوار که به گفته پقه، بزرگ‌ترین روستای بخش مرکزی آق‌قلاست. خاطره سیل نوروز 98 برای این دهیار خاطره‌ای واضح است؛ خاطره‌ای از کمک مردم روستایش به سیل‌زده‌های دیگر: «وقتی سیل آمد تقریبا بیشتر روستاهای آق‌قلا درگیر شدند و احتیاج به کمک داشتند، از آنجا که روستای ما از نظر موقعیت جغرافیایی در ارتفاع بالاتری نسبت به بقیه قرار داشت، خیلی درگیر سیل نشد و مقدار کمی آبگرفتگی داشت، اما نمی‌توانستیم نسبت به وضعیت بقیه روستاها بی‌تفاوت بمانیم؛ به همین خاطر تصمیم گرفتیم که به اهالی بقیه روستاها کمک کنیم.» نتیجه این تصمیم دهیاری و مردم روستای عطاآباد، اسکان مردم سیل‌زده روستاهای دیگر منطقه در حسینیه، مسجد، سالن ورزشی و حتی خانه‌های مردم روستا بود. اتفاقی که پقه درباره‌اش می‌گوید: «سیل در دو مرحله در آق‌قلا آمد، در مرحله اول جمعیتی که در روستای ما اسکان داده شد کمتر بود و مایحتاج و غذای مورد نیاز سیل‌زده‌ها را مردم با هدایت دهیاری تهیه می‌کردند، اما در دور بعدی سیل چون تخریب‌ها بیشتر بود، ما 300 نفر را در روستایمان پناه دادیم و به‌جز این مسؤولیت پخش مواد غذایی در روستاهای اطراف را هم به‌عهده گرفتیم.»

شبانه‌روز پای سیل‌بند روستای آلبوعیدیک نبی
شاهپور متقیان، دهیار 42 ساله روستای آلبوعیدیک نبی بخش مرکزی شهرستان حمیدیه خوزستان است؛ هنوز یادش نرفته که شانزدهم فروردین آب در روستایشان بالا آمد: «قبل از این‌که سیل بیاید به ما اعلام خطر کردند، اولین کار ما هم این بود که روستا را تخلیه کنیم. به همین خاطر در مساجد اعلام عمومی کردیم و بعد هم ماشین گرفتیم و مردم را به نقطه امن‌تری رساندیم، البته چون خیلی‌ها احشام داشتند به اردوگاه نرفتند و در جنگلی که در سه کیلومتری روستاست چادر زدند.» روستا که تخلیه شد، متقیان دست به کار شد و جوانان روستا را بسیج کرد برای ترمیم سیل‌بند روستا: «ما اطراف روستا یک سیل‌بند قدیمی داشتیم، اما احتیاج به ترمیم داشت و می‌دانستیم که اگر درست نشود مقابل سیل ایستادگی ندارد. به‌خاطر همین در اولین فرصت این سیل‌بند را با کمترین امکانات با گونی، بیل و فرغون و... ترمیم کردیم و شبانه‌روز بالای سیل‌بند کشیک دادیم و نگذاشتیم سیل‌بند بشکند. البته مقدار کمی آب وارد روستای ما شد که آن را هم با کمک اهالی و موتورپمپ‌هایی که وجود داشت به بیرون روستا هدایت کردیم، بعد هم لودر گرفتیم و در معابر روستا ماسه بادی ریختیم تا عبور و مرور راحت‌تر باشد.» به همین خاطر جمعیت 600 نفره روستای آلبوعیدیک نبی فقط 12 روز خارج از روستایشان ماندند و خیلی زود به روستا برگشتند: «اگر سیل‌بند می‌شکست کل روستا را آب برمی‌داشت، چون روستای ما داخل گودی است و واقعا همه خانه‌ها آسیب می‌دید و قابل سکونت نبود و مردم باید در کانکس زندگی می‌کردند، اما با این کار ما از خسارت صددرصدی جلوگیری کردیم.»

تسهیل پرداخت وام بازسازی به اهالی روستا
چن سولی یکی دیگر از روستاهای آق‌قلا بود که در جریان سیل امسال کامل زیر آب رفت؛ ما خاطره این سیل و اقدامات انجام شده در روستا را از زبان عبدالجلیل عبایی، دهیار برگزیده مدیریت بحران سیل می‌نویسیم: قبل از وقوع سیل ما به همه اخطار دادیم که کسی به رودخانه حاشیه روستا نزدیک نشود، احشام را از روستا خارج و به همه اعلام کردیم آب و مواد غذایی ذخیره کنند و به نانوایی‌ها گفتیم که شبانه‌روزی پخت داشته باشند تا جوابگوی جمعیت 4700 نفره روستا باشند. بعد از این‌که سیل آمد، تقریبا آب صد‌درصد روستا را پوشاند.
سیل حدودا یک هفته در روستای ما بود و با این حال روستا کامل تخلیه نشده و از هر خانواده‌ای یک نفر مانده بود‌. در این یک هفته سعی کردیم ارتباط آنهایی که در روستا مانده بودند با خانواده‌هایشان قطع نشود و مواد مورد نیازشان را هم تهیه کنیم‌. از طرف دیگر برای این‌که اهالی روستا هرچه سریع‌تر به روستا برگردند، راه عبوری روستا را باز کردیم چون به اندازه‌ای آبگرفتگی داشت که رفت و آمد از آن فقط با قایق امکان‌پذیر بوده و همین مساله امدادرسانی را سخت کرده بود. بعد هم با بازگشت مردم به روستا شرایط را برای استقرار بنیاد مسکن تسهیل کردیم، پرونده‌های اهالی خیلی سریع تشکیل و ارزیابی‌ها انجام شد، نماینده بانک مسکن هم دوماه در دفتر دهیاری حضور داشت و همه اهالی زنجیره‌ای ضامن هم شدند و وام‌های بازسازی به همه پرداخت شد و خداراشکر نگذاشتیم کار بازسازی زیاد طول بکشد.

روستایی که مرکز امدادرسانی به پلدختر شد
محمد شریف‌خاتمی، دهیار 45 ساله روستای سراب حمام از توابع شهرستان پلدختر، یکی دیگر از دهیاران برگزیده مدیریت بحران سیل است؛ دهیاری که روستایش تا قبل از سیل 4800 نفر جمعیت داشت و حالا آنقدر مهاجر از روستاهای اطراف گرفته که جمعیتش از 5600 نفر هم رد شده: «روستای ما از نظر جغرافیایی در یک دشت 4500 هکتاری قرار دارد. به خاطر همین چون احتمال می‌دادیم با آبگرفتگی دشت، سیل به سمت روستا حرکت کند، در اولین اقدام همه پل‌هایی را که روی کانال حاشیه روستا زده شده بود تخریب کردیم‌. برای این کار هم وسیله‌ای نداشتیم و با دست خالی اقدام به تخریب این پل‌های 12 متری، هشت‌متری و شش متری کردیم. نتیجه این شد که آب از کانال گذشت و وارد روستا نشد و روستای ما از خطر سیل در امان ماند، اما همان زمان در پلدختر سیل شدیدی آمد و برای امدادرسانی به مردم پلدختر اعلام نیاز شد. از آنجا که روستای ما نزدیک‌ترین روستا به پلدختر بود همه دهیاران دیگر و نیروهای کمکی در روستای ما جمع شدند و سراب حمام تبدیل شد به مرکز کمک‌رسانی‌. در این ایام 13 موکب به صورت شبانه‌روزی در روستا فعال بودند و غذای گرم می‌پختند و به مردم پلدختر وروستاهای اطراف می‌رساندند. وظیفه تامین آب و مواد مورد نیاز موکب‌ها و اسکان نیروهای امدادی و جهادی هم به‌عهده ما گذاشته شده بود. خوشبختانه مردم ایران در سیل پلدختر سنگ تمام گذاشتند و جانانه کمک کردند و الحمدلله الان وضعیت این شهر خیلی بهتر شده است.»

مینا مولایی
ایران