زنگ خطر گذر از زمان بـــاروری

شکی نیست که بارداری در خانمی اتفاق می‌افتد که از نظر روحی و جسمی سالم باشد. بنابراین هرچیزی که با سلامت روحی و جسمی یک زن در تضاد باشد باعث کاهش باروری وی خواهد شد و حتی در صورت باردار شدن، حاملگی خوبی نخواهد داشت و فرزندی که متولد می‌شود از نظر روحی و جسمی در وضعیت خوبی نخواهد بود. در ظاهر به نظر می‌رسد برای این‌که بارداری صورت بگیرد فقط حضور یک اسپرم سالم و قابلیت نفوذ آن به تخمک، لوله‌های سالم برای گرفتن تخمک آزاد شده و رحم سالم برای لانه گزینی جنین لازم است.
سن بارداری چرا مهم است؟
مهم‌ترین عامل موثر در فرزند‌آوری یک زوج، سن زن است. چرا که برای ایجاد یک جنین خوب باید تخمک، کیفیت خوبی داشته باشد. اسپرم اگر کمی هم اشکال داشته باشد در حضور یک تخمک با کیفیت عالی اشکالاتش اصلاح می‌شود و حاملگی موفق، دور از انتظار نیست. اهمیت سن زنان در باروری به حدی است که باید به همه دختران جوان این موضوع را یاد‌آوری و به‌طور مدام
تاکید کرد . بهترین سال‌های باروری یک زن بعد از 20 سالگی، به‌خصوص از 25 تا 35 سالگی است. گرچه تا 40 سالگی هنوز امید زیادی برای بارداری خودبه‌خود و موفقیت‌آمیز وجود دارد، اما از 37 تا 38 سالگی به بعد قابلیت باروری یک‌زن با شیب تندی رو به افول می‌گذارد و بعد از 40 و به‌خصوص 42 سالگی این میزان با سرعت بیشتری کاهش می‌یابد. این البته ناقض امکان باروری در سنین بالا نیست، اما تاکید می‌کنم که میزان موفقیت باروری کم می‌شود؛ یعنی هرچه سن زنان بالاتر می‌رود تعداد افرادی که می‌توانند به بارداری موفقیت‌آمیز دست پیدا کنند کم می‌شود، اما تا قبل از یائسه شدن زنان این احتمال هرگز صفر نمی‌شود.
شکست باروری با بیماری‌های زنانه
علاوه بر افزایش سن که باعث کاهش کیفیت تخمک‌ها می‌شود بیماری‌هایی هم که در زنان و مردان باعث کاهش باروری می‌شود، معمولا در طول زمان تشدید می‌شود و قابلیت باروری را بیشتر کاهش می‌دهد. اندومتریوز در راس این بیماری‌‌هاست‌؛ بیماری‌ای که به‌دلیل حضور سلول‌های اندومتر (لایه داخلی پوشاننده رحم) در جایی غیر از محل اصلی (داخل حفره رحم) و در مکان‌های خارج از حفره رحم مثل داخل فضای لگن و روی سایر اعضا مثل تخمدان‌ها ایجاد می‌شود . بی‌شک هرچه زودتر خانم مبتلا به این بیماری، اقدام به بارداری کند شانس باردار شدن -حتی به صورت خودبه‌خودی - بیشتر است. چرا که با گذشت زمان هم بیماری تشدید شده و هم ذخایر تخمک و هم کیفیت آنها کاهش می‌یابد. در بیماری تخمدان پلی‌کیستیک که بین مردم به تنبلی تخمدان معروف است نیز وضعیت به همین شکل است؛ یعنی هرچه زمان می‌گذرد معمولا بیماری تشدید شده و کیفیت تخمک‌ها هم کمتر می‌شود و احتمال ناباروری افزایش می‌یابد.
قبل از اقدام به بارداری ...
زنان قبل از اقدام به بارداری از نظر سلامت عمومی باید بررسی شوند. فاکتورهای روحی روانی و استرس‌ها باید در آنان کاهش یابد و در صورت نیاز با یک مشاور روان‌شناس مشورت کنند .
مردان هم از مصرف مواد دخانی پرهیز کنند و حتما وزنشان را به حالت ایده‌آل برسانند. حتی مطالعات اخیر بر طبیعی بودن وزن مردان و مصرف مولتی ویتامین‌های خاص برای بهبود کیفیت اسپرم از سه ماه قبل از اقدام به بارداری تاکید دارند.

چاقی و آلودگی هوا متهمان ناباروری!

یک‌سری عوامل محیطی هستند که مستقیما مطالعه نشده‌اند ، زیرا مطالعه اثر خالص آنها بر میزان باروری بسیار سخت و در مواردی غیرممکن است ـ اما اثرگذاری آنها بر ناباروری دیده شده است. چاقی، کم‌تحرکی، مصرف غذاهای ناسالم و فست‌فودها از جمله این عوامل موثر بر ناباروری شناخته می‌شوند‌. به همین دلیل بر‌کاهش وزن تا دسترسی به وزن مناسب قبل از بارداری نیز بسیار تاکید می‌شود.
همچنین آلودگی‌های محیطی اعم از شیمیایی یا اشعه یا صوتی، استرس، سیگار و مواد دخانی، سموم موجود در آفتکش‌ها که در کشاورزی استفاده می‌شود و کلا سبک زندگی ناسالم همه باعث کاهش باروری می‌شود. حتی در یک کار تحقیقاتی مشخص شد که آلودگی هوا و به‌ویژه مساله سرب در ناباروری دخالت دارد و از طرف دیگر آلودگی هوا مسائل دیگری همچون کمبود اکسیژن (هایپوکسی) را در پی دارد.

پونه شیرازی

دانش و سلامت