جنگ در آسمان کشمیر

روز گذشته ارتش پاکستان اعلام کرد دو جنگنده هندی را در حریم هوایی خود در کشمیر ساقط کرده و یک خلبان را به اسارت گرفته است. از سوی دیگر هندوستان نیز ضمن تایید حملات هوایی پاکستان به بخش‌هایی ازخاک این کشور اعلام کرد یک‌جنگنده پاکستانی را سرنگون کرده است. آصف غفور، سخنگوی ارتش پاکستان درباره سرنگونی جنگنده هندی گفت، جنگنده‌های هند فقط چهار دقیقه داخل خاک پاکستان بودند و هنگام بازگشت چهار بمب به منطقه «بالاکوت» شلیک کردند که هیچ خسارتی به‌دنبال نداشت. وی همچنین حملات روز سه‌شنبه هند به کشمیر را زیر سوال برد و گفت: اگر جنگنده‌های هند شبه‌نظامیان را هدف قرار می‌دادند باید اجساد آنها در محل پیدا می‌شد. دولت هند اعلام کرده بود روز سه‌شنبه با 12 میراژ 2000 به منطقه بالاکوت حمله کرده و 200 تا 300 شبه نظامی وابسته به گروه خودخوانده «جیش محمد» را به هلاکت رسانده است.
در کنار این حملات هوایی روز گذشته نیروهای مرزی دو کشور نیز حملاتی را ترتیب دادند. به گزارش فارس، نیروهای مرزی دو کشور از صبح دیروز آتش سنگینی را روی هم گشوده‌اند. براثر حملات توپخانه‌ای هند که بیشتر مناطق مسکونی مرز پاکستان را هدف قرار دادند چهار غیرنظامی کشته و 11 نفر از مردم محلی زخمی شدند. توپخانه ارتش پاکستان نیز که در نقاط بلند به ویژه مرز سیاچن مستقر بود چند نقطه مختلف از کشمیر تحت کنترل هند را هدف قرار داد.
تنش تازه میان هند و پاکستان پس از آن آغاز شد که یک اتوبوس حامل نظامیان هندی در نزدیکی منطقه مورد مناقشه کشمیر هدف حمله انتحاری قرار گرفت و بیش از ۴۰‌نفر از سرنشینان آن کشته شدند. دهلی‌نو، اسلام‌آباد را به پناه دادن به «تروریست‌ها»ی وابسته به گروه خودخوانده «جیش محمد» متهم کرد. این گروه طی اطلاعیه‌ای مسؤولیت این حمله انتحاری را برعهده گرفته بود. این حادثه تروریستی اختلافات دیرین بین هند و پاکستان بر سر منطقه کشمیر را یک بار دیگر زنده کرد.
تلاش برای کاهش تنش
روز گذشته سوشما سوراچ، وزیر امور خارجه هند در حاشیه نشست سه‌جانبه هند، چین و روسیه (RIC) در شهر «اوجان» چین گفت: دهلی‌نو خواهان ادامه تنش با پاکستان نیست. وی اما از بمباران پایگاه‌های شبه‌نظامیان «لشکر طیبه» و «جیش محمد» در پاکستان دفاع و اعلام کرد این حمله یک اقدام پیشگیرانه بود.
وزیر خارجه هند یک بار دیگر تأکید کرد حمله انتحاری به اتوبوس نظامیان هندی با حمایت پاکستان انجام شده است؛ ادعایی که مقامات پاکستانی آن را به شدت رد می‌کنند. تداوم تنش‌ها بین هند و پاکستان، موجب شد شاخص سهام بازار بورس بمبئی سقوط کرده و ارزش روپیه (واحد پول هند) به شدت کاهش یابد. در همین رابطه «لو‌کانگ» سخنگوی وزارت خارجه چین با اشاره به درگیری‌های دیروز، ضمن درخواست از هند و پاکستان برای «خویشتنداری» نشان دادن، از دو کشور خواست از اقدامات تنش‌زا و تشدید درگیری‌ها اجتناب کنند. تعدادی دیگر از کشورهای جهان نیز طی دو روز گذشته خواستار خویشتنداری طرفین و حل و فصل مناقشات از طریق مذاکره شدند. در این میان ف ذبیح‌ا... مجاهد، سخنگوی طالبان نیز با صدور بیانیه‌ای هشدار داد تداوم درگیری میان هند و پاکستان، روند مذاکرات صلح افغانستان را به چالش خواهد کشید. طالبان همچنین از دهلی خواست از فعالیت‌های نظامی علیه شبه‌نظامیان مستقر در کشمیر تحت تسلط پاکستان انجام داد، پرهیز کند.
اختلافات بر سر کشمیر تاکنون سبب شده هند و پاکستان سه بار با یکدیگر وارد جنگی تمام عیار شوند. کشمیر منطقه‌ای در شمال غربی شبه‌جزیره هند است که از ایالت «جامو و کشمیر» تحت کنترل هند، ایالت «گلگت ـ بلتستان» و «کشمیر آزاد» تحت کنترل پاکستان و منطقه «اقصای» چین تحت کنترل جمهوری خلق چین تشکیل می‌شود. این منطقه تا پیش از استقلال پاکستان، امیرنشینی تحت‌الحمایه بریتانیا بود.
ضرب شست پاکستان
هرچند در روز نخست این درگیری ها، دولت هند توانسته بود با یک عملیات برق آسا و با مشارکت 12 جنگنده میراژ 2000 خاک پاکستان را هدف قرار دهد، اما تحولات دیروز ضرب شست پاکستان را در برابر حملات هند به نمایش گذاشت. سرنگون کردن دو جنگنده هندی و به اسارت گرفتن یکی از خلبانان آنها دستاورد بزرگی برای نظامیان پاکستانی بود. این درحالی است که مقامات پاکستانی مدعی ضربات سنگین‌تری بر نظامیان هند هستند. برای مثال روز گذشته پلیس ایالت جامو و کشمیر اعلام کرد یک بالگرد مدل می‌17 نیروی هوایی هند نیز در منطقه بودگم سقوط کرده و بر اثر آن دو خلبانش کشته شدند. همچنین سخنگوی ارتش پاکستان از دستگیری سه خلبان هندی خبر داد که صحت این خبر نیز هنوز تایید نشده است.
منابع خبری غربی ضمن پوشش دادن به تحولات هند و پاکستان نوشتند دو کشور در آستانه جنگی تمام عیار قرار گرفته‌اند. روزنامه اکسپرس انگلیس به نقل از ادیتیا راج کائول، خبرنگار مقیم هند، نوشت: با تشدید تنش‌ها بین هند و پاکستان و با توجه به سابقه طولانی این نوع تنش‌ها طی چند دهه گذشته بین دو کشور، چند کشور جهان خواستار خویشتنداری طرفین و حل مسالمت‌آمیز مشکلات شده‌اند.

علی باقری
بین‌الملل