سوءتفاهم شده!

شروع یک حاشیه
سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان چهارشنبه‌شب در گفت‌وگو با بخش ویژه خبری شبکه دوی سیما، درباره وضعیت اتباع افغانستانی ساکن در ایران گفت: در حال حاضر صد الی ۱۲۰ هزار افغان در ایران از دفترچه خدمات درمانی برخوردار هستند. البته ما این اقدامات را با طیب خاطر انجام می‌دهیم، ولی همان‌طور که گفتم این اقدامات برای ایران هزینه دارد و آنها هزینه‌های پنهانی چون یارانه انرژی نیز برای ما دارند. البته نوش جانشان ولی وقتی تحریم‌های آمریکا اثر کند، منابع مالی ما محدود شود و فروش نفت ایران به صفر برسد که البته این اتفاق نمی‌افتد، ما مجبور هستیم سیاست‌های ویژه‌ای برای اقتصاد خود اعمال کنیم و ممکن است در یک جا به نقطه‌ای برسیم که نتوانیم این هزینه‌ها را ادامه دهیم و در آن صورت ممکن است از خواهران و برادران افغان خود بخواهیم ایران را ترک کنند.
عراقچی عنوان کرد: من نمی‌خواهم با این سخنان نگرانی یا تنشی در بین این اتباع ایجاد کنم، ولی می‌خواهم صحنه را ترسیم کنم. همان‌طور که آقای رئیس جمهور هم گفتند، این موضوعات حدود هشت میلیارد یورو برای ایران هزینه دارد. اگر آمریکا بخواهد به سیاست‌های خود علیه ایران ادامه دهد، ممکن است ما مجبور شویم برخی تصمیمات را در این زمینه بگیریم. البته از نظر انسانی نمی‌خواهیم این کار انجام شود و تا آنجا که ممکن است این کار را نمی‌کنیم؛ ولی همان‌طور که گفتم ممکن است در مقطعی با توجه به فشارها چنین کاری را انجام دهیم.
او همچنین با اشاره به بحران‌های ایجاد شده در افغانستان در یک دهه اخیر خاطرنشان کرد: بحران را در افغانستان ما ایجاد نکردیم؛ آمریکایی‌ها ایجاد کردند نه ما و خودشان (آمریکایی‌ها) باید هزینه‌هایش را بپردازند نه ایران.
مهاجران را به افغانستان نمی‌فرستیم
صحبت‌های عراقچی در برنامه ویژه گفت‌وگوی خبری و حواشی مختلفی که این حرف‌ها در فضاهای رسمی و مجازی کشور ایجاد کرد، موجب شد برنامه ویژه صبحگاهی شبکه سه سیما با نام سلام صبح بخیر در بخش خبری دیروز خود به این ماجرا پرداخته و با دعوت از عباس عراقچی روی خط تلفنی این برنامه، در خصوص صحبت‌های جنجالی‌اش با او حرف بزند.
عراقچی با اشاره به جریان‌سازی‌های انجام شده در مورد سخنان وی درباره مهاجران افغانستانی در ایران تصریح کرد: یک برداشت و سوء‌تفاهم بزرگ نسبت به صحبت‌های بنده صورت گرفته است. بحث اخراج، بازگرداندن و خداحافظی اصلا مطرح نیست. حرفی که در آن شب زدم این بود که ما در مقابل برادران و خواهران افغان خود گزینه‌های جدیدی را قرار می‌دهیم. اروپا باید به مسؤولیت خود عمل کند و عمل به این مسؤولیت نیز از دو طریق انجام‌پذیر است.
وی افزود: اروپایی‌ها باید در تأمین هزینه مهاجران و پناهندگان افغان مشارکت کنند و بخشی از آنها را در خاک خود بپذیرند. اصلا بحث بازگشت افغان‌ها به کشورشان مطرح نیست، بلکه موضوع قرار دادن گزینه‌های جدید پیش روی افغان‌ها برای بهبود وضعیت این عزیزان است و اروپایی‌ها نیز مهاجران افغان را بپذیرند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: مسبب مشکلات و آوارگی مردم افغانستان مردم ایران نیستند؛ بلکه در درجه اول آمریکایی‌ها و غربی‌ها و کسانی هستند که گروه‌های تروریستی در افغانستان ایجاد و از آنها حمایت کردند و نیروی نظامی به افغانستان فرستادند و پایگاه نظامی ایجاد کردند، در این کشور جنگ به راه انداختند، لذا نباید توقع داشته باشند فقط ایران هزینه‌های عملکرد آنها را بپردازد.
وی گفت: ما با برادران و خواهران افغان خودمان 40 سال است که زندگی می‌کنیم و اتفاقاً حضور خوبی در ایران دارند و در جبهه‌ها رشادت‌های بسیار کرده و در زمان جنگ با صدام و دفاع از حرم رشادت‌های بسیاری داشتند. ما تا جایی که توانستیم کمک کردیم و باز هم خواهیم کرد و تا هر روزی که بتوانیم، افغان‌های عزیز در ایران حضور خواهند داشت. ما هیچ مشکلی با این موضوع نداریم، اما نمی‌شود که غربی‌ها، آمریکا و اروپایی‌ها ما را تحریم و فشار‌های اقتصادی سنگین بر ما تحمیل کنند، اما مسؤولیت خود را در این رابطه فراموش کنند.
مخاطبان ما اروپایی‌ها هستند
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با تاکید بر لزوم مشارکت اروپا در تامین هزینه‌های مبارزه با مواد مخدر گفت: مخاطب ما کشور‌هایی هستند که مسبب آوارگی مردم افغانستان بودند؛ لذا آنها هستند که باید به مسؤولیت خود عمل کنند.
عراقچی مهاجرت را یک مسؤولیت بین‌المللی خواند و افزود: جمهوری اسلامی ایران تاکنون بیش از توان خود به مسؤولیتش در این راستا عمل کرده است و تا حد توان نیز کمک خواهد کرد، اما اروپایی‌ها نیز باید به مسؤولیت خود عمل کنند؛ لذا این موضوع را با جدیت پیگیری می‌کنیم. من از کسانی که در داخل کشور اظهار نظر کرده و موضع می‌گیرند، خواهش می‌کنم توجه داشته باشند که مواضعشان اروپا پسند نباشد و نکاتی را مطرح نکنند که بار مسؤولیت را از دوش اروپایی و غربی‌ها برداشته و بر دوش خودمان بگذارند، درک کنند که موضوع کاملا جدی و اصولی است.
وی در پاسخ به این سوال برنامه که تاکنون دوست صمیمی افغانستانی داشته است یا نه، گفت: فکر می‌کنم همه ما ایرانیان در طول سال‌های گذشته با افغان‌های زیادی در موضوعات مربوط به اشتغال و یا دانشگاه و دبیرستان سر و کار داشته‌ایم. من در طول تحصیل دوست افغان نداشته‌ام، اما در اجتماع الی ماشاءا... افغان‌هایی هستند که شرافتمندانه کار می‌کنند.
عراقچی افزود: من افغان‌ها را یکی از شریف‌ترین مردم دنیا می‌دانم. چندین میلیون افغانی در ایران حضور دارند، اما آمار تخلفات آنها نسبت به تعدادشان بسیار کم است و این نشان‌دهنده آن است که افغان‌ها مردمی بسیار شریف، معتقد و مومن هستند که شرافتمندانه کار می‌کنند و دستمزد می‌گیرند. البته آنها این دستمزد‌ها را برای خانواده‌های خود می‌فرستند که هزینه‌هایی برای ما دارد. شوخی نداریم؛ مبالغ بسیاری ارز از این طریق از کشور ما خارج می‌شود.
مبارزه با قاچاق مواد مخدر هزینه‌بر است
عراقچی افزود: در مورد مواد مخدر نیز همین تذکر به اروپایی‌ها داده شد. جمهوری اسلامی ایران به مقابله با مواد مخدر به عنوان مسؤولیتی انسانی، سیاسی و بین‌المللی آشناست، ولی این مبارزه هزینه‌بر است. متأسفانه بیش از 4000 نفر از نیرو‌های مرزبان و پلیس کشورمان در راه مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر به شهادت رسیده‌اند و شاید میلیارد‌ها دلار در طول 40 سال گذشته هزینه مبارزه با مواد مخدری کردیم که مسیرش از افغانستان و منطقه به سمت اروپاست.
وی خاطر نشان کرد: اروپایی‌ها باید بدانند از این به بعد باید در موضوع پناهندگان و مهاجرین چه افغان و چه غیرافغان و همچنین حوزه مبارزه با مواد مخدر و تروریسم به مسؤولیت خود عمل کنند، این‌طور نیست که ما فقط در منطقه با نیرو‌های تروریستی که آفریده خود آنها هستند مبارزه کرده و شهید دهیم تا آنها در امنیت باشند، چنین معادله‌ای جور در نمی‌آید و باید در آن تجدید نظر کرد.
در ادامه برنامه سهیل کریمی، مستندساز جنگی و محمدکاظم کاظمی، شاعر و نویسنده افغانستانی مهمان برنامه بودند و این دو چهره فرهنگی،به بیان نظرات خود در‌خصوص صحبت‌های عراقچی پرداختند.

کریمی: همه اهل یک کشور هستیم

ما در مواجهه با افغانستانی‌های ساکن در افغانستان و ایران، با یک مساله عمده مواجه هستیم؛ این‌که ما از ابتدا یک کشور واحد بودیم و بعد انگلیسی‌ها در زمان ناصرالدین شاه میانمان مرز کشیدند و جدایمان کردند. به دلیل اشتراکات غلیظ فرهنگی و حتی اعتقادی و مذهبی، تنها تفاوتی که در افغانستانی‌ها می‌بینیم این است که آنها ایرانی‌هایی با لهجه متفاوت هستند. این اشتراکات موجب می‌شود ما از این افراد که به نوعی به مام وطن آمده‌اند، با آغوش باز پذیرایی کنیم. من واقعا از آقای عراقچی توقع داشتم بابت صحبت‌های اخیرشان عذرخواهی کنند، اما این‌طور نشد. ایران و افغانستان مثل دو استان جدا شده از هم هستند و به همین دلیل حرف‌هایشان برای خیلی‌ها سنگین بوده است. بعضی از دیپلمات‌های ما حرف‌هایی می‌زنند که جبرانشان مدت‌ها زمان می‌برد. یک جمله دل خیلی‌ها را می‌شکند و این کار درستی نیست.

کاظمی: دو شاخه سیب...

من شعری با عنوان شمشیر و جغرافیا دارم که در بخشی از آن به استعمار بیگانه و ایجاد کدورت میان دو کشور اشاره شده است.
بخشــی از آن شعر که اکنــــــون دلم می‌خواهد بـــــــــــرای مخاطبـــان بخوانم، بـــــه ایــــــن شرح است:
بادی وزید و دشت سترون درست شد
طاقی شکست و سنگ فلاخن درست شد
شمشیر روی نقشه جغرافیا دوید
این‌سان برای ما و تو میهن درست شد
یعنی که از مصالح دیوار دیگران
یک خاکریز بین تو و من درست شد
بین تمام مردم دنیا گل و چمن
بین من و تو آتش و آهن درست شد
آن طاق‌های گنبدی لاجوردگون
این‌گونه شد که سنگ فلاخن درست شد
آن حله‌های بافته از تار و پود جان
بندی که می‌نشست به گردن درست شد
سازی بزن که دیر زمانی‌ست نغمه‌ها
در دستگاه ما و تو شیون درست شد
دستی بده که گرچه به دنیا امید نیست
شاید پلی برای رسیدن درست شد
ما شاخه‌های توام سیبیم و دور نیست
باری دگر شکوفه بیاریم توامان
با هم رها کنیم دو تا سیب سرخ را
در حوض‌های کاشی گلدار باستان
بر نقشه‌های کهنه خطی تازه می‌کشیم
از کوچه‌های قونیه تا دشت خاوران
تیر و کمان به دست من و توست هموطن
لفظ دری بیاور و بگذار در کمان

زهرا غفاری

رسانه