‌گام سوم؛ لازم اما ناکافی

در عین حال باید توجه داشت هر اقدامی که به عنوان گامی بازدارنده مطرح می‌شود باید به‌گونه‌ای باشد که طرف مقابل را وادار به عقب‌نشینی از مواضع خود کند. این در حالی است که اقدامات ایران در این زمینه تاکنون باعث اتخاذ چنین مواضعی از سوی طرف‌های مذاکره‌کننده غربی نشده است. در مورد گام سوم چند نکته وجود دارد. از جمله در رابطه با مسائلی که در رابطه با زنجیره 20 تایی سانتریفیوژهای آی.آر.4 مطرح است. ما قبل از برجام یک زنجیره 164تایی آی.آر.4 به صورت نصب‌شده در اختیار داشتیم که براساس مفاد برجام آن زنجیره را که قدرت جداسازی حدود 5 سو را داشت جمع کردند و بالاخره بعد از چهار سال می‌خواهند این زنجیره را با 20 سانتریفیوژ آی.آر.4 شروع کنند و بعد از دو ماه به 164 تایی برسانند. مورد دیگر درباره زنجیره 30 تایی آی.آر.2.ام است که قبل از برجام هزار دستگاه از آن را به صورت نصب‌شده در نطنز داشتیم و آماده گازدهی بود اما بعد از برجام آنها را جمع کردند. این مسائل ناشی از تعهدات عجولانه‌ای بود که در برجام دادیم و ضربات آن را الان باید جبران کنیم. آن موقعی که مذاکره برجام بود و ما در کمیسیون امنیت ملی بودیم مسؤولان انرژی اتمی و سیاست خارجی عنوان می‌کردند آی.آر.1 منقرض شده و این سخنان با اعتراض شدید نمایندگان مواجه شد. به خاطر این‌که ما با همین آی.آر.1، غنی‌سازی 20 درصد را انجام دادیم. نکته دیگر درباره آی.آر.8 است که قدرت جداسازی 24 سو را دارد و چون ارتفاع آن 5/2متر است آن موقع امکان نصب آن را به خاطر کوتاهی سقف محل نصب نداشتیم. الان هم هیچ صحبتی از به‌کارگیری آی.آر.8 نیست.
از طرف دیگر، باید این نکته هم از سوی ایران به آژانس انرژی اتمی تفهیم شود که نوع نظارت و بازرسی آنها باید از این پس فرق کند و براساس مفاد برجام نباشد، چون دیگر برجامی وجود ندارد. گذشته از این مباحث به نظر می‌رسد تاکنون مصائبی که بر سر ایران آمده ناشی از عضویت ما در ان.پی.تی است و اساسا عضویت ما در این معاهده ضرورتی نداشت و همه تحریم‌های اعلام شده علیه ایران هم ناشی از همین عضویت است. الان هم آمریکایی‌ها سعی دارند پرونده ما را به شورای امنیت برگردانند. آمریکا با اجرای یک گام از برجام خارج شد و اروپا بی سر و صدا و طلبکارانه از انجام تعهدات خود طفره رفت. به راه انداختن سریال گام‌های حداقلی اقدامی نیست که منجر به بازدارندگی دشمن از عهد شکنی شده و منجر به احقاق حق ملت ایران شود. اعلام گام‌های دو ماهه عملا فرصت اعمال فشار بیشتر را در اختیار دشمن قرار می‌دهد. دشمن برای اثر بخشی تحریم‌ها و تنگ تر کردن حلقه توطئه در پی زمان بیشتر است و با انجام سریال‌های دو ماهه عملا فرصت لازم برای توطئه بیشتر برای دشمن فراهم می‌گردد. با توجه به عدم بازگشت طرف‌های مقابل به برجام گام بعدی ایران باید پایان عمر برجام باشد و با قاطعیت اعلام شود که هر زمان طرف‌های مقابل به برجام برگشتند ایران نیز به این توافق باز خواهد گشت و در صورت هر گونه اقدام فریبکارانه در ارتباط با شورای امنیت، ایران رسما خروج از برجام و در صورت ضرورت خروج از ان.پی.تی را اعلام خواهد کرد. ‌

ابراهیم کارخانه‌ای

رئیس کمیته هسته‌ای مجلس نهم