کوچولوهای دروغگو!

لازم به ذکر است در مورد کودکان نوعی دیگر از بیان غیرواقعی وجود دارد که دروغ تعمدی نیست و ریشه در ادراک کودک دارد، زیرا واقعیت و تخیل در زندگی کودکان زیر شش سال بسیار درهم آمیخته است و کودک ممکن است هر آنچه به ذهنش می‌رسد به زبان آورد. مثلا ممکن است کودک بیان کند غول دیده است و این‌گونه جملات کودک دروغ تلقی نمی‌شوند بلکه والدین و مراقبان کودک می‌توانند از طریق گفته‌های کودک به نیازها، ترس‌ها و افکار کودک پی ببرند و به او کمک کنند تا واقعیت را از افکار پوچ و خیالی تشخیص دهد.
در سنین بالاتر «دروغگویی» به دلیل خودکم‌بینی و احساس حقارت، نیاز به تأییدطلبی، نداشتن جرات، حسادت، اضطراب، نداشتن رفتارقاطعانه، منفعت‌طلبی، ترس و بیماری‌های روانشناختی صورت می‌گیرد و زمانی فرد با مشکلات بین‌فردی شدید روبه‌رو می‌شود که از گفتن دروغ احساس ندامت و پشیمانی ندارد و دروغ‌هایی که می‌گوید را باور می‌کند.
رفتار والدین و اطرافیان می‌تواند عاملی برای شکل‌گیری دروغ و تشدید و تقویت آن باشد، بنابراین لازم است محیط زندگی و محیط اجتماعی نیز مورد بررسی قرار گیرد.
برخی افراد به دلیل نداشتن مسؤولیت‌پذیری و ترس بیش از حد ترجیح می‌دهند که دروغ بگویند و مسؤولیت رفتارهای اشتباه خود را نپذیرند و در برخی موارد دروغ گفتن نه‌تنها برای فرد ایجاد اضطراب نمی‌کند، بلکه احساس رضایت حاصل از نتیجه را نیز به دنبال دارد، اما در سنین پایین فرد پس از گفتن دروغ احساس ندامت دارد.
برای درمان لازم است ابتدا سن و علل دروغگویی فرد را ریشه‌یابی و همچنین محیط زندگی او و نوع دروغ‌هایی را که بیان می‌کند مشخص کنیم. سپس درمان‌های روانشناختی آغاز می‌‌شود. در سنین پایین‌تر از روش‌های رفتاردرمانی و الگوهای تقویت رفتار استفاده می‌شود و در سنین بالاتر از ده سال لازم است فرد از لحاظ مشکلات عاطفی و روانی مورد بررسی قرار گیرد و سپس از درمان‌های شناختی و نگرشی و حتی روان‌درمانی در مورد آنها استفاده شود تا فراوانی بروز این نوع رفتار کاهش یابد.

دکترمهرنوش دارینی

روان شناس و مشاور