خشم و هیاهو

مدیریت خانه سینما، مدیریت شبکه نمایش خانگی، رئیس سازمان سینمایی و وزیر ارشاد، چه زمانی تصمیم درست و موثری در این خصوص خواهند گرفت؟ چرا زمانی که بسیاری از بازیگران، امکان حضور در عرصه بازیگری را ندارند و مدت هاست بیکار و خانه نشین هستند، فقط عده خاصی از بازیگران نقش ها را تصاحب می‌کنند و همواره جلوی دوربین هستند؟ چرا برخی چنان دستمزدهای نجومی و نامتعارفی می‌گیرند که توازن و تعادل فضای حرفه‌ای را به هم می‌زند و ناخواسته زمینه تبعیض و رنجش و دلخوری دیگر همکاران را فراهم می‌کنند؟ چرا برخی تهیه کننده‌ها حاضر می‌شوند چنین دستمزدهایی را پرداخت کنند و به این فضا دامن بزنند؟
یکی از دلایل موثر افزایش سرسام‌آور و بی‌رویه هزینه تولید فیلم‌ها، درخواست همین دستمزدهای بالاست که چندی است در سینمای ایران و شبکه نمایش خانگی باب شده است. عمدتا هم چون سرمایه برخی از این آثار متکی به جایی خارج از فضای سینماست و گویا چندان هم با رنج و زحمت به دست نیامده، تهیه‌کنندگان دغدغه و نگرانی هم بابت پرداخت چنین دستمزدهایی ندارند.
نتیجه پرداخت چنین ارقام بالایی، به‌تدریج این توقع و انتظار را در دیگر بازیگران هم به وجود می‌آورد که چرا آنها نباید چنین دستمزدهایی دریافت کنند. بریز و بپاش در برخی تولیدات سینما و شبکه نمایش خانگی تا حدی فضای تولیدات تلویزیون را هم به شکلی منفی تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و برخی بازیگران توقع دارند دستمزدهایی در حد و اندازه آنچه در سینما و شبکه نمایش خانگی رایج است، دریافت کنند. اما این عده به این نکته توجه نمی‌کنند که سازوکار تولید در تلویزیون با فضایی باز و کنترل‌نشده و به دور از نظارت آن مدیوم‌های دیگر قابل مقایسه نیست.
در تازه‌ترین اظهارنظرها درباره دستمزدهای بالای برخی بازیگران در سینما، بهزاد فراهانی به انتقاد از دستمزد یک میلیارد و 200 میلیون تومانی نوید محمدزاده پرداخت.
بالاخره «دل‌دار» پیامی بفرستاد!
بهزاد فراهانی، بازیگر سریال «دل‌دار» - که با خلاصه قصه «دیرست که دلدار پیامی نفرستاد!» در ماه مبارک رمضان روی آنتن شبکه دوی سیما رفت- در نشست این مجموعه با انتقاد از دستمزدهای هنگفتی که به برخی بازیگران داده می‌شود، گفت: «حد فاصل سریال «هزاردستان» علی حاتمی تا سریال‌های حال حاضر تلویزیون بسیار زیاد است و اگر درام‌نویسی به مشکل خورده، مقصر تلویزیون است! دستمزدها چقدر بالا رفته که نوید محمدزاده باید یک میلیارد و 200 میلیون تومان بگیرد و دستمزد من با این سابقه کار،ماهی 20 میلیون است؟ این موضوع به دلیل ندانم‌کاری جامعه و مسؤولان است و به همین دلیل است که نمی‌توان خروجی خوبی داشت و این مدیران رسانه ‌ملی هستند که آن‌طور که باید برای تلویزیون هزینه نمی‌کنند!»
چند نکته درباره اظهارات بهزاد فراهانی
حرف‌های فراهانی درباره فاصله کیفی شاهکاری چون هزاردستان با سریال‌های این سال‌های تلویزیون، تا حدودی درست به نظر می‌رسد و هیچ اثری نتوانسته به گرد هزاردستان برسد. با این حال توجه به این نکته ضروری است که علی حاتمی به عنوان خالق این سریال هم دیگر تکرار نخواهد شد. ضمن این‌که هزاردستان حتی در همان زمان هم پدیده‌ای در تلویزیون بود. جایگاه هزاردستان البته نباید منافاتی با دستاوردها و موفقیت برخی دیگر از سریال‌ها به‌ویژه در سال‌های اخیر رسانه ملی داشته باشد. ممکن است سریال‌های حال حاضر تلویزیون، با وجود تلاش، به حوالی هزاردستان هم نرسند، اما همیشه برای قضاوت درباره تلویزیون، باید دوره وسیع‌تری را درنظرگرفت و به انتظار نشست تا از انبوه تولیدات چند سال، یکی دو کار گل کند و به فهرست آثار ماندگار راه یابد؛ اتفاقی که در سال‌های اخیر برای آثاری چون روزگار قریب، شب دهم و تعدادی دیگر از مجموعه‌ها افتاده است. همان‌طور که در سینما هم چند سال باید بگذرد و فیلم‌های بسیاری ساخته شود تا از آن میان یکی بشود هامون، یکی بشود آژانس شیشه‌ای، یکی بشود درباره الی.
نکته دیگر این‌که چرا مقصر درام‌نویسی، تلویزیون است؟ بله، به ضعف نوشتاری برخی آثار تلویزیونی اذعان داریم، اما آیا فقط تلویزیون مقصر است و ادبیات نمایشی سینما، شبکه نمایش خانگی و حتی تئاتر ما، به اشتراک سهمی در وضعیت نامناسب درام‌نویسی کشور ندارند؟ باز جای شکرش باقی است که نظارت و سازوکاری در تلویزیون حاکم است که اجازه ساخت هر نوشته سطحی و ضعیفی را نمی‌دهد و نوشته‌ها هر ضعفی هم که داشته باشند، واجد استاندارد حداقلی برای مواجهه با مخاطب هستند.
بهزاد فراهانی از افراد آگاه و بادانش تئاتر و بازیگری و کارگردانی است و البته از قدیمی‌های ریشه‌دار این هنر و حرفه اما ا آن سو همیشه ستاره‌ها و بازیگران جوان که محبوب و موردتوجه مردم و تماشاگران نسل‌های جدید هستند، در دستمزد هم بیشتر موردتوجه قرار می‌گیرند و نسبت به دیگر بازیگران دستمزد بالاتری دریافت می‌کنند. در مناسبات حرفه‌ای، متاسفانه به این نکته توجه نمی‌کنند که یک بازیگر چقدر باسابقه و باریشه است و چقدر بیشتر از یک بازیگر تازه کار جوان، پیراهن بیشتری پاره کرده. دست کم اگر هم توجه و احترامی هست، به شکل معنوی و در حرف صورت می‌گیرد، اما در عمل و در بحث مادی، گرایش سازندگان آثار به سمت آن بازیگران جوان و ستاره و پولساز است. بنابراین بازیگری مثل نوید محمدزاده، دستمزدی بالاتر از بازیگری پیشکسوت چون بهزاد فراهانی می‌گیرد، چون بحث اقتصاد سینما و بحث عرضه و تقاضا مطرح است و وقتی انبوه مخاطبان، به بازیگری چون محمدزاده و امثال او توجه دارند، سازندگان آثار در پرداخت دستمزد هم هوای او را بیش از دیگر همکارانش داشته باشند.
اما آیا دستمزد نوید محمدزاده، که فراهانی آن را مطرح می‌کند، واقعا زیاد است؟ یک میلیارد و 200 میلیون تومان، دستمزد بالایی برای بازی در یک فیلم به نظر می‌رسد. فیلم متری شیش و نیم با بازی او را در نظر بگیرید؛ این فیلم تا اینجا حدود 27 میلیارد تومان در گیشه فروخته است که فروش بالایی برای یک اثر تلخ اجتماعی به حساب می‌آید. مانند دیگر فیلم های سینمایی و حضور چهره ها در آنها بخش مهمی از اقبال به این فیلم هم به حضور و بازی محمدزاده مربوط است.
اما از سوی دیگر سوال بهزاد فراهانی را هم باید جدی گرفت؟ اما احتمالا درباره بلبشوی پرداخت دستمزدهای نجومی به برخی ستاره‌ها و بازیگران سینمای ایران و سریال‌های شبکه نمایش خانگی، بدون این‌که خود آن آثار واجد کیفیت و جذابیت حداقلی باشند.
صحبت از «ندانم کاری» مدیران و مسؤولان سینمایی کشور و خانه سینما و سازمان سینمایی است که هیچ اقدام موثری در مقابله با پرداخت چنین دستمزدهایی انجام نمی‌دهند.
فراهانی گفته بود محمدزاده آرتیست می‌شود
انتقاد بهزاد فراهانی از دستمزد نوید محمدزاده وقتی جالب‌تر می‌شود که یک فلاش‌بک به جشن بازیگر اخیر در اردیبهشت‌ماه بزنیم. او که مجری جشن بود، بعد از بازی مانیا علیجانی- دختربچه‌ای که در سریال هیولا نقش دختر فرهاد اصلانی را بازی می‌کند- از بازی‌اش تمجید و اشاره کرد که این دختر آرتیست می‌شود. فراهانی در ادامه گفت که قبلا این حرف را فقط درباره دو بازیگر دیگر عنوان کرده و به آنها گفته که روزی آرتیست خواهند شد؛ اولی پرویز پرستویی بود و دومی نوید محمدزاده.
حالا جالب است همان دومین بازیگری که فراهانی گفته بود آرتیست می‌شود، به حدی دستمزد می‌گیرد که صدای کاشف استعداد آرتیستی را هم درمی آورد. جالب‌تر این‌که چند سال قبل و بر اثر یک سوءتفاهم، آرتیست اولی از خجالت آرتیست دومی درآمد، اما در نهایت ماجرا ختم به‌خیر شد.

امید رحمانی
سینما